Dario Fo

Dario Fo (d. 24 Mart 1926 Sangiano, - ö. 13 Ekim 2016, Milano), İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu. 1997 yılında Nobel Edebiyat Ödülü kazanmıştır.

Dario Fo
Dario Fo
Doğum	24 Mart 1926(1926-03-24) Sangiano, Varese, İtalya
Ölüm	13 Ekim 2016 (90 yaşında) Milano, İtalya
Meslek	Oyun yazarı, Aktör, Yönetmen
Milliyet	İtalyan
Dönem	1946-2016
Tür	Drama
Konu	Yolsuzluk, organize suçlar, politik cinayetler, din, savaş
Önemli ödülleri	Nobel Edebiyat Ödülü (1997)
Etkilendikleri Bertolt Brecht, Antonio Gramsci
Resmî site
internet sayfası

Kariyeri

Oyunlarındaki temalar güncel sorunlara dayandığı için tiyatro karikatürcüsü, toplumsal ajitatör ve radikal palyaço olarak da nitelendirilen Fo, kariyerine küçük kabare ve tiyatrolar için yergili revüler yazan bir metin yazarına yardım ederek başlamıştır. Oyuncu Franca Rame ile evlendikten sonra, 1959'da Rame ile birlikte Dario Fo - France Rame Topluluğu'nu kurmuştur. İkili "Canzonissima" adlı televizyon programında sundukları komik skeçlerle kısa sürede tanınmış, zamanla siyasal bir ajit-prop tiyatrosu geliştirmişlerdir. İkilinin oyunları temelde "Commedia dell'Arte" geleneğine dayanmaktadır ve tarzları Fo'nun deyişiyle "resmî olmayan solculuk"la kaynaşmıştı. İkili daha sonra, 1968'de İtalyan Komünist Partisi'yle bağları olan Yeni Sahne adlı bir başka topluluk kurmuştur. 1970'te ise Halk Tiyatrosu Topluluğu ile fabrika, park, spor alanı gibi halkın toplu olarak bulunduğu yerleri dolaşmaya başlamışlardır. Morte Accidentale di un Anarchico (1974; Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü, 1990) ve Non si paga, non si paga! (1974; Ödemiyoruz, Ödeyemeyeceğiz!) gibi oyunları çok tutulmuştur.

Bir oyuncu olarak Fo en çok, tek başına bir yetenek gösterisi yaptığı Mistero Buffo'daki (1973) rolüyle tanınmıştır. Her izleyici topluluğu önünde değişecek kadar güncelliğe dayanan bu yapıt, Orta Çağ gizem oyunlarının çağdaş bir uyarlaması olarak değerlendirilmektedir.

Oyunları

• Her Hırsız Haydut Değildir (1958)
• Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü (Morte Accidentale di un Anarchico- 1970)
• Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar (Oyun "YÜZSÜZ" ismiyle de geçmektedir)
• Kadın Oyunları (Female Parts- 1981)
• Elizabeth, Neredeyse Kadın
• Ödenmeyecek, Ödemiyoruz (Non si Paga! Non si Paga! - 1974)
• Japon Kuklası
• Açık Aile
• alice harikaları olmayan diyarda

Ödülleri

• 1981: Premio Satira Politica Forte dei Marmi
• 1981: Sonning Ödülü
• 1986: Obie Ödülü
• 1997: Nobel Edebiyat Ödülü
• 1997: İtalya Kültür ve Sanat Altın Madalyası (Devlet madalyası)