Elazığ ağzı

Elazığ ağzı (veya Harput ağzı), Türkiye Türkçesi ağızlarının doğu grubunda yer almaktadır. Kullanılan kelime ve telaffuzlar temelini, şu anki Elazığ ili sınırları içerisinde bulunan tarihi Harput'tan alır.

Kelimelerin Bazı Telaffuzları

Elâzığ ağzı telaffuzlarına genellikle -yor eki atılır.

Napıyorsun kelimesinin Elâzığ Ağzı telafuzu

Ne ediyorsun cümlesinin Elâzığ Ağzı telafuzu

• 1. tekilde (ben) kelimenin sonuna -im eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -um kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidim' şeklinde telafuz edilir.
• 2. tekilde (sen) kelimenin sonuna -isin eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -sun kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidisin' şeklinde telafuz edilir.
• 3. tekilde (o) kelimenin sonuna -i eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidi' şeklinde telafuz edilir.
• 1. çoğulda (biz) kelimenin sonuna -ik eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -uz kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidik' şeklinde telafuz edilir.
• 2. çoğulda (siz) kelimenin sonuna -isiz eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -sun -uz kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidisiz' şeklinde telafuz edilir.
• 3. çoğulda (onlar) kelimenin sonuna -iler eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -lar kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidiler' şeklinde telafuz edilir.

Kelimelerin çoğunda 'k' harfi değiştirilerek 'g' şeklinde telaffuz edilir.

Kapı kelimesi ve kaldırmak fiilinin Elâzığ Ağzı telafuzu

Bazı Kelimelerin Elâzığ ağzı Karşılığı

Günlük hayatta kullandığımız bazı kelimelerin Elâzığ ağzı karşılığı şöyledir:^[1]

Söylenen Kelime	Kelimelerin Karşılığı
Ayancah	Merdiven
Ayınmah	Uyanmak, kendine gelmek. Fark etmek, sezmek. Bir zarara uğrayacağını anlayıp önlemek
Baboş	Yiğit, delikanlı, çocuk ve gençlere sevgi ifade eden hitap.
Basduh	Pestil, Üzüm ya da Dut şırasından yapılır. Erik ezmesindende yapıldığı olur. Bağ-nişe-erük basduğu gibi isimlere ayrılır.
Bıldır	Geçen Yıl.
Bibi	Hala
Cısdıbıldah	Çırıl çıplak.
Cıncıh	Temiz, çok temiz.
Çağa	Çocuk
Çağam	Yavrum, çocuğum.
Çüt	Çift, iki kişi beraber.
Densüz	Akınsız, izansız, münasebetsiz.
Devresü	Ertesi.
Diyesin	Acaba.
Diyeze/Eze	Teyze
Dönbek	Darbuka
Dutunu	Dut'un çukur taş içinde dövülüp un haline getirilmiş hali.
Enselemek	Kovalamak.
Erçel	Yaramaz, huysuz çocuk.
Erişte	Makarna gibi kesilip, çorbası yapılan kurutulmuş hamur.
Eşgere	Aşikar, açık.
Evermek	Evlendirmek.
Eyreti	İyreti, emanet.
Farşımalamat	Gizli yapılan bir işin açığa çıkması. Rezil olmak.
Gakgo	Ağabey, büyük kardeş.
Gakgoş	Abi, kardeş anlamında hitap.
Garnağıssi	Karın ağrısı (Beddua)
Garış	Beddu'a. Garış vermek: Beddu'a etmek.
Gaynata	Kayın baba, kayın peder.
Gıggılik	Tepe, zirve, en uç yükseklik.
Gırnata	Kılarnet
Gişi	Koca, eş.
Gurabiye	Bisküvi, kuru pasta. Gurabiye çocuğu: Kibar, nazik.
Gurut	Suyu süzülmüş yoğurtun kurutulmasıyla yapılan bir yemek malzemesi.
Güvegi	Damat
Gövüllenmek	Sevdalanmak.
Hımik	Burnundan, genizden konuşan.
Hıllike	Giyimine özen göstermeyen.
Horata	Laf söz..
Horata etmek	Laflamak.
İsot	Biber
İtürmüşüm	Unutmuşum.
Kırtik	1- Pek az, azıcık. 2- Kullanılmakla az bir parça kalmış sabun. (Bir kırtik kalmış)
Kortik	Çukur.
Gumbik	Küçük tümsek.
Küvre	Sünnet olan çocuğu kucalayan.
Loğ	Dam toprağını şıkıştırmakta kullanılan taş silindir.
Makaraları koyvermek	Topluca gülmek.
Mahna	Bahane.
Mezre/Mezire	Mezra, Şehir Harput'ta iken şimdiki Elâzığ'ın yerinin adı. Yakın zamana kadar, Harputlular ve çevre köylüler Elâzığ'a mezre veya Mezzire derlerdi.
Mıkayyet olmak	Sahip çıkmak, sahip olmak.
Mıhaşer/Mıkaşer	Kabuğu çıkarılmış ve iki parçaya ayrılmış kara nohut. Erişte çorbasına konulur.
Mozik	Topaç
Orcik	Cevzili sucuk. Üzüm şırasından yapılan bulamaca, ipe dizilmiş ceviz badem içi dizisi birkaç defa batırılıp kurutularak yapılır.
Örken	Kalın ip halat.
Ösgemek	Özlemek.
Pırçikli	Havuç
Pirpirim	1- Semizotu. 2- Çok yaşlı ya da düşkün kişi.
Sufat	Surat, sima.
Sitil	Bakraç, kova.
Şeve	Camdan yapılmış bilezik.
Şeve gırmah	Hareketli, edalı ve işveli bir şekilde oyun oynamak.
Şılombu patlatmak	Gaz yapmak, osurmak, yellenmek.
Şorik/Şorrik	Salya veya tükürük ile eş anlamdadır
Taka	Duvarda yapılmış kapaksız küçük dolap.
Tavlanmah	Şişmanlamak.
Tavlu	Şişman.
Tevekkeli	Akılsız, saf, sehlük.
Tump	İki tarla arasındaki sınır belirleyen toprak yükseklik
Tosbağa	Kaplumbağa.
Usulcanah	Yavaşça, sessizce.
Utmah	Oyunda ya da kumarda kazanmak.
Utuzmah	Oyunda ya da kumarda kaybetmek.
Ürkütmek	1-Hayvanı korkutup kaçırmak. 2-Çalmak aşırmak.
Üsgüre	Derin çorba kasesi.
Yatsı Mehli	Yatsı namazı vakti.
Yalavuz	Yalnız
Yarennik	Şaka.
Yarennik etmek	Şakalaşmak.
Zokah/Zuvah	Sokak.
Zurba	Kuş sürüsü. Sürü. Kalabalık..