En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Ermenice
Hint-Avrupa dili Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Ermenice (Ermenice: հայերեն - Hayeren), Ermeniler tarafından kullanılan, Hint-Avrupa dil ailesinden bir dildir. Kendi alfabesi ile yazılan dilin Doğu Ermenicesi ve Batı Ermenicesi olarak iki lehçesi vardır. Doğu Ermenicesi, Ermenistan'ın resmî dilidir. Türkiye'de ve Ermeni diasporasında çoğunlukla Batı Ermenicesi kullanılır. Hint-Avrupa dil ailesinin bağımsız bir alt grubudur.
Türkiye'deki Ermeni toplumunun yüzde 18'i Ermenice konuşmaktadır. Bu oran gençler arasında yüzde 8'dir.[8] Batı Ermeni lehçesi, UNESCO'nun Dünya yıllık Tehlikede olan Dünya Dilleri Atlası'nda "kesinlikle tehlikede bir dil" olarak yer alır.[9][10]
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Hint-Avrupa dil ailesine mensup olan Ermenice ilk kez Doğu Anadolu bölgesinde ortaya çıkmıştır. Ermeniler gelmeden önce bu bölgede Hint-Avrupalı olmayan, Hurri-Urartu dil ailesine mensup bir dili konuşan Urartular yaşamaktaydı. Ermenistan kelimesi her ne kadar ilk kez M.Ö. 6. yüzyılda bir Fars yazıtında geçse de, bu tarihten sonra neredeyse bin yıllık bir süre boyunca kayıt altına alınmış Ermenice bir yazı bulunmamaktadır. En eski Ermenice kayıtlar M.S. 5. yüzyıla tarihlenmektedir.[11]
Ermeni alfabesi, 405 yılında Aziz Mesrop Maştots tarafından bulunmuştur.[12] Mesrop Maştots, Ermeni harflerini yaratmak niyetiyle öğrencileri ile birlikte Amed (Diyarbakır), Yedesia (Urfa) ve Samosat şehirlerine gidererek yabancı dillerde yazılmış olan bazı elyazmalarını incelemesiyle 405 yılında Ermeni harflerini ortaya çıkarır. Alfabenin oluşturulması edebiyatın canlanmasını da sağlar ve Ermenice edebiyatta bir altın çağın başlamasının zemini oluşturur. Maştots'un bu girişiminin sonunda Ermeni halkı tarafından Maştots ve öğrencilerinin dönünüşü, Vağarşapat'ta halk ve asillerin eşliğindeki kral Vramşabuh tarafından büyük törenlerle karşılanır.[13]
19. yüzyılda Ermeni edebiyat dilinin de gelişmesiyle Doğu Ermenicesi (Erivan) ve Batı Ermenicesi (İstanbul) lehçeleri arasındaki ayrım iyice ortaya çıkmış, o dönemler Farsçanın bir lehçesi sanılan bu dilin özgün bir Hint-Avrupa dili olduğu da anlaşılmıştır. En eski eserlerin yazıldığı Eski Ermenice; yani Kırapar[14] günümüzde sadece bazı din alimleri tarafından anlaşılabilmektedir.
Bill Bryson'e göre Ermenicedeki sözcüklerin %23'ü Ermenice kökenlidir.[15]
Remove ads
Sayılar
Remove ads
Alfabe
Ermeniceden Türkçeye geçen sözcükler
Özetle
Bakış açısı
Bu listeye argodaki sözler [bızdık, keş, kodoş, madik, moruk, oskor vs.], çok lokal halk dili ve kuşkulu olan spekülatif kelimeler [örnek <?> orinak] dahil değildir. Türkçe ile Ermenice arasındaki söz alışverişinde uzman olan akademisyenler içinde Prof. Dr. Hasan Eren[16][17] ile Prof. Dr. Robert Dankoff[18] sayılabilir. [kaynak belirtilmeli] Aşağıda verilen kelimelere ve kökenlerine Türk Dil Kurumunun sözlüğünden veya etimoloji sözlüklerinden ulaşılabilir.[19][20][21]
|
|
Remove ads
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads