Gönen Çayı

Gönen Çayı, Kaz Dağı'ndan doğup, Erdek Körfezi'ne dökülen Güney Marmara akarsuyu. Uzunluğu 134 km, havza alanı 2 174 km², kaynak rakımı 850 m'dir. Antik adı (Grekçe: ἡ Αἴσηπος) Aisepos 'dur.

Gönen Çayı
Gönen Çayı üzerinde Güvercin Köprüsü kalıntıları
Konum
Ülke(ler)	2174 km²
Genel bilgiler
Kaynak	Kaz Dağı
Kaynak rakımı	850 m
Ağız	Marmara Denizi
Uzunluk	134 km
Debi	14,4 m³/s

Gönen Çayı rejimi baskın şekilde yağışlara bağlı olduğu, Yağmurlu Akdeniz Rejimine sahiptir. Havza alanı kayaçlarını Neojen volkanitleri oluşturur.

Üç yan kolu, bir ana kolu olan akarsu fay sistemleri üzerinde yerleşmiştir. Yenice-Gönen fay alanına ana kol, Pazarköy ve Sarıköy fayları alanına yan kolları yerleşmiştir.^[1] Ortalama 14,2 m³/sn olan akımı yan kollar ile birlikte 17 m³/sn'dir. Anlık akım en fazla 911 m³/sn, en az 0,024 m³/sn ölçülmüştür. Akım yağışlı mevsimde 185–250 m³/sn'ye ulaşır.

Gönen Çayı Marmara Denizi'ne doğru 5,5 km girintili, 28 km²'lik alüvyon dolgulu delta oluşturmuştur. Sarıköy ve Gönen çevresinde oluşturduğu geniş taşkın ovasında menderesler çizerek akar. Bu alanda 50 m alüvyon tabakası tespit edilmiştir.^[1] Havza alanında Misakça, Bostancı, Sarıköy, Gönen, Tütüncü, Kumköy, Yenice, Pazarköy, Kalkım yerleşim birimleri bulunur.^[2]

Çay üzerinde sulama, enerji ve taşkın kontrolü amacıyla Gönen Barajı ve Hidroelektrik Santrali inşa edilmiştir.

Çay üzerinde Antik Roma devrinden kalma Güvercin Köprüsünün kalıntıları bulunur.

Gönen Çayı, başta deri sanayi olmak üzere sanayi atıklarıyla ciddi olarak kirletilmektedir.^[3][4]

Galeri

• 
  Gönen Çayı deltası ve Marmara Denizi
• 
  Güvercin Köprüsü kalıntıları 1905/1906