Güneş ve gezegen dişlisi

Güneş ve gezegen dişlisi, ileri geri hareketini bir dönme hareketine dönüştürme yöntemidir ve ilk döner kirişli motorlarda kullanılmıştır.

1785'in Whitbread Motoru

Boulton ve Watt'ın bir çalışanı olan İskoç mühendis William Murdoch tarafından icat edilmiştir, ancak patenti Ekim 1781'de işvereni James Watt tarafından alınmıştır.^[1] Halihazırda James Pickard'a ait olan krank üzerindeki patenti devre dışı bırakmak için icat edilmiştir.^[2] Sanayi Devrimi'nde rotasyon için cihazların geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Çalışması

Meccano kullanılarak Sun & Planet teçhizatının animasyonu. Diş oranı 1:1 olduğunda, gezegenin her dönüşü için güneş ve volanın iki kez döndüğüne dikkat edin.

Güneş ve gezegen dişlisi, bir buhar motoru tarafından tahrik edilen bir kirişin dikey hareketini, motorun biyel kolunun (kirişe bağlı) ucuna sabitlenmiş bir dişli çark olan bir 'gezegen' kullanarak dairesel harekete dönüştürür. Kirişin hareketiyle bu, tahrik miline sabitlenmiş ikinci bir dönen dişli olan 'güneş'in etrafında tur attırılarak döndürülür ve böylece devir hareketi oluşturulur. Bu düzenlemenin ilginç bir özelliği, basit bir krankla karşılaştırıldığında, hem güneş hem de gezegen aynı sayıda dişe sahip olduğunda, tahrik milinin kirişin her çift vuruşu için bir yerine iki devir tamamlamasıdır. Planet dişli biyel koluna sabitlenmiştir ve bu nedenle kendi ekseni etrafında dönmemektedir.

İki dişlinin akslarının genellikle birbirine, iki dişliyi birbirine bağlı tutan ancak tahrik torkuna katkıda bulunmayan serbestçe dönen bir bağlantıyla (animasyonda gösterilmemiştir) bağlandığına dikkat edin. Bu bağlantı, ilk bakışta bir kranka benziyor gibi görünür, ancak tahrik onun aracılığıyla iletilmez. Böylece, krank patentine aykırı bir durum oluşmamıştır.

Ayrıca bakınız

• Episiklik dişli