En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

GNOME

Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen bir masaüstü ortamı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

GNOME
Remove ads

GNOME (İngilizce:  GNU Network Object Model Environment, Türkçe: GNU Ağ Nesne Modeli Ortamı), açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.

Pratik Bilgiler Geliştirici, İlk yayınlanma ...

Ağustos 1997'de Richard Stallman'ın özgür yazılım öğelerini tam olarak taşıyan bir masaüstü ortamı arayışları doğrultusunda Miguel de Icaza ve Federico Mena tarafından, o sıralar özgür yazılım olmayan QT kütüphanesini kullanan KDE'ye bir başka seçenek olması için geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde de KDE ile birlikte en popüler Unix masaüstü ortamı olmuştur.

GIMP Toolkit (GTK+) ve kendine ait GNOME kütüphaneleri kullanılarak geliştirilmektedir. Yalnızca kişisel bilgisayarlar için değil, taşınabilir ortamlar için de yavaş yavaş yer edinmeye başlamış ve Nokia'nın ağ (web) tablet ürünleri için kullanıcı arabirimi ortamı olarak kullanılmaktadır.

GMEA ile bu platform OpenMoko ve Intel MID ve diğer taşınabilir aygıtlarına da taşınmaktadır. 3.36 sürümü itibarı ile GNOME arayüzü, 38'den fazla dili desteklemektedir. Her bir dilde en az %80 oranında tercüme edilmiştir.[4]

Remove ads

Detaylar

GNOME, KDE ile beraber en çok kullanılan masaüstü ortamlarından biridir.[5][6][7] Minimalist tasarımı, akıcılığı ve bazı tarihi nedenler onun birçok dağıtımda varsayılan masaüstü ortamı olmasını sağlamıştır.[8][9][10][11]

Thumb
GNOME 43'ten bir ekran görüntüsü

2025 itibarıyla,

dahil olmak üzere birçok dağıtımda varsayılan masaüstü ortamı olarak gelmektedir ve çoğu dağıtımın resmi depolarında bulunmaktadır.[12][13]

GNOME, hem gönüllü hem de maaşlı geliştiriciler tarafından ortak geliştirilmektedir. En çok katkıda bulunan şirket geliştirici ise Red Hat'tir.[14]

Remove ads

Tasarım felsefesi

Özetle
Bakış açısı

GNOME'un tasarım felsefesi GNOME 2 ile beraber değişikliğe gitmiş, verimlilik ve sadelik odaklı şekillenmiştir. GNOME'un ileri bilgiye ihtiyaç duymaksızın kullanımı hedeflenmiştir.[15]

Thumb
Sade ve anlaşılabilir arayüzü benimseyen GNOME'un ayarlar uygulamasından bir ekran görüntüsü.

GNOME bu düşüncesini gerçekleştirmek için birtakım tercihleri benimsemektedir. Bunlardan bazıları bir uygulamanın kullanımı için akılda tutulması gereken bilginin azlığı, verilen herhangi bir bilginin kısa ve anlaşılabilir olması, yapılacak bir işin olabildiğince kısa yoldan gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır.[15]

GNOME'un dizayn felsefesinin detaylarını içeren yönergelere "GNOME Human Interface Guidelines" adı verilmiştir.

Birçok masaüstü ortamının aksine, minimalizm hedefi sebebiyle bazı temel özellikler GNOME'da tercih edilmemektedir ancak üçüncü parti eklentilerin yardımıyla birçok özellik ve kişiselleştirme seçeneği kullanıcıya kolaylıkla sunulmaktadır. Masaüstüne herhangi bir dosya veya uygulama yerleştirilememesi bunlardan biridir.[16]

“ GNOME, dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırarak işinize odaklanmanızı sağlar. Sadelik, özellik yoksunluğu değil; amacın netliğidir. „

—GNOME Baş Tasarımcısı Allan Day[17]

Remove ads

GNOME 3 tartışmaları ve eleştiriler

Thumb
GNOME 3.0'ın arama menüsünden bir ekran görüntüsü.

GNOME, övgülerin yanı sıra eleştirilere de maruz kalmıştır. GNOME 2 ile başlayan ve GNOME 3 ile somutlaşan minimalizm odaklı tasarım felsefesinin bir sonucu olarak birçok özelliğin kaldırılması veya yenisiyle değiştirilmesi bazı topluluklar tarafından tepkiye karşılanmış, kullanıcılar arasında tartışmaya sebebiyet vermiştir.

Bu tartışmalardan bazıları, 2011'de yayınlanan GNOME 3 ile hazır gelen GNOME Shell arayüzünün ciddi değişikliklerden biri olan pencere küçültme ve büyütme tuşlarının kaldırılması üzerine yaşanmıştır.[18][19][20] Tepki gösteren kullanıcılara Linux'un oluşturucusu Linus Torvalds da dahildir. GNOME 3'ün felsefesini beğenmemiş, GNOME çatallaması bir masaüstü ortamı görmeyi dilediğini belirtmiştir.[21][22]

GNOME alternatifleri

Özetle
Bakış açısı

Geleneksel masaüstü deneyiminin GNOME 3 ile ciddi manada değişmesi sonucu GNOME alternatifi birtakım masaüstü ortamları çıkış yapmış, geleneksel masaüstü deneyimini geri getirmeyi hedef belirlemişlerdir.

MATE

Thumb
Ubuntu MATE 22.10'dan bir ekran görüntüsü

İlk kez 2011'de yayınlanan, GNOME 2 çatallaması olan MATE, GNOME'un aldığı kararların ardından geleneksel masaüstü deneyimini geri getirmeye çalışan masaüstü ortamlarından biridir.[23] Hızlıca popülaritesini arttırmayı başaran MATE, 628 kişinin katıldığı 2011'de düzenlenen LinuxQuestions Members Choice Awards üzerinde yapılan bir ankette çıkışından birkaç ay sonra "en iyi masaüstü ortamı" anketinde yüzde 3.5 oy almış, bir sene sonra, 793 kişinin katıldığı 2012 anketinde bu oranı yüzde 7.5'e yükseltmiştir.[24][25]

Cinnamon

Thumb
Linux Mint 22 Cinnamon'dan bir ekran görüntüsü

GNOME'un tercihlerinin ardından çıkış yapan ve geleneksel masaüstü deneyimini korumayı amaçlayan masaüstü ortamlarından biri de 2011'de yayımlanan Cinnamon'dur. Linux Mint 13 ile hazır gelmeye başlamasının ardından hızlıca popülarite kazanmıştır. LinuxQuestions Members Choice Awards 2011 anketinde yüzde 2.5 oy alan Cinnamon, bu oranı 2012'de yüzde 10'a kadar yükseltmeyi başararak aynı ankette yüzde 12.8 oy alan öncülü GNOME'a son derece yaklaşmıştır.[24][25]

Unity

Thumb
Ubuntu Unity 21.10'dan bir ekran görüntüsü

Ubuntu'nun geliştiricisi Canonical tarafından geliştirilen Unity, GNOME'un tasarım felsefesinin "Canonical'ın görüşüyle uyuşmaması" sebebiyle geliştirilmiştir.[20]

GNOME Flashback

GNOME Flashback, yeni arayüze alışamayan kullanıcıların isteklerini yerine getirmek için geleneksel masaüstü deneyimini benimseyen, bizzat GNOME tarafından desteklenen bir masaüstü ortamıdır.[26]

Remove ads

GNOME masaüstü ortamı kullanan bazı Linux dağıtımları

Listedeki bazı dağıtımlar GNOME'u varsayılan olarak kullanmakta, bazıları ise opsiyonel olarak sunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads