En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Hacı Baba Şeyh
Mahabad Kürt Cumhuriyeti'nin başbakanı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Hacı Baba Şeyh, (Kürtçe: Hecî Baba Şêx; 1882 Bükan, İran - 1959, Turcan, Kürdistan Eyaleti, İran) Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.
İslam alimi olmasının yanında matematik ve Yunan felsefesiyle de uğraşmıştır ve bu alanlarda yazmış olduğu iki kitabı vardır.[1]
Remove ads
Siyasi hayatı
Özetle
Bakış açısı
1900'lü yılların başlarında Rus saldırılarına karşı savaşarak hem İslamî cemaatler arasında, hem de Kürtler arasında saygın kazandı ve ünlü bir subay oldu.
Daha sonra, Hoybun Kürd Örgütü kurucuları ile görüşmek ve örgütün kuruluşunda yer almak için 1920'de Van, Diyarbakır ve İstanbul'a giderek, Ağrı ayaklanmalarını yönetmiş olan İhsan Nuri Paşa, Celadet Ali Bedirhan ve Şeyh Said ile görüşmeler yaptı.
1945 yılında kurulan İran Kürdistanı Demokrat Partisi'nin (Kürtçe: Partî Dêmokiratî Kurdistanî Êran, PDKİ) kurucuları arasında yer aldı.[1]
Mahabad Cumhuriyeti
Sovyetler Birliği'nin desteğiyle 22 Ocak 1946 tarihinde kurulan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış bir Kürt devleti olan Mahabad Cumhuriyeti, başkent Mahabad'ın yanı sıra, Senendec, Uşnu ve Miyandoab şehirlerini kapıyordu. Asıl güç Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed'deydi. Savunma Bakanlığı makamında da Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı bulunuyordu. Sovyetlerin desteğini çekmesinden sonra Pehlevi Hanedanı'na bağlı olan İran Ordusu, yeni kurulmuş devleti işgal etti.
Tutuklanarak yargılanan genç devletin yöneticileri arasında Hacı Baba Şeyh de yer aldı. 31 Mart 1947 tarihinde Cunyan ve Turcan köyleri arasındaki Çarçıra Meydanı'nda, Pehlevi Hanedanı kurumlarının kararıyla Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı ile birlikte Başbakan Hacı Baba Şeyh de asılarak idam edilecekse de, dini yönü nedeniyle affedilmiştir.[1]
Bugünkü Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi topraklarından yardıma gelen Barzani Aşireti ağırlıklı 500 silahlı Kürt savaşçı Türkiye-İran sınırı üzerinden Sovyetler Birliği'ne kaçtı. Irak Kürtlerinin lideri, ileride Barzani aşiretinin liderliğini üstlenecek olan Mustafa Barzani idi ve devletin Genelkurmay Başkanlığını üstlenmekteydi.[2]
Kürt şair ve gazeteci Hemin Mukriyani başbakanlığı boyunca onun sekreterliğini yürüttü. Mukriyani de devlet yıkıldıktan sonra Irak'ın Süleymaniye şehrine kaçtıysa da orada tutuklanmıştır.
Ayrıca Şeyh Mahmud Berzenci'nin İran yönetimine bir mektup yazarak, Hacı Baba Şeyh'e herhangi bir şey olursa karşılarında kendisini bulacaklarını bildirmiştir.[1]
Remove ads
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads