Hisarcık Muharebesi

Hisarcık Muharebesi, Krotzka Muharebesi / Grocka Muharebesi olarak da bilinen '^[1] Habsburg Monarşisi ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 21-22 Temmuz 1739'da Belgrad Grocka'da yaşanan muharebedir.^[2][3] Osmanlılar galip geldi ve Belgrad şehrini akabinde kuşatarak aldı. Muharebe, Osmanlı-Habsburg savaşlarının bir parçasıydı.

Hisarcık Muharebesi
1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı
Hisarcık Muharebesinin planı (Henry Köpp, 1753)
Tarih 21-22 Temmuz 1739 Bölge Groçka (Çerniçe), Belgrad, Sırbistan Sonuç Kesin Osmanlı zaferi Coğrafi Değişiklikler Belgrad Kuşatma altına alındı ve Osmanlıların eline geçti.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Avusturya Arşidüklüğü
Komutanlar ve liderler
İvaz Mehmet Paşa	Mareşal Georg Olivier von Wallis
Güçler
100.000	40.000
Kayıplar
bilinmiyor	7.000 ölü 7.000 yaralı

Öncesi

1735 yılında, Rusya Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir savaş başlattı. Savaşın başlangıcında Rusya için askeri operasyonlar olumlu sonuçlar vermiş olsa da, 1737 yılında Avusturya, müttefiki olarak savaşa müdahale etmek üzere davet edildi. Avusturya İmparatoru VI. Karl, Balkanlar'da kendi ordusuyla saldırıya geçerek I. Mahmud'a ikinci bir cephede savaş açtı. Avusturya, bu savaştan başarılı bir şekilde çıkarsa, imparatorluğun bir parçası olarak toprak kazanımı elde edecekti. Ancak, 1739 yazına kadar Avusturya ve Osmanlı güçleri arasındaki savaş çatışmaları nispeten sınırlı kaldı.

Avusturya'nın Balkanlardaki kuvvetlerinin komutanı olarak Georg Olivier von Wallis atandı. Deneyimli bir askeri lider olan von Wallis, birçok seferde ve savaşta görev almış ve özellikle 5 Ağustos 1716'da Prens Eugen von Savoyen altında Petrovaradin Muharebesi'nde savaşmıştı. İmparator VI. Karl, von Wallis'e ilk fırsatta düşmana saldırma emri vermişti. Türk tarafında da komuta kademesinde bir değişiklik yaşanmıştı. Yeni Paşa, Humbaracı Ahmet Paşa olarak bilinen, İslam'ı kabul edip Sultan'ın hizmetine giren Fransız bir dönme idi. Ahmet Paşa, getirdiği savaş tecrübesiyle birlikleri yeniden yapılandırmış, komuta hiyerarşisini düzenlemiş ve topçuluğa daha fazla önem vermiştir.

Bu dönemdeki stratejik manevralar ve liderlik değişiklikleri, her iki tarafın da savaşa daha hazırlıklı girmesini sağladı. Avusturya'nın Balkanlarda toprak kazanma umudu ve Osmanlı'nın savunma ve saldırı kapasitesini artırma çabaları, Hisarcık Muharebesi'nin zeminini hazırlayan önemli faktörler arasında yer aldı.

Muharebe

Habsburglar, İmparator Charles VI'dan düşmanla mümkün olan ilk fırsatta çatışmaya girmeleri için doğrudan emir aldı.

Habsburg ordusu 20 Temmuz'da saat 22:00 ile 23:00 arasında Vinča'da (Zweibrücken) kampı dağıttı ve zorlu araziden güneye doğru ilerledi. 21 Temmuz sabahı Pállfy ve Savoy alaylarından oluşan İmparatorluk süvarileri, Türk ordusuyla karşılaşarak piyadeyi beklemeden taarruza geçtiler. Osmanlı kuvvetleri daha iyi hazırlanmıştı ve rakiplerinden sayıca fazla oldukları gibi, daha iyi, yüksek ve tespiti zor konumlarda mevzilenmişlerdi; Habsburglara etkili olarak ateş edebiliyorlardı. Sürat topçuları denen yeni topçu birlikleri de yanlarındaydı.

Habsburg süvarilerinin önü kesildi, ateş altına alındılar ve çatışmadan sadece Savoy Alayı kaçabildi. Habsburg piyadeleri geldiğinde, Habsburglar Vinča'ya çekilmeye karar verdiğinde, savaş akşama kadar sürdü. Osmanlılar çekilen Habsburgların peşini bırakmadı. 17 saat süren muharebe Osmanlı zaferi ile sonuçlandı.

23 Temmuz'da Habsburglar Belgrad'a daha da çekildiler.

Osmanlı Ordusu,Belgrad'a kadar Habsburg (Avusturya Ordusunu) takip etti. Habsburgların 18 Eylül'de Belgrad Antlaşması'nı imzalayıp şehri terk etmesine kadar şehri kuşatma ve abluka altında tuttu.

Bu muharebede, sadece Habsburg süvarileri toplam sayısının %25 ila %50'si arasında, 2.142 ölü ve yaralı vermişti.

Sonuçlar

Groçka (Hisarcık)'daki yenilginin Avusturya İmparatorluğu üzerinde muazzam bir psikolojik etkisi oldu. Eugene of Savoy komutasında Osmanlılara karşı bir dizi yankı uyandıran zaferden sonra, bu sefer yine kısa ve muzaffer bir sefer bekleniyordu. Beklenmeyen yenilgi, Habsburgları barış için istekli hale getirdi. Osmanlı diplomatları, Banat hariç, Belgrad dahil, Balkanlar'daki tüm Habsburg fetihlerinin geri verildiği çok avantajlı Belgrad Antlaşması'nı Avusturya'ya kabul ettirdiler.

Habsburg Monarşisi, verimli bir ordunun varlığı sürdürmesini ihmal ederek ve Osmanlı'ya karşı pek çok zafer kazanan ünlü ölen generalleri Savoylu Prens Eugene yerine değerli bir halef aramayı/yetiştirmeyi göz ardı ederek ağır bir bedel ödedi. İhmalle suçlanan Feldmareşal Wallis, askeri mahkemeye çıkarıldı ve Spielberg kalesinde hapis cezasına çarptırıldı. Üç ay sonra, Avusturya'nın yeni İmparatoriçesi Maria Theresa tarafından affedildiğinde serbest bırakıldı.

Literatür

• Hans-Joachim Böttcher: Die Türkenkriege im Spiegel sächsischer Biographien (= Studien zur Geschichte Ungarns. 20). Gabriele Schäfer, Herne 2019, ISBN 978-3-944487-63-2, S. 221–223.
• Gaston Bodart (Ed.): Militär-historisches Kriegs-Lexikon. (1618–1905). C. W. Stern, Wien u. a. 1980, S. 188.