Huneyn bin İshak

Huneyn bin İshak (d. 810[?]- ö. 873), Abbasi döneminde yaşamış ünlü bir mütercim ve hekimdir. Tam künyesi Ebu Zeyd Huneyn bin İshak el-İbadi'dir. Hristiyan bir Arap aşireti olan İbad'a mensuptur.^[1] Arapça, Süryanice, Grekçe'yi çok iyi derecede bilen Huneyn, bu, dillerdeki yetkinliği ve tercümelerinin kalitesi sebebiyle Abbasi halifesi Memun döneminden El-Mutasım dönemine kadar Bağdat'a hekimlik ve mütercimlik yapmıştır.^[2] Pehlevice bildiği rivayet edilse de ders aldığı kişi, Halil bin Ahmed (ö. 791), o dünyaya gelmeden ölmüştür.^[3] İki oğlu vardır: Birinin adı Davut'tur ve çağında yetkin bir pratisyen hekim olarak tanınmıştır. Diğerinin adı ise İshak'tır ve İshak, babasından bile yetenekli tercüman olarak tanınmıştır;^[4][5]

Huneyn bin Ishak

15 yaşında Bağdat'a giden^[2] ve hocası İbn Maseveyh tarafından hakir bir tenkit yüzünden Bağdat'tan, iki yıl boyunca, ayrılmış ve Bizans'a giderek Grekçe'yi Homeros'tan ezbere şiir okuyacak kadar öğrenip geri dönmüştür.^[6] Gabriel bin Buhtişu, Şakiroğulları ve halifelerin desteğiyle Grek bilim kitaplarını Arapça ve Süryanice'ye aktarmıştır. Bağdat sarayında -Beytü'l-Hikme'de- oğlu İshak, kız kardeşinin oğlu Hubeyş bin El-Hasan el-Asem, Yahya bin Harun, İsa bin Halid, İstefan bin Basil, İsa bin Yahya gibi; neredeyse tamamı Süryani olan;^[7] mütercimlerle hem tercüme yapmış hem de onları yetiştirmiştir. Platon'un Cumhuriyet, Timaios ve Yasalar'nı; Aristoteles'in de beş kadar eserinin tercümesinde rol almıştır.^[8] İlk tercümesi 17 yaşında iken Galenos'un bir eseriyle yapan Huneyn bin İshak, Galenos'un yüz kadar eserini Süryanice'ye elli kadarını da Arapçaya tercüme etmiştir.^[9] Devrinin en büyük hekimlerindendir ve bilinen en eski göz çizimleri ona aittir.^[10]