Yanelif

Yeni Türk alfabesi (Tatarca: Яңа төрки әлифбасы, Yaña törki älifbası) veya kısaca Yenielif (Yanelif)^[1][2] (Tatarca: Яңалиф, Yañalif; Tatarca telaffuz: [jɑŋɑˈlif]), 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'ndeki Slav kökenli olmayan halklar için oluşturulmuş Latin alfabesi temelli bir yazı sistemidir. 1926 yılının Şubat ayında Bakü'de toplanan Birinci Türk Halkları Kurultayı'nda alınan karar ile 1926 yılının Nisan ayında Kazan'da Yeni Tatar Alfabesi adıyla tasarlandı.^[3] 3 Temmuz 1927 tarihinde Tataristan hükûmeti tarafından Yanelif, Tatar dilinin resmi yazı sistemi olarak kabul edildi^[4] ve 1940 yılına kadar kullanıldı.

Eşzamanlı olarak başta Sovyetler Birliği'nde konuşulan diğer Türk dilleri olmak üzere Tacikçe gibi bazı Türki olmayan diller için de Yanelif temelli Latin alfabeleri kullanılmaya başlandı.

Alfabe

Yanelif'te kullanılan harfler, karşılık geldikleri ses değerleri ve modern Ortak Türk alfabesindeki eşdeğer harfler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

№	Yanelif	IPA	Ortak Türk alfabesi
1	A a	/ɑ/	A a
2	B ʙ	/b/	B b
3	C c	/t͡ʃ/	Ç ç
4	Ç ç	/d͡ʒ/	C c
5	D d	/d/	D d
6	E e	/e~ɛ/	E e
7	Ə ə	/æ/	Ä ä
8	F f	/f/	F f
9	G g	/ɡ/	G g
10	Ƣ ƣ	/ɣ~ʁ/	Ğ ğ
11	H h	/h/	H h
12	I i	/i/	İ i
13	J j	/j/	Y y
14	K k	/k/	K k
15	L l	/l/	L l
16	M m	/m/	M m
17	N n	/n/	N n
18	Ꞑ ꞑ	/ŋ/	Ñ ñ
19	O o	/o~ɔ/	O o
20	Ɵ ɵ	/ø~œ/	Ö ö
21	P p	/p/	P p
22	Q q	/q/	Q q
23	R r	/ɾ~r/	R r
24	S s	/s/	S s
25	Ş ş	/ʃ/	Ş ş
26	T t	/t/	T t
27	U u	/u/	U u
28	V v	/v/	V v
		/w/	W w
29	X x	/x~χ/	X x
30	У y	/y/	Ü ü
31	Z z	/z/	Z z
32	Ƶ ƶ	/ʒ/	J j
33	Ь ь	/ɯ/	I ı

Eşce (İşçi) gazetesinde yayınlanan Yanelif taslağı

Аа, Вв, Cc, Şş, Dd, Đđ, Әә, Ff, Gg, Ƣƣ, Hh, Ii, Çç, Kk, Ll, Mm, Nn, Ꞑꞑ, Оо, Өө, Рр, Qq, Rr, Ss, Тт, Ѣѣ, Uu, Уу, Vv, Хх, Ьjьj, Zz, Ƶƶ, Ьь, Ee

Asıl "ilerlemiş" Yanelif uyarlaması

Аа, Вв, Çç, Cc, Dd, Ee, Ьь, Әә, Ff, Gg Ƣƣ, Hh, Ii, Jj, Kk Qq, Ll, Mm, Nn, Ꞑꞑ, Оо, Өө, Рр, Rr, Ss, Тt, Uu, Yу, Xx, Ьjьj, Zz, Ƶƶ, Şş, Vv

Kirilleştirme

1930'lu yıllarda Türkiye'ye karşı, Sovyetler Birliği'nde çok sayıda olası düşmanlık başladı. Atatürk'ün yeni Türk alfabesi Yanelif'ten farklı olsa da, Sovyet yetkilileri için Latin alfabesi, burjuva dünyasının bir sembolüydü. 1939 yılında SSCB'de Yanelif'i Kirilleştirme süreci başlatıldı.

Fazlullin'in alfabesi

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ee, Ee, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Mm, Hн, Оо, Пп, Рр, Cc, Тт, Уу, Фф, Xx, Цц, Чч, Шш, Щщ, Ъъ, Ыы, Ьь, Ээ, Юю, Яя, Аъаъ, Оъоъ, Уъуъ, Жъжъ, Нънъ, Хъ хъ

Ilminski'nin alfabesi

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ee, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Mm, Hн, Оо, Пп, Рр, Cc, Тт, Уу, Фф, Xx, Цц, Чч, Шш, Щщ, Ъъ, Ыы, Ьь, Ээ, Юю, Яя, Ӓӓ (Я я), Öö, Ӱӱ (Ю ю), Жж, Ҥҥ, Хх

Tatar Meclisi Ocak 1997 yılında Kiril alfabesini yeniden düzenledi.

А Ә Б В Г Д Е (Ё) Ж Җ З И Й К Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я^[4]