Kapıdağ Yarımadası

Kapıdağ Yarımadası, Balıkesir ilinin Erdek ilçesinin kurulu olduğu, bir kıstakla ana karaya bağlanan ve eski dönemlerde bir ada olan Marmara Denizi içindeki yarımadadır. Ayrıca Muğla ilinin Dalaman ilçesinin güneyinde de aynı isimli bir yarımada bulunmaktadır.

Kapıdağ Yarımadası

Yer	Balıkesir, Erdek
Kıyısındaki denizler	Marmara Denizi
Koordinat	40°27′34″K 27°51′06″D
Yüzölçümü	287 km2 (111 sq mi)
En yüksek noktası	808 m (2.651 ft)
Kıta	Asya
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
Nüfus	32.477 (2017)

Tombolo

Kapıdağ yarımadası oluşum bakımından tomboloya örnektir. Alan önceden bir ada iken, dalga biriktirmesi nedeniyle yarımada olmuştur. Dalgalar ada ile kara arasına kum-çakıl gibi malzemeleri biriktirmiş, oluşan dar kıstak ile yarımada oluşmuştur. Kıstağın uzunluğu 1500 m, genişliği 1700 m'dir.^[1]

Tombolo, iki kıyı okundan oluşmaktadır. Orta kısmı henüz karalaşmamış Belkıs bataklığı bulunur. Bu alana yarımadadan gelen akarsular nedeniyle tortu dolmaya devam etmektedir.^[2]

Coğrafya

Yüzölçümü yaklaşık 300 kilometrekare olup kuzey ve batı bölgelerinde yüksekliği 700-800 metreyi bulan dağlar bulunur. En yüksek yeri Dedebayırı Tepesidir (808 m). Diğer yüksek tepeler ise, Büyükgamla Tepe 797 m, Çokla Tepe 718 m, Kese Tepe 783 m, Dumanlı Tepe 668 m ve Yatak Tepe 774 m'dir.^[1]

Yarımadanın 17.686 hektarını ormanlar oluştur. Kara ile birleştiği kıstağın doğu yanında Bandırma Körfezi, batı yanında ise Erdek Körfezi yer alır.

Yarımada Marmara Geçiş İklimi bölgesindedir. Yıllık ortalama sıcaklık 14 °C, yıllık ortalama yağış 700,22 mm, yıllık bağıl nem ortalaması %71,34'tür.^[1]

Yarımadanın önemli akarsuları şunlardır: Değirmendere, Bağlar Dere, Ceylan Dere, Pekmez Dere, Keselidağ Dere, Muğla Dere, Eğridere, Ballıpınar Dere, Kurtboğaz Dere.^[1]

Tarih

Antik çağda Kapıdağ Yarımadası

Su kaynakları bakımından zengin bir bölge olup, antik çağlardan beri yerleşim vardır. Bölgede bilinen en eski yerleşim yeri Kizikos'tur.

Kapıdağ Yarımadası tarihi yerler bakımından zengin bir yerdir. Kyzikos Antik Kenti, Zeytinli Ada, Kirazlı Manastırı gibi antik, tarihî ve doğal mekanları mevcuttur.^[3]

Canlı hayatı

Yarımadada 6 takıma ait 32 memeli türü belirlenmiştir. Bunlar; Böcekçiller (5), Yarasalar (9), Tavşanımsılar (1), Kemiriciler (1), Etçiller (7), Çift toynaklılar (3). Yaban kedisi ve vaşakın yarımadada nadir tür olduğu belirlenmiştir.^[4]

Alanda 108 bitki türü belirlenmiştir. Çam, meşe türleri, kayın, gürgen, kestane ve zeytin yaygın olarak görülmektedir.^[4]

Müdahale

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1957 yılında kıstak kısmına gemiler için bir kanal yapmaya başlamış, fakat denizin getirdiği sedimentler ile kanal ağızları hemen dolduğundan bu kanal işinden vazgeçilmiştir. Kanalın izi hâlâ görülebilir. Kıstak günümüzde hâlâ bataklıktır.^[2]