Kocaali
Sakarya'nın ilçesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Kocaali, Sakarya ilinin ilçesi, Karadeniz Bölgesi'nin sahilde yer alan en batıdaki yerleşim birimidir.[2]
| Kocaali | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Sakarya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Haluk Koç |
| • Belediye başkanı | Turan Yüzücü (AK Parti)[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 315 km² |
| Rakım | 50 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 25.497 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 22.845 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 54800 |
| İl alan kodu | 0264 |
| İl plaka kodu | 54 |
Resmî site www.kocaali.bel.tr | |
Başlıca geçim kaynakları; fındık tarımı, hayvancılık ve turizmdir.
14 km uzunluğunda 500 metre genişliğinde kum plajı bulunmaktadır. İlçenin güneyinden başlayan Maden Deresi kuzeyde Karadenize dökülmektedir. İklim tipik Karadeniz iklimi özellikleri göstermektedir. Tarihi özelliği olan alanlar şunlardır; Maden Deresi'nde Osmanlı döneminden kalma maden ocakları Şerbetpınarı'nda manastır, Gümüşoluk (tarihte:Belazâr-Bolazar) köyüdür.[3] Ayrıca ilçede sahildeki yerleşim kurulumu ilçe belediyesinin aldığı kararla iki buçuk kat ve bahçe nizamlıdır. İstanbul'a iki saat Ankara'ya üç saat mesafede olup, sanayiciler için belediye olarak teşvik yapılmaktadır.[4]
Köken bilimi
Kocaali'nin ilk kuruluş yeri, bugün futbol stadının olduğu alandır. Burada adı Ceharköy olan yerleşme bulunuyordu. Halk günümüzde bu alana Ciharköy demektedir. Hastalık nedeniyle daha yükseklere, bugünkü yerine göç ederken halka yardımcı olan iri gövdeli Ali isimli kişiye izafeten adı Kocaali yapılmıştır.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[5] | 28.405 | 10.131 | 18.274 |
| 2000[6] | 30.676 | 13.793 | 16.883 |
| 2007[7] | 24.521 | 13.089 | 11.432 |
| 2008[8] | 24.622 | 12.921 | 11.701 |
| 2009[9] | 24.141 | 12.560 | 11.581 |
| 2010[10] | 22.983 | 12.080 | 10.903 |
| 2011[11] | 22.203 | 11.841 | 10.362 |
| 2012[12] | 21.387 | 11.575 | 9.812 |
| 2013[13] | 22.666 | 22.666 | veri yok |
| 2014[14] | 21.800 | 21.800 | veri yok |
| 2015[15] | 21.050 | 21.050 | veri yok |
| 2016[15] | 20.878 | 20.878 | veri yok |
| 2017[15] | 20.858 | 20.858 | veri yok |
| 2018[15] | 25.497 | 25.497 | veri yok |
| 2019[15] | 22.938 | 22.938 | veri yok |
| 2020[15] | 22.845 | 22.845 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Tarih
Özetle
Bakış açısı
- Osmanlı devletinde köy: Ceharköy.
- 1923-1954 arası Karasu ilçesine bağlı köy.
- 1954 yılında Karasu'ya bağlı Bucak. (Bu tarihte Kocaali Belediyesi kurulmuştur.)
- 1987 Kocaali ilçesi kuruldu.[16]
Göç sırasında hastalıklarla boğuşan halk oldukça iri gövdesiyle Ali isimli birisi her bakımdan yardımcı olmuş ve bu yüzden buranın adı Koca Ali olarak kalmıştır.[3]
Karasu kazasının temettuât defterlerine (1844) göre: Bolu vilayetinin havi olduğu kazalardan İzmit Kaymakamlığı dahilinde kâin Karasu kazasında mevcut olan divanlar; “Darıçayırı Divânı, Lâhna (Ortaköy) Divânı, İncirli Divânı, Belâzar Divânı, Koca Ali Divânı” dır (Bkz Divan).[17]
Tablo 1: Karasu Kazası'nın Tahmini Nüfusu 1844
| Köy | Hane | Tahmini Nüfus |
|---|---|---|
| Akkum | 13 | 65 |
| Darıçayırı | 84 | 420 |
| Sinanoğlu | 16 | 80 |
| Ortaköy (Lahna) | 51 | 255 |
| Melen | 40 | 200 |
| Kuyumcullu | 41 | 205 |
| Yemlâk | 57 | 285 |
| İncirli | 73 | 365 |
| Belâzar | 53 | 265 |
| Kocaali | 79 | 395 |
| Toplam | 507 | 2535 |
Kocaali'de 79 haneden 32'si çiftçilik yaparken, 43'ü denizcilikten gelir sağlamaktadır.[17] Karasu kazasında en fazla denizcilik geliri 36430 kuruş (denizcilik gelirlerinin %45'i) ile Kocaali divânı elde etmektedir.[17] Karasu kazasında köylerden toplanan vergi dağılımı şu şekildedir:
| Köy | Oran |
|---|---|
| Darıçayırı | %18 |
| Kocaali | %17 |
| İncirli | %16 |
| Ortaköy (Lahna) | %11 |
| Belâzar | %10 |
| Milan (Melen) | %8 |
| Kuyumcullu | %7 |
| Yemlâk | %7 |
| Akkum | %3 |
| Sinanoğlu | %3 |
Kocaali'nin şu anki yeri tam olarak ilk yerleşim yeri değildir. Bugün futbol sahasının olduğu alanda Ceharköy adıyla bir köy bulunmaktaydı. 1900 yılların başlarında sulak ve batak olan bu bölgeden kaynaklanan sıtma ve benzeri hastalıklar nedeniyle deniz seviyesinin yaklaşık 15 metre yükseltisi olan şu anki yerleşim yerine taşınmıştır.[18] Kocaali Sakarya'nın kuzeyinde Karadeniz sahilinde 40.000'e ulaşan nüfusuyla yıllara göre büyüklük gösteren bir ilçedir. Doğusunda Akçakoca, güneyinde Hendek, batısında Karasu ilçeleri bulunmaktadır.
Coğrafya
Kocaali ilçesinin doğusundan denize dökülen Melen Çayı bulunur. Türkiye'nin Marmara bölgesindeki önemli rafting alanlarındandır. Melen Çayı'nın suyu yapılan bir regülatör ile içme suyu olarak İstanbul'a gönderilmektedir.[19] İstanbul'un 40 yıllık su ihtiyacını karşılayacak olan Melen Projesi suyunu ilçe sınırları içinden alır.[19] Yapımı devam eden Melen Barajı ile hem elektrik üretilecek hem de daha fazla içme suyu İstanbul'a gönderilecektir.
Doğa turizmi için de uygun olan Çam Dağı; Kocaali ilçesinin güneyindedir. Çam Dağı'nın KD yamaçlarından kaynağını alan Lahna Deresi (Çamdağı Deresi) Ortaköy'de Melen Çayı'na dökülür. Lahna Deresi vadisinin büyük kısmı Melen Barajı suları ile altında kalacaktır.
İklimi
Kocaali'de Kışları fazla soğuk olmayan yazları da fazla sıcak olmayan, yağışın bol ve mevsimlere düzenli dağılmış olduğu Karadeniz iklimi etkilidir.[20] Yıllık ortalama sıcaklık 13,2 °C, en sıcak ay 21 °C ile Temmuz, en soğuk ay 5,4 °C ile Ocak'tır. Yıllık yağış ortalaması 917 mm, en az yağış 52 mm ile Mayıs ayında, en fazla yağış 123 mm ile Aralık ayında düşer.[21] Kocaali Karadeniz'in batı kıyıları ile birlikte bağıl nemin en yüksek olduğu bölgede yer alır.[22]
Bitki örtüsü
Karadeniz İkliminin etkili olduğu Kocaali'de doğal bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı nemcil ormanlardır. Ormanlardaki ağaç türleri: Kayın, gürgen, meşe, Kestane, ıhlamur, kızılağaç, yabani kavak, Çam dağında iğne yapraklı çam türleri (sarıçam, köknar, karaçam) görülür.
Kıyıda dar bir şerit üzerinde özellikle kireçtaşı (kalker) tabakaları üzerinde Akdeniz iklimi çalı türleri olan makiler görülür. Bunlar; katran, funda, süpürge çalısı, taflan, kızılcık, tesbih, sarmaşık gibi türlerdir. Bunlar tarla sınırlarında kışın yaprağını dökmeyen bodur ağaç, çalılıklar şeklinde gözlenir. Şerbetpınarı köyünde daha geniş alanlarda bulunan defne yapraklarının toplanarak ihraç edilmesine çalışılmaktadır.
Orman altı bitki örtüsünde görülen bitkiler; Ormangülü (komar), karayemiş, dağyemişi (kocayemiş), kızılcık, şimşir, alıç, kuşburnu, böğürtlen, funda, sarmaşık, eğrelti otu, Ispıt (Kaldırek – Kaldirek – Kaldirik), çuha çiçeği, melocan dikeni.
Nesli tehlikede olan ve ülke dışarısına çıkarılması yasak olan Kum zambağı, Kocaali kumsallarında yaygın olarak bulunup, halkın gayretleriyle küçük alanlarda koruma altına alınmıştır.[23][24]
Tarım
İlçe ekonomisinde ana eksen fındıktır. Toplam arazinin %65'i tarım alanı, bunun da %85'i fındık bahçesi olarak kullanılmaktadır.[18] Faal iş gücünün %60'ı tarımla uğraşmaktadır. Yıllık ortalama 30.000 ton fındık üretimi ile Kocaali, Sakarya ilinin en çok fındık üreten ilçesi konumundadır. 8.798.000 adet fındık ağacı, 30.793 ton üretimle Sakarya'da ağaç sayısı ve üretim açısından birincidir.[25] 20.656 hektarlık tarım arazisinin 17.612 hektarında (%85) fındık tarımı yapılır.[25]
Kocaali'de 14 köyde 2900 kovan ile arıcılık yapılmaktadır.[25] Yıllık yaklaşık 10.000 kg bal üretilmektedir.[26]
Ekonomi
Özetle
Bakış açısı
2008 yılı itibarı ile; yıllık ortalama 35.800 ton fındık üretimi ile Kocaali, Sakarya ilinin en çok fındık üreten ilçesi konumundadır.[18][27] Ancak iklim ve diğer sebeplerle (aşırı yaz sıcakları, az yağmur, soğuktan dolayı don ile yanma) bu miktar yıllara göre değişebilmektedir. Fındık tarımında işletme ölçeği giderek küçülmekte, bu durum da yeni geçim alanları ve alternatif faaliyetler arayışını hızlandırmaktadır. Ancak, fındık dışındaki zirai faaliyetler genellikle aile ihtiyacını karşılayacak ölçüde kalmaktadır. 2005 yılında 4218 çiftçiye 90682,415 da için doğrudan gelir desteği, 4850 çiftçiye de mazot ve gübre destekleme ödemesi yapılmıştır. Kocaali'de 16'sı faal olan 33 adet sera ve kapalı tarla tabir edilen yarı sera bulunmaktadır. İlçede 410 pat-pat (Tırtır) tabir edilen el traktörü ve 815 adet 4 tekerli traktör olmak üzere 1270 traktör vardır.[26]
İlçede ekonomiye desteklemek için fındık dışında tavukçuluk, arıcılık ve süt sığırcılığı desteklenmektedir.[26] Özellikle halk tıbbında da kullanılan Kestane balı Kocaali adına tescillenerek,[28] üretimi artırılmaya çalışılmaktadır. 17 km'lik sahil bulunmasına rağmen balıkçılık gelişmemiştir. Liman veya balıkçı barınağı olamadığından balıkçılık küçük teknelere az sayıdaki kişi tarafından yapılmaktadır.
Kocaali'ye yeni kurulan 6500 m²'lik cam işleme fabrikası ilçenin en büyük sanayi tesisi olmuştur.[29] İlçede dört adet fındık kırma fabrikası faal olarak çalışmaktadır.
Turizm
İlçede turizm kültür ve fındık festivali düzenlenmekte olup festivale uluslararası folklor gösterileri yüzme, fındık ayıklama, plaj voleybolu, futbol, tavla, güreş, bilek güreşi, maraton, yoğurt yeme ve çuval yarışı gibi etkinlikler düzenlenmektedir.
Ulaşım
Kocaali'ye ulaşım üç yönden mevcuttur: İstanbul yönünden Adapazarı'nı geçtikten sonra Karasu istikametini takip ederek gelinebilir (78 km). Güneyde Hendek'ten girip Kocaali'ye gelinebilir (50 km). Ankara istikametinden ise Düzce Akçakoca ilçesinden gelinmektedir (mesafe 25 km).
Zonguldak-İstanbul kısmı yapılmaya çalışılan Karadeniz Sahil yolu Kocaali'den geçmektedir. Melen Çayı'ndan Sakarya merkeze kadar olan kısmı bitirilmiştir. Bu yol ile Kocaali-Sakarya arası duble kara yolu haline gelmiştir. Karadeniz Sahil Yolunun, Karasu üzerinden Karadeniz kıyısından İstanbul'a bağlanması ile Kocaali ekonomik olarak rahatlayacaktır.
Spor
- Güreş: Kocaali Güreş Takımı Kocaali halk eğitimin desteğinde faaliyetlerine devam etmektedir.[30] Güreş takımı il ve ulusal alanda başarılara sahiptir.[31]
- Futbol: İlçede Sakarya amatör liglerinde mücadele eden iki futbol kulübü bulunur. Kocaalispor Bölgesel Amatör Ligi 8. Grup'ta mücadele etmektedir.[32][33] İlçeyi temsil eden diğer futbol kulübü Kocaalisahilspor'dur.[34]
Ayrıca bakınız
- Kocaali TV
- Melen Çayı
- Melen Barajı
Galeri
Kocaali, Karşı Mahalle
Melen Baraj gölü altında kalacağı için kaldırılan Ortaköy
Aktaş Mahallesi, arkada Kocaali ve Karadeniz
Kocaali-Akçakoca sınırını oluşturan, Melen Çayı
Kocaali-Karasu sınırını çizen Maden Deresi şelalesi
Eski Kocaali evlerine bir örnek (Kestanepınarı)
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.