Labirent

Yolların ya da geçitlerin çokluğu, karışıklığı yüzünden içinden kolay kolay çıkılamayan yerlere labirent veya dolambaç denir.

Theseus ve Minotor. Rhaetia, İsviçre

Ortaçağ labireni

Chartres Katedrali

Girit tarzı Advent labirenti, Frankfurt-Bornheim'deki Kutsal Haç Kilisesi'ndeki Limburg Piskoposluk Hristiyan Meditasyonu ve Maneviyatı Merkezi'nde 2.500 yanma kemeri ile oluşmaktadır

Labirentin tarihi

Çit labirenti (İspanya, Barselona)

Yunan mitolojisinde, bu çeşit yerlerden ilkinin, mimar Dedalus tarafından Girit kralı Minos için yapıldığını anlatan bir hikâye vardır. Girit kralı Minos bir labirentte insan vücutlu, boğa başlı bir yaratık olan Minotor'u hapsetmişti. Bir gün Minos'un kızı Ariadne'nin sevgilisi Theseus, Minotor'u öldürmek üzere Girit'e geldi. Ariadne ona, labirente girmeden önce, çıkarken yolunu kolay bulabilmesi için bir yumak verdi. Theseus, labirente girerken bu yumağın ipliklerini yere salıverecek, çıkarken de iplikleri toplayarak aynı yoldan geçip dışarı çıkabilecekti. Böylece Theseus Minotor'u öldürdükten sonra, yumak sayesinde yolunu bulup labirentten çıkmayı başardı.

Son yıllarda Girit'te yapılan kazılarda, Knossos yakınlarında bir dağda, bu hikâyede anlatılan labirente benzeyen bir yapı kalıntılarına rastlanmıştır. Son kazılarda Mısır'da da böyle bir labirentin kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.

Bahçeler

İngiltere'de evlerin bahçelerini, labirent biçiminde şaşırtıcı yollara bölmek bir zamanlar moda olmuştu. Bu yolların kenarları yeşillikle örtülürdü. İngiltere'nin labirent bahçelerinden en ünlüsü, bugün Londra yakınlarındaki Hampton Court'dadır.

Lunaparklar

Lunaparklardaki labirentler ise eğlence amaçlı olarak yapılır.

Bilmece

Bazı dergilerde labirentin karışık, şaşırtıcı yollarına benzeyen bilmeceler ve bulmacalar yayınlanır. Psikoloji bilginleri bu çeşit bilmecelerin zihni geliştirmeye, zekayı işletmeye faydalı olduğunu ileri sürerler.

Psikoloji

Bazı psikoloji bilginleri de hayvanların tepkileri üzerinde inceleme yapabilmek için labirentlere başvururlar. Labirentin sembolik anlamı Efe Elmas'a göre şöyledir:

Labirent ile maze arasındaki farka ilk başta değinmek isterim izninizle. Labirent, tek girişi olan ve tek varışı olan bir semboldür. Bizim içine girip kaybolduğumuz bulmacalara ise “maze” denir. Haliyle labirent, dünyanın hemen hemen bütün coğrafyalarında aynı şekilde kutsal alanlara çizilmiş. Kitapta da labirent simgesi ve mitolojisi üzerinden insan ruhuna bir bakış atmak istedim; hayatın içinde neden kayboluyoruz, kaybolmak var mı; gölgelerimiz, içsel yüzleşmeler gibi. Labirent aslında hayatın ve bilinç dışının sembolü; labirente girmek bilinç dışının derinliklerine girmek anlamına geliyor ve orada hem gölgelerimizi hem de hazinelerimizi keşfediyoruz. Dış dünyada ise hayatın labirentinde kendi otantik kişiliğimize (Carl Gustav Jung buna self diyor) bir yolculuk yapıyoruz. Aslında klasik 'kendini bil' felsefesi. Labirent, en temelde bir ölüm ve yeniden doğuş, bir içe dönüş ve değişim sembolü; kaybolma anlarında bizim aslında kendimize doğru yürüdüğümüzü anlatan kadim bir sembol.^[1]