Marko Kralyeviç

Marko Kralyeviç ya da Kralyeviç Marko veyaBulgarca Krali Marko (Türkçe: Kralın oğlu Marko) veya nadiren de Marko Mrnyavçeviç (d. yaklaşık 1335 - 1394/1395 Rovinj yakınlarında), 1371 ile 1395 yılları arasında Sırp kralı ve Osmanlı vasalı.^[1]

Marko Mrnjavčević
Sırp Soyluları
Marko Manastırı'nda bulunan Marko freski
Sırbistan kralı
Hüküm süresi	1371-17 Mayıs 1395
Taç giymesi	1371
Önce gelen	Vukašin Mrnjavčević
Doğum	1335
Ölüm	17 Mayıs 1395 Rovine
Hanedan	Mrnjavčević
Babası	Vukašin Mrnjavčević
Annesi	Jelena Mrnjavčević
Dini	Sırp Ortodoks

Marko'nun kişiliği hakkında çok az şey bilinmektedir. Sırp, Rumen, Bulgar ve Arnavut halk edebiyatında zengin ayrıntılarla işlenmiştir.^[2] Marko, Sırp Kralı Vukaşin Mrnyavçeviç ile Eflaklı bir soylu kadın olan Anca'nın en büyük oğluydu. Babasına 1361'de diplomatik bir görev için Dubrovnik'e kadar eşlik etmiştir. 1371 tarihli bir notta, komşu Župan Nikola Altomanoviç'e yapılan bir saldırıyla bağlantılı olarak ondan da bahsedilmektedir.^[3]

Hayatı

Arnavutluk'un kuzey kesimi ile Adriyatik kıyılarını yöneten Balsiç Ailesinin müttefiki olan güçlü bir Makedon sülâlesinden geliyordu.

Babası Sırbistan Kralı Zayıf Uroş ile eşdeğer krallık ünvanına sahip Vukaşin, 1371'de Osmanlılara karşı yaptığı Çirmen Muharebesinde hayatını kaybedince, babasının taşıdığı krallık ünvanı ona geçti. Aynı yıl savaştan yaklaşık 2 ay sonra Zayıf Uroş'da çocuksuz bir biçimde öldü. Böylece Marko babası Vukaşin'in taşıdığı ünvan dolayısıyla kanunen Sırpların kralı konumuna yükselmiş oluyordu. Ancak Çirmen Muharebesinde alınan yenilgi onu hakettiği bir krallıktan daha çok bir Osmanlı vasalı konumuna getirdi. Osmanlı Devleti'nin izlediği politika neticesinde bölgesi alınmadı, günümüz Makedonya'sında merkezi Pirlepe olan bir bölgede hüküm sürmesine izin verildi. Ancak Osmanlılara vergi ödemekle yükümlüydü.^[4] Bu dönemde babası Kral Vukaşin dolayısıyla hak sahibi olduğu krallık, muhtemelen Marko'nun Osmanlı vasalı konumuna düşmesi nedeniyle, diğer Sırp soyluları tarafından kabul görmedi. Vukaşin'in ölümünün ardından Marko'nun krallığını tanımayan ve halef olduklarını iddia eden Sırp soyluları batı ve kuzeydeki Sırp komşularıyla savaşmaya başladı. Bu durum Sırp soylularının özerk bölgesel yönetimler olarak dağılmasına neden oldu ki bu karışıklıklar ve Sırbistan'ın kralsız kalması bölgede fetihlerini sürdüren Osmanlı'nın işine yaracak, 1459 yılına geldiğimizde tüm Sırp toprakları Osmanlılarca fethedilmiş olacaktı.^[5]

Marko, Sırp kralı ünvanını gerçek anlamıyla hiçbir zaman taşıyamadı. Bu durum onun halk literaründe sevilmesinin sebebi, Sırp İmparatorluğu'nun son kralı olarak görülmesinin bir nedeni de olabilir. Zayıf otoritesi ile bilinen Zayıf Uroş'un çocuksuz olması, tahta kimin geçeceğinin belirsiz olması nedeniyle Uroş'la aynı ünvanı taşıyan Vukaşin, kendi oğlu Marko'ya 1370 yılında Müstakbel Kral sıfatıyla taç giydirdi.^[6] Bu ünvan temel olarak kralın ölümü durumunda onun yerine geçecek kişinin Marko olması gerektiğini gösteriyordu.

Marko, hükümdarlık süresi boyunca Osmanlı Devleti'nin vasalı olmuştur. 1395 tarihinde Osmanlı Devleti'nin Eflaklılara karşı yaptığı Rovine Muharebesinde Osmanlı saflarında savaşırken ölmüştür. Dönemin kayıtlarında Marko'nun bu savaşa isteksizce katıldığını, kendisi gibi Hristiyanlara karşı savaşmak istemediğini ve savaş öncesinde Konstantin Dragas'a "Bu muharebede ilk ölecek ben olsam dahi, bu savaşta Hristiyanlara yardım etmesi için tanrıya dua ediyorum." dediğini aktarır.^[7][8] Savaşta hem Konstantin, hem de Marko ölmüştür. Bu sonuçla Marko ve Konstantin'in hüküm sürdüğü topraklar tam anlamıyla Osmanlı hakimiyetine geçmiştir.

Üsküp yakınlarında babası Vukaşin tarafından yapımına başlanan Marko Manastırı'nın yapımını 1376 yılında tamamladığı ve çeşitli fresklerle süslediği bilinmektedir.^[9]