Mervan bin Muhammed'in Gürcistan'ı işgali

Mervan bin Muhammed'in Gürcistan'ı işgali, 735'ten 737'ye kadar gerçekleşti. İşgal, Emevi Halifeliği tarafından başlatıldı. İşgalin amacı ve hedefleri tarihçiler arasında tartışılmaktadır. Gürcü tarih yazımı, asıl amacının nihayetinde Arap yönetimine karşı sert Gürcü direnişini kırmak olduğu konusunda ısrar etmekteyken,^[1] Cyril Toumanoff^[2] ve Ronald Suny gibi batılı tarihçiler, hem Batı Gürcistan'a hâkim olan Bizans İmparatorluğu'na hem de tekrarlanan baskınları yalnızca İberya'yı (Doğu Gürcistan) ve tüm Kafkasya'yı değil, 730'da Arap topraklarına Musul'a kadar ulaşan Hazarlara yönelik genel bir savaş olarak görüyor.

Mervan bin Muhammed'in Gürcistan'ı işgali
İşgalden sonra Gürcistan ve Kafkasya.
Tarih 735-737 Bölge Kafkasya, Gürcistan'ın işgali Sonuç İberia Krallığı, Emevi Halifeliği'nin kol devleti oldu

İşgal

İşgal, son Emevi halifesi II. Mervân olan Mervan bin Muhammed tarafından yönetildi. İlk olarak Kartli'de işgali yürüttü, daha sonra ordularını batıya götürdü ve Kakheti'den Archil ve Abhazya'dan I. Leon tarafından desteklenen kardeşi Mihr'in konuşlandırıldığı Anakopia kalesini kuşattı. Bir saldırıdan korkan çok sayıda Gürcü dağlık bölgelere kaçtı. Mervan, daha sonra Samtskhe'yi işgal etti, Odzrkhe'de kamp kurdu ve güçlerini Argveti, Konstantin ve Davut prenslerine karşı yönlendirdi; yakalandıkları zaman -her ikisinin de reddettiği- İslam'a koşulsuz geçiş talep etti. Reddettikleri için işkence yaptı ve sonra onları öldürdü. Bundan sonra Mervan, Tshkumi (modern Sukhumi) ve Tsikhegoji'yi aldı ve tekrar Anakopia'ya döndü. Gürcüler, şiddetle savaştı; Araplar, özellikle şiddetli yağmurlar ve seller başladıktan sonra kaleyi ele geçirmek için güçsüz kaldı. Araplar ağır kayıplarla geri çekildi.

Mirası

Mervan'ın zulmü ve acımasızlığı, Gürcüler tarafından onun Murvan Qru ("Sağır Mervan") olarak nitelendirilmesine neden oldu. İşgalinden sonra, büyük yerleşim yerlerinin çoğu tamamen yıkıldı ve insanlar açlıkla karşı karşıya kaldı. Gürcü tarih yazımı, Kartli'nin işgal tarafından harap edildiğini ısrar ediyorsa; Toumanoff, yerel ve Arap kaynaklara dayanarak, ülkenin doğu kesimindeki hasarın çoğunun aslında önceki Hazar akınlarının sonucu olduğunu ve yerel Gürcü prensinin, İberia'nın Guaram III'ü, onları Kafkas menzilinin dışına çıkarmak için Arapların yanında yer aldığı bilinmektedir.^[3] Her hâlükârda, Arap müdahalesi onlara İberya üzerinde neredeyse bir yüzyıl önceki fetihlerde elde ettiklerinden daha fazla güç verdi. İberya Prensliği kaldırılmadı ve yerel asalet güçlerinin çoğunu elinde tutmasına rağmen İberya üzerinde doğrudan kontrol sağlamak için Tiflis Emirliği'ni kurdu. Sivil istikrarsızlık ve yabancı düşmanlar halifeliği rahatsız ettiği için, başka bir istila başlatamadı ve 786 yılına kadar Gürcü yerel prenslerinden düzensiz haraç aldı.