Müsta'lî fıkhı

Mustâ'li fıkhı ya da Tâyyîb'îyye; Müsta‘liyye^[1] Mezhebi'nin fıkıh sistematiğidir. İmâmet Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım ile sona ermiştir. Bu görev "Dâ'î el-Mutlaklar" aracılığıyla icra edilmektedir. Tâyyîb, Davudî İsmailîlik, Süleymânî, Kutbî ve Alavî Buhralarca "Gizlenen son imâm" olarak bilinir. İsnâaşeriyye'deki Mehdî'nin rôlünü üstlenen İmamdır.

Tarihçe

Ana madde: Dâ'î el-Mutlak

• On beşinci yüzyılda, "Câ‘fer" adındaki bir şahsın önderliğinde çok sayıda Müsta‘liyye fıkhı takipçisinin Hanefî Ehl-i Sünnet fıkhına dönüşmesi hadisesi yaşandı. Bu yeni grup Câferî Buhra olarak adlandırıldı.
• 1538 yılında "Syed Câ‘fer Ahmed Şirazi" Patani Buhraları İsmâiliyye ile olan ilişkilerini tamamen kesmeğe ikna etti. Böylece bir milyona yakın buhra Müsta‘liyye fıkhından Hanefî Ehl-i Sünnet fıkhına döndü.^[2][3]
• Süleyman bin Hassan, Hindistan'daki 27nci Dâ'î el-Mutlak olan Seyyidnâ Davûd Bin Kutub Şah'ı tanımayarak, Yemen'de "Ehl-i Hakk" olarak da bilinen Süleymânî Buhra'yı 1592 yılında oluşturdu.
• Ali bin İbrahim, Hindistan'daki 29uncu Dâî olan Seyyidnâ Abd'ût-Tâyyib Zeki'ûd-Din'i tanımayarak, Hicrî 1034 / M. 1634 tarihinde Alavî Buhra'yı oluşturdu.
• 46ncı Dâî olan Seyyidnâ Muhammed Badr'ûd-Din ibn Syedna Mufaddal Seyf'ûd-Din'in ölümü üzerine Abd’ûl-Hüseyin Civacı" önderliğinde 1840 yılında "Etbe-i Melek Buhra" oluşumunu tamamlayarak bağımsız hale dönüştü.
• Elli yıldır ruhânî hiyerarşide ikinci sıra olan Me’zûn el-Mutlak görevini sürdüren 51. Syedna Tahir Seyf'ûd-Din Sahib'in oğlu ve 52. Syedna Muhammed Burhan'ûd-Din Sahib'in farklı anneden olma kardeşi Hûzeyme Kutb'ûd-Din'in kendisinin Hicrî: 17 Şaban 1385 / Milâdî: 10 Aralık 1965 tarihinde Bombay Saify Mescidi'nde 52. Syedna Muhammed Burhan'ûd-Din Sahib tarafından alenen "Me’zûn-û Da'vat" olarak atandığını belgelemesi üzerine, Hindistan Yargıtay Başkanlığının kararı ile Syedna Mufaddal Seyf'ûd-Din'in 53. Dâî unvanı askıya alınmış bulunmaktadır.^{[4][5][6][7][8]}
• Şu andaki mevcut duruma göre, Davudî İsmailîlik'in Dâî makâmı "Syedna Mufaddal Seyf’ûd-Dîn" tarafından temsil edilmekte olduğundan, Hûzeyme Kutb'ûd-Din önderliğinde "Kutbî Buhra" adında yeni ve ayrı bir kol oluşturulmuş bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız: Alevî-Tâyyîbî-Davûdî Dâ’î/Me’zûn el-Mutlak listesi

Mustâ‘lî-Tâyyibî fıkhına göre İmâm silsilesi

Elli İkinci Dâ'î el-Mutlak "Muhammed Burhan’ûd-Dîn" (6 Mart 1915 – 17 Ocak 2014) ^[9]

Davûdîlik Elliüçüncü De facto Dâ'î el-Mutlak'ı: "Syedna Mufaddal Seyf’ûd-Dîn" (Surat, Hindistan El Cemea't-us Saifiyah Akademisi eski Rektörü).

0. Ali (İmam olarak sıralandırılır fakat Muhammed'in Vâsi/Sâmit ya da Esâsı olarak kabul edildiğinden dolayı numaralandırmaz.)
1. Hasan
2. Hüseyin
3. Zeynelâbidîn
4. Muhammed el-Bâkır
5. Ca'fer es-Sâdık
6. İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık
7. Muhammed b. İsmâil el-Mektûm
8. Vâfî ʿAhmed (ʿAbd Allâh bin Muhammed)
9. Muhammed el-Cevâd
10. Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)
11. Birinci Fâtımî Halife/İmamı Ubeydullah el-Mehdî
12. İkinci Fâtımî Halife/İmamı Kāim-Biemrillâh el-Fâtımî
13. Üçüncü Fâtımî Halife/İmamı Mansûr el-Fâtımî
14. Dördüncü Fâtımî Halife/İmamı Muiz-Lidînillâh
15. Beşinci Fâtımî Halife/İmamı Azîz-Billâh
16. Altıncı Fâtımî Halife/İmamı EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh (Dürzîler'in ortaya çıkışı)
17. Yedinci Fâtımî Halife/İmamı Zâhir el-Fâtımî
18. Sekizinci Fâtımî Halife/İmamı Müstansır-Billâh el-Fâtımî
19. Dokuzuncu Fâtımî Halife/İmamı Musta‘lî-Billâh el-Fâtımî
20. Onuncu Fâtımî Halife/İmamı Âmir-Biahkâmillâh (Hâfızîlik)
21. Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım (Davudî İsmâiliyye, Süleymânî, Kutbî, ve Alavî Buhralarda "Gizlenen son imâm" olarak bilinir. İsnâaşeriyye'deki Mehdî'nin rôlünü üstlenen İmamdır.)

Ayrıca bakınız: İmâmet, İmâmet (Şia i'tikadı), İmâmet (İsmâilî i'tikadı), Tâyyîb’îyye, İmâmet (Nizârî i'tikadı) ve İmâmet (İsnâ'aşerîyye i'tikadı)

Mustâ‘li ezânı

Fâtımîler/İsmâîliyye/Davudî Bohra'ya göre Eşhedü enne Aliyyen veliyyullah ("Ali’nin Allah’ın dostu olduğuna şehâdet ederim") cümlesi ezânda söylenir ama ikâmede yer almaz ve "Eşhedü enne Muhammeden resûlullah" şeklinde ikişer defa tekrarlanır.

Ayrıca "Muhammedun -ve- Ali-un Khayr-ul-beşer ve itrât-u- humâ Khayr-ul-itâr" (Muhammed ve Ali en yüce insanlar ve onların soyları da en yücelerdendir.) denir. Yedinci kısımdaki "Hayye alâ hayri’l-amel" ifadesinden den sonra Fâtımîler'den beri "İki" kez tekrarlanır. (İkâmede ise bunun yerine yine İki defa "Kad kāmeti’s-salâh" denir).

Bundan başka, Rasūlu l-Lāh'ın ölümünden sonra Ezan-ı Muhammed‘îyye'den çıkarılan "Hayye alâ hayri’l-amel" de yüksek sesle, Muhammed Nebi'nin sünnetine uygun şekilde İki kez söylenir.

Okudukları ezân'ın tamamı aşağıdaki şekildedir:

Kere	Arap Yazısı	Transliteration	Tercümesi[10]
4x	الله أكبر	Allāhü ekber	Allah en büyüktür
2x	أشهد أن لا إله إلا الله	Eşhedü en lâ ilâhe illallah	Allah'tan başka tanrı olmadığına şehâdet ederim
2x	أشهد أن محمدا رسول الله	Eşhedü enne Muhammeden resûlullah	Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehâdet ederim
2x	اشهد ان مولانا عليا ولي الله	Eşhedü enne Aliyyen veliyyullah	Ali'nin Allah'ın dostu olduğuna şehâdet ederim
2x	حي على الصلاة	Hayye ale's-salâh	Haydi namaza
2x	حي على الفلاح	Hayye ale'l-felâh	Haydi kurtuluşa
2x	حي على خير العمل	Hayye alâ hayri'l-amel	Amelin hayırlısına geliniz
2x	محمد و علي خير البشر و عطرة هما خير عطر	Muhammedun -ve- Ali-un Khayr-ul- beşer ve itrât-u- huma khayr-ul-itar[11]	Muhammed ve Ali en yüce insanlar ve onların soyları da en yücelerdendir
2x	الله أكبر	Allāhü ekber	Allah en büyüktür
2x	لا إله إلا الله	Lâ ilâhe illallah	Allah'tan başka tanrı yoktur

Mustâlîliğin İsmaililik soy ağacındaki konumu

2. İmâm Hüseyin

3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn

4. İmâm Muhammed el-Bakır

İmamet

5. İmâm Câ'fer-i Sâdık

6. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek

Musa el-Kâzım

8. İmâm ʿAhmed el-Vâfî (ʿAbadullâh‘bin’Muhammed)

7. İmâm Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir

Ali er-Rızâ

9. İmâm Takî Muhammed (ʿAhmed bin ʿAbadullâh)

İsmaililik/Yedicilik (Bâtınîlik İsmaililik)

Muhammed el-Cevâd

10. İmâm Razî/Zekî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)

Kufeli Hamdan Karmat

11. İmâm Ebû Muhammed ‘Ubayd Allâh el-Medhî

Ebû’Saʿid‘Hasan bin Behrâm Jennâbî

Sâbiîlik

Fâtımî Devleti

Karmatîlik (Yediciler/elʿBakl’îyye)

Üniter Çağrı

16. Dâ’î-Â’zam Târik’ûl-Hâkim bi-EmrʿAllâh

Hamza

El-Mu'tenâ

18. Dâ’î-Â’zam Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir

Hikmet Risaleleri

19. İmâm Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî

19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ

Nâsır-ı Hüsrev

Dürzîlik

Mustalilik

Nizarîlik

Türkistan Aleviliği

Hafızilik

Tâyyîb’îyye

Alamut Kalesi

Süleymanî Buhra

Davudî Buhra

Haşhaşiler

Hebtiahs Buhra

Etbe-î Melek Buhra

Sünnî Buhra

İleri Davudî Buhra

Alavî Buhra

Câferî Buhra

Patanî Buhra