Nirvana

Başlığın diğer anlamları için Nirvana (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Nirvana (Sanskritçe: Nirvāna, निर्वाण), Sanskrit dilinde "dışarı" anlamına gelen "nir" ve "esmek, üflemek, nefes vermek" anlamındaki "va" sözcüklerinden türetilmiş olup, Doğu dinlerinde, mistizminde ve Hint teozofisinde manevî kurtuluşu belirtmek üzere, sözcük anlamıyla "dışarı esmiş", "dışarıya üflenmiş" anlamlarının yanı sıra "sönmek, yok olmak" anlamlarına^[1] gelir.

Çeşitli sistemlerde Nirvana Kavramı

• Hinduizm'de ve yoga felsefesinde nirvana, kişinin yeryüzünde tekrar doğma ihtiyacından kurtulacak derecede gelişmiş, olgunlaşmış olması anlamında ele alınır.
• Budizm'in temel ilkelerinden birini oluşturan nirvana, Gautama Buda'ya göre, Dünya'yı ilgilendiren karma yasasına (nedensellik kuralı) artık bağlı olmayacak derecede her şeyden arınmış olarak tüm karmik telafilerini gidermiş olmaktır. Gautama Buda, ıstırapların nedeninin geçici dünyasal unsurlara bağlanmanın ve maddî isteklerin olduğunu söyler. Bu bakımdan nirvana, arzuların, maddî isteklerle beraber ıstırapların, acıların, nefretin sönmesi anlamına da gelir. Daha açık bir deyişle Budist felsefeye göre Dünya bir çile yeridir; insan iyilik yaparak yaşamalı, zulüm etmekten kaçınmalı, daha da önemlisi vicdanının sesini dinlemelidir.
• Budist Asanga'ya göre nirvana, öte-âleme ait bir ödül olmayıp insanların ruhsal gelişim sonucunda yeryüzünde erişebilecekleri bir haldir; bu, saf bilinçlilik hâlidir. Eski Türklere ait ilahilerde "nirvanaya doğmak" ve "nirvanaya ulaşmakta" da kastedilen budur.

Ayrıca bakınız

• Budizm
• Mokşa
• Tasavvuf