Priz

Piriz ile karıştırılmamalıdır.

Priz, şebeke elektriği ile çalışan cihazları elektrik şebekesine bağlamak amacıyla cihazın kablosu ucundaki fişin takıldığı kendisi şebeke ile bağlantılı gereç. Prizlerin hem kullanıcıyı, hem cihazı, hem de şebekeyi elektrik kazalarından korumak için şekillendirilmiş birçok çeşitleri vardır.

Sol üstten saat yönünde: CEE 7/4 (Alman) fiş; ona uygun CEE 7/3 priz çevresinde toprak hattı çıkıntılarıyla; CEE 7/5 (Fransız) priz üst tarafında toprak hattı çıkıntısıyla.

Priz ismi Fransızca "Prendre" (almak) sözcüğünün "alınmış" veya "alma işlemi" anlamına gelen "prise" şeklinde çekilmiş hali olan sözcük kaynaklıdır.

Dünyada elektrik şebekelerinin son kullanıcıya Alternatif akım olarak sunduğu hizmet şebekeden şebekeye voltaj ve frekans olarak farklılıklar gösterir. Bu yüzden şebekelere özel farklı priz standartları vardır. Bir şebekenin fişi öbür şebekenin prizine sokulamayabilir.

Prizler tipik olarak cihazın elektrik devresinin fişteki iki kablo ucunun gireceği iki delik ile şebekeye bağlantısını sağlarlar. Bazı şebekelerde delikler yuvarlaktır, bazılarında yassıdır ve bu yassı deliklerin açıları farklı olabilirler.

Prizler elektrik taşıyan metal yüzeylerin izole edilmemiş kısımlarının el ve başka zarara sebep olabilecek şeylere dokunmamaları için özel olarak şekillendirilmişlerdir. Tipik olarak fişin metal çıkıntılarının sokulacağı delikler onların uzunluğuna banzer bir derinliğin dibindedirler ve fişin kalınlığı o derinliği yanı sıra başka bir şey sığamayacak şekilde tam doldurur.

Cihazın kulanıcının temas ettiği yüzeylerinin yanlışlıkla elektrik taşıması tehlikesine karşı bazen prizin bir de toprak bağlantısı olur. Bazen bu prizde üçüncü bir delik, bazen de fiş tarafındaki bir deliğe uygun priz çukurunda metal çıkıntı şeklinde olur.

Kullanım amacı olarak prizler amper olarak ölçülen çekilebilecek en yüksek kuvvet bakımından farklı olabilirler, örneğin ana şebekeye bağlanmadan önceki kablo kalınlığı ve bağlantı noktasındaki sigorta ayarı amperine göre farklı olur. Tipik olarak prizler 10 amper, 16 amper (çamaşır makinesi) veya 25 amper (fırın), 60+ amper (elektrikli araba şarj etmek için) gibi çeşitleri olur.

Galeri

• 
  Evrensel priz, birçok çeşit standard fişi kabul edebilir
• 
  Çin'de birkaç çeşit fiş kabul eden çift priz.
• 
  İngiliz tıraş makinesi prizi
• 
  Standard Avustralya 10 A fişi
• 
  Avustralya düğmeli 3-hat (10 A) çift priz.
• 
  Brazilya 10 amper fiş ve priz
• 
  Brazilya 20 amper priz
• 
  İngiliz BS 546 fişleri: 15 A, 5 A and 2 A.
• 
  İngiliz BS 1363 fiş
• 
  Longwell Co. malı fişler, öndeki: Schuko tipi (47 gram); arkada: BS 1363 (44 gram).
• 
  BS 4573 fiş
• 
  CEE 7/1 duvar prizi, CEE 7/2, CEE 7/4, CEE 7/6 ve CEE 7/7 fişleri kabul eder
• 
  Schuko fiş (CEE 7/4) ve priz (CEE 7/3)
• 
  Fransız priz (CEE 7/5)
• 
  Fransız fiş (CEE 7/6)
• 
  Hibrit CEE 7/7 fiş
• 
  Euro-fiş örneği
• 
  Hibrit toprak hatsız CEE 7/17 fiş
• 
  NEMA ve Europlug'u da kabul eden Çin 3 pinli soket ve bileşik soket (sağda) ve daha az yaygın olan, daha büyük 16 A versiyonu (solda)
• 
  Danimarka 107-2-D1 ve DK 2-1a, yuvarlak ve yarı yuvarlak fiş-priz
• 
  Danimarka toprak hatsız düğmeli priz
• 
  Danimarka DK 2-5a eğik yassı ve yarı yuvarlak bilgisayar fişi
• 
  İki İsrail fişi ve bir priz. Soldaki eski, sağdaki 1989 ertesi standard
• 
  İtalya CEI 23-50 S 17 (16 A) ve S 11 (10 A) fişler
• 
  İtalya CEI 23-50 S 17 (16 A) ve S 11 (10 A) prizler
• 
  Eski forzadan 2 × luce ve 1 × forzaya adaptör
• 
  İtalya CEI 23-50 17/11 (Bipasso) (#1) ve CEI 23-50 P 40 (Schuko) (#2) çift priz.
• 
  İtalya Vimar universale CEE 7/4 (alman), CEE 7/7 (alman/fransız), CEE 7/16 (euro-fiş), CEE 7/17 (alman/fransız topraksız), NEMA 1-15 (ABD/Japonya), ayrıca italyan CEI 23-50 S 11 (10 A) ve S 17 (16 A) tip fişler için priz.
• 
  İtalya 4box side priz, 1 Schuko ve 2 CEI 23-50 P 17/11 bipasso italyan tip fişler için
• 
  kuzey ve orta Amerika (NEMA) tipik fişler
• 
  Polarize NEMA 1-15 fiş
• 
  Polarize olmayan NEMA 1-15 fiş
• 
  NEMA 5-15 fiş ve NECA 130-2010 "Decora"-tipi çift priz.
• 
  NEMA 5-15 120V-15A Adi çift priz.
• 
  5-20RA (Kanada) veya 5-20R (ABD) T-delikli priz, toprak hattı üstte, nötr bağlantı sağda.
• 
  Japon ayrıdan toprak hatlı çamaşır makinesi fişi ve prizi
• 
  Japon ayrıdan toprak hatlı klima makinesi fişi ve prizi
• 
  Japon 200 V normal toprak hatlı klima makinesi prizi
• 
  Sovyet elle tutmalı fişler, 6 A 250 V AC, termoset plastik
• 
  Sovyet yuvarlak yarı yüksek fişler, 6 A 250 V AC, termoset plastik
• 
  Sovyet kalıp lastik fişler CEE 7/3 prize sokabilmek için yuvarlak dipleri bıçakla kesilmiş.
• 
  Sovyet CEE7/16 benzeri tıraş makinası fişi. Termoplastik 6 A and 250 V.
• 
  İsviçre Tip J: 10 Ampere SN 441011 tip 13 üçlü priz ve tip 12 fiş
• 
  Tayland TIS 166-2549 üçlü fiş
• 
  Elektrikli araba şarj fişleri: CHAdeMO, CCS ve IEC 62196 Type 2 (mennekes).

SN 441011 standardından İsviçre fiş çeşitleri

	tek faz	tek faz, Toprak hatlı	üç fazlı, Toprak hatlı
2,5 A	Euro-fiş
10 A	Tip 11	Tip 12	Tip 15
16 A	Type 21	Tip 23	Tip 25

• Başka İsviçre prizleri
• 
  Tip 12 üçüz priz (10 A), eski
• 
  Tip 14 priz (10 A), eski
• 
  Tip 13 üçüz priz (10 A)
• 
  Tip 23 üçüz priz (16 A)

SN 441011 standardından İsviçre priz çeşitleri

	tek faz, Toprak hatlı	üç faz, Toprak hatlı
10 A	Tip 13	Tip 15
16 A	Tip 23	Tip 25

Wikimedia Commons'ta Priz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur