Symbian (işletim sistemi)
mobil işletim sistemi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Symbian, Symbian Vakfı tarafından cep telefonları ve bilgisayarları (PDA, Subnotebook) gibi çeşitli taşınabilir iletişim aygıtları için geliştirilmiş ve 2000'li yıllarda yaygın olarak kullanılmış bir işletim sistemiydi. Symbian, başlangıçta Symbian Ltd tarafından 1997'de PDA'lar için kapalı kaynaklı bir işletim sistemi olarak geliştirildi.[2] Symbian OS, Psion'un EPOC sisteminin soyundan geldi ve çoğunlukla ARM mimarisi işlemcileri üzerinde çalıştı, ancak Japonya da üretilen cihazlarda çoğunlukla Super-H mimarisine sahip cihazlarda kullanıldı ve yayınlanmamış bir x86 bağlantı noktasıda mevcuttu.[3] (SDK'lar hariç) Symbian, Nokia, Samsung, Motorola, Sony Ericsson gibi birçok büyük cep telefonu markası tarafından kullanılıyordu. Akıllı telefon endüstrisini kuran öncü olarak, akıllı telefonların sınırlı kullanımda olduğu, Android tarafından geçildiğinde, 2010'un sonuna kadar dünya çapında en popüler akıllı telefon işletim sistemiydi.[4]
 | |
 Symbian 10.1 Belle FP2'den bir görünüm. | |
| Geliştirici(ler) | Accenture Nokia Symbian Vakfı Symbian Ltd. Psion |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | EPOC |
| Paket yöneticisi | Nokia Store, .sis, .sisx, .jad, .jar, .wgz |
| Son kararlı sürümü | Nokia Belle Feature Pack 2 (Nokia Donna) |
| Kaynak türü | Açık kaynak |
| Çekirdek türü | EKA (Gerçek-Zamanlı Mikro çekirdek) |
| Dil(ler) | 48 dili desteklemektedir. |
| Güncelleme yöntemi | OTA |
| İlk Yayınlanma | EPOC32 R1 (1997) 5 Haziran 1997) |
| Son kararlı sürümü | Symbian Belle FP2 / 11 Ekim 2012) |
| Platform desteği | ARM, x86, Super-H |
| Öncülü | SIBO (EPOC16) |
| Programlama dili | C++ |
| Kullanıcı arayüzü | Eikon UI, S60, S80, S90, ECK, UIQ, MOAP, OPP, Orbit UI, Fujitsu UI |
| Web sitesi | http://symbian.nokia.com |
| Pazarlama hedefi | PDA, Cep Telefonu |
| 2016 yılında verilen destek sona erdi.[1] | |
Symbian OS (2001'den itibaren) aslında bir kabuk sistemiydi ve komple bir işletim sistemi oluşturmak için ek bir kullanıcı arabirimi (ara katman olarak) gerektirdi. Symbian OS, ilk önce 2002'de piyasaya sürülen ve çoğu Nokia akıllı telefonunu çalıştıran, Nokia tarafından inşa edilen S60 (eski 60 Serisi) platformunda öne çıktı.
Symbian sonunda en yaygın kullanılan akıllı mobil işletim sistemi haline geldi. UIQ, çoğunlukla Motorola ve Sony Ericsson tarafından kullanılan başka bir Symbian kullanıcı arabirimi idi; Japonya'da da MOAP platformu vardı. Bu arabirimlerin uygulamaları, her biri Symbian OS üzerine inşa edilmesine rağmen birbirleriyle uyumlu değildi. Nokia, Symbian Ltd.'deki çoğunluk hissedarıydı ve 2008'de tüm hisseyi satın aldı. Daha sonra kâr amacı gütmeyen Symbian Foundation, Symbian işletim sistemine telifsiz bir halef getirmek için kuruldu - platformu birleştirmek isteyen S60, Foundation'ın tercih ettiği arayüz oldu ve UIQ geliştirmeyi durdurdu.[5] Symbian ^1 (veya S60 5inci Sürüm), 2009 yılında bir sonuç olarak yaratılmıştır. Symbian ^2, yalnızca Japon pazarında NTT DoCoMo taşıyıcısı tarafından kullanılmıştır. Symbian ^3, 2010'da olduğu gibi piyasaya çıktı ve bu tarihte tamamen açık kaynak oldu. Symbian ^3, Anna ve Belle güncellemelerini 2011'de aldı.[6]
Symbian Foundation, 2010 yılının sonlarında parçalara ayrıldı ve Nokia, işletim sistemi geliştirme denetimini geri aldı. Şubat 2011'de Nokia, birincil akıllı telefon platformu olarak Microsoft'un Windows Phone sisteminin Windows phone 7 sürümünü kullanacağını açıkladı; Symbian yavaş yavaş ortadan kaldırılacaktı.[7] İki ay sonra, Nokia OS'yi kapalı lisansa taşıdı ve daha sonra Symbian'ın geliştirilmesini Accenture'ye devretti. Son destekçisi Nokia, 2011 yılında aygıtlarında işletim sistemi olarak Symbian'a verdiği desteği keseceğini ve artık Windows Phone 8 kullanacağını açıklamıştır. Ocak 2014'te Nokia, geliştiricilerden yeni veya değiştirilmiş Symbian yazılımlarını kabul etmeyi bıraktı.[8] Duyuruya göre Symbian'a verilen destek 2016 senesine kadar sürecek, bu tarihten sonra güncelleme desteği olmayacak[9] veya yeni bir Symbian cihaz üretilmeyecekti. Bu duyuru üzerine Nokia, Nokia Store ve Symbian platformu geliştiricilerinin büyük bir kısmını kaybetmiştir.[10]
Nokia 808 PureView resmi olarak Nokia'nın en son Symbian akıllı telefonu oldu.[11] Bununla birlikte, NTTDoCoMo, 2014'ün sonuna kadar Japonya'da yeni OPP(S) (MOAP'ın ardılı Operatör Paketi Symbian) aygıtlarını serbest bırakmaya devam etti.[12] Symbian'ı çalıştıran son telefonlar arasında 2014'te çıkan Fujitsu'nun F-07F, F-08F, F-01G ve Sharp'ın SH-07F modelleri yer aldı. Bu son Japon modelleri 2016'nın sonuna kadar satılmaya devam edildiler.[13][14]
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Symbian, Kasım 1994'te ‘Proje Protea’ adı ile Psion çalışanları olan Colly Myers önderliğinde küçük bir ekip tarafından geliştirilmeye başlanmıştı. Symbian geliştirilirken projeye birkaç kilit şahsiyet hakim oldu ve büyük ölçüde etraflarında topladıkları ekipler arasında bölündü. Çekirdek (EKA) ve temel katmanlardan Colly Myers, ara katman yazılımından Charles Davies ve Symbian için ilk geliştirilen kullanıcı arayüzünden (Eikon UI) David Wood sorumluydu. Symbian, Psion tarafından yaratılmış bir işletim sistemi olan EPOC'tan kaynaklanmış ve EPOC/16'nın ardılısıdır. İşletim sistemi doğal gelişimi nedeniyle EPOC/16'dan büyük ölçüde etkilenmiştir. VMS'nin de çok özel bir mirasını izler ve çoklu görev becerisini VMS'den almıştır.[15] Sistem, 5 Haziran 1997'de Psion Series 5 ile yüklü gelerek piyasaya çıkmıştır. Haziran 1998'de Psion Software, Psion ve telefon üreticileri olan Ericsson, Motorola ve Nokia arasındaki büyük ortaklık girişimi sonucu Symbian Ltd. olarak yeniden kuruldu.
Ardından farklı cep telefonu üreticilerinin oluşturduğu gruplar tarafından desteklenen Symbian için farklı yazılım platformları oluşturuldu. S60 (Nokia, Samsung ve LG), UIQ (Sony Ericsson ve Motorola) ve MOAP (S) (Fujitsu, Sharp, Mitsubishi) içerir. O halde akıllı telefon işletim sisteminde önemli bir rekabete rağmen (Palm OS ve Windows Mobile nispeten küçük oyunculardı) Symbian 2006'da küresel akıllı telefon pazar payının %67'sine ulaştı.[16]
O zamanki pazar payı büyük olmasına rağmen Symbian, şu an için çeşitli aşamalarda zorluklar yaşıyordu: İlk OPL ve Symbian C++ gibi yerel programlama dillerinin karmaşıklığına ve işletim sisteminin kendisinin karmaşıklığına bağlı olarak, 2000'lerin ortalarından ortalarına doğru inatçı geliştirici bürokrasi, ayrıca çeşitli IDE'lerin ve SDK'ların yüksek fiyatlarıyla seçiliyordu.[17] Bu kırıcı cesaret üçüncü parti geliştiricilerin hepsi, Symbian için yerli uygulama ekosisteminin daha sonra Apple'ın App Store veya Android'in Google Play hizmeti tarafından ulaşılabilen bir ölçekte gelişmesine neden olmadı. Buna karşılık, iPhone OS (2010'da iOS olarak yeniden adlandırıldı) ve Android, karşılaştırmalı olarak daha basit bir tasarıma sahipti, üçüncü taraf uygulamaları yaratmak ve elde etmek için daha kolay ve çok daha merkezi bir altyapı sağlıyordu, belirli geliştirici araçları ve programlama dillerini yönetilebilir düzeyde bir karmaşıklıkla sundu.
Haziran 2008'de Nokia, Symbian Ltd.'in satın alımını ilan etti ve Symbian Vakfı adlı yeni ve bağımsız bir kâr amacı gütmeyen kuruluş kuruldu. Nokia, NTT DoCoMo, Sony Ericsson ve Symbian Ltd. tarafından Symbian platformunu ücretsiz telifli, açık bir platform olarak yaratmak amacıyla Symbian OS ve onun ilişkili kullanıcı arayüzleri S60, UIQ ve MOAP sahiplerine katkıda bulundu. OSI ve FSF tarafından onaylanan Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında bir kaynak yazılımdır. Symbian Vakfı'nın Nisan 2009'daki resmi lansmanını takiben, platform Symbian işletim sisteminin devamı niteliğindeydi. Symbian platformu resmi olarak Şubat 2010'da açık kaynak kodu olarak kullanıma sunuldu.[18]
Nokia, Symbian işletim sisteminin çekirdeği ve kullanıcı arabirimi için geliştirme kaynaklarına sahip olduğu için Symbian'ın koduna büyük katkıda bulundu. O zamandan bu yana Nokia, platform geliştirme için kendi kod havuzunu korudu ve düzenli olarak geliştirme çalışmalarını kamuya açık depoya bıraktı. Symbian'ın Haziran 2008'de ilan edilen ve Nisan 2009'da resmen başlatılan Symbian Foundation liderliğindeki bir topluluk tarafından geliştirilmesi amaçlanmıştır. Amacı, Symbian platformunun tamamı için kaynak kodunu OSI ve Özgür Yazılım Vakfı onaylı Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında yayınlamaktı. Kod, 4 Şubat 2010'da EPL kapsamında yayınlandı; Symbian Foundation, bu etkinliğin, tarihte Açık Kaynak'a taşınan en büyük kod tablası olduğuna dikkat çekti.
Bununla birlikte, Symbian OS içindeki bazı önemli bileşenler üçüncü taraflardan lisans almıştı ve bu da vakfın tam kaynağını derhal EPL'de yayınlanmasını engelledi; Bunun yerine kaynağın büyük kısmı daha kısıtlayıcı bir Symbian Foundation License (SFL) altında yayınlandı ve üyelik herhangi bir kuruluşa açık olmasına rağmen tam kaynak koduna erişim sadece üye şirketlerle sınırlıydı. Ayrıca, açık kaynaklı Qt çerçevesi Symbian'ı üst seviye cihazlarda değiştirmek ve yerine koymak için bir sonraki mobil işletim sistemi olacak olan MeeGo'nun birincil yükseltme yolu 2010 yılında Symbian'a tanıtıldı; Qt doğası gereği özgür ve özgürce gelişmek için oldukça kullanışlıydı. Platformda standart C / C++, Python, Ruby ve Flash Lite gibi başka birçok çerçeve dağıtıldı. IDE'ler ve SDK'ler geliştirildi, ücretsiz olarak serbest bırakıldı ve Symbian için uygulama geliştirildi. Kasım 2010'da Symbian Foundation, küresel ekonomik ve piyasa koşullarındaki değişikliklerden (ve aynı zamanda Samsung ve Sony Ericsson gibi üyelerin desteğinin olmamasından dolayı) yalnızca lisansa açık bir kuruluşa geçeceğini açıkladı; Nokia, Symbian platformunun sorumluluğunu üstleneceğini açıkladı. Symbian Foundation, ticari marka sahibi ve lisanslama birimi olmaya devam edecek ve yalnızca icrada görevli olmayan direktörlere sahip olacaktır.
Pazar payı 2010'un üçüncü çeyreğinde% 39 iken 2010'un son çeyreğinde% 31'e geriledi. Symbian, 2010'un son çeyreğinde Android'in ardından hızlıca iOS ve Android'i kaybetti. Stephen Elop Eylül 2010'da Nokia'nın CEO'luğuna atandı. O, 11 Şubat 2011'de Microsoft'un, Windows Phone'u birincil akıllı telefon platformu olarak benimsemesine ve Symbian'ın MeeGo ile birlikte aşamalı olarak kaldırılmasına ilişkin bir ortaklık duyurusunda bulundu.[19] Sonuç olarak, Symbian'ın pazar payı düştü ve Symbian için uygulama geliştiricileri hızla düştü. Haziran 2011'de yapılan araştırmalar, Symbian'ı yayın anında kullanan mobil geliştiricilerin % 39'undan fazlasının platformu terk etmeyi planladığını gösteriyor. 5 Nisan 2011'e kadar Nokia, Symbian yazılımının herhangi bir bölümünü açık kaynaktan çekmeyi bırakmış ve işbirliğini Japonya'daki önceden seçilmiş küçük bir grup ortağına indirmiştir. EPL kapsamında yayınlanan kaynak kodu, üçüncü taraf depolarında mevcuttur.[20] 22 Haziran 2011 tarihinde Nokia, bir dış kaynak kullanımı programı için Accenture ile bir anlaşma imzaladı. Accenture, Symbian tabanlı yazılım geliştirmeyi ve 2016 yılına kadar Nokia'ya destek hizmetleri sağladı; Yaklaşık 2,800 Nokia çalışanı Ekim 2011'den itibaren Accenture çalışanları oldu. Transfer 30 Eylül 2011'de tamamlandı.[21]
Nokia, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren Symbian için yazılım geliştirme ve bakım desteğini sonlandırdı; bundan sonra Nokia Deposunda yeni veya değiştirilmiş Symbian uygulamaları veya içeriği yayınlamayı reddetti ve yazılım sertifikası için 'Symbian Signed' programını sona erdirdi.[22]
Symbian-ın temeli, Psion şirketinin geliştirdiği EPOC işletim sistemine dayanmaktadır. Symbian, geçmişte oldukça popülerdi ve oldukça büyük bir pazar payına sahipti. Bunun nedeni ise, karşısında yeteri kadar gelişmiş rakibinin bulunmamasıdır. Ancak, 2008 yılı ve sonrasında Symbian pazar payını kaybetmeye başlamış ve yerini Android işletim sistemine kaptırmıştır. Symbian yerine Android akıllı telefonlarının tercih edilmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Dokunmatik arayüzün, tuşlu arayüz kadar kullanışlı geliştirilememesi,
- Yeni uygulamalara ve teknolojilere uygun akıllı telefonlarda kullanılmaması,
- Gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılmaması sebebiyle; oldukça gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılan Android için uygulamaların hazırlanması
Symbian akıllı telefonların çabucak ününü kaybetmesine neden olmuştur.
Google, Android ile birlikte Open Handset Alliance'ı kurduğunda, açık kaynak ve Linux geliştiricilerinin büyük bir bölümünün ilgisini çekmiş oldu. Nokia ise Symbian Vakfı ile birilikte Symbian'ın kaynak kodunu açık hale getirmeye çalıştı. Ancak daha sonra kaynak kod yalnızca belli bir kesim için açık hale getirildi ve Symbian Vakfı Nokia'nın Symbian'ın tüm hisselerini ve lisanslarını alması sonucu kapatıldı. Symbian Vakfı yerine symbian.nokia.com adresi açıldı. Bu sırada S60.com da kapatıldı. Symbian Vakfı'ndan kalan kaynak kod hâlâ internette paylaşılmaktadır ancak Nokia Anna ve sonraki sürümlerin kaynak kodu Nokia tarafından açılmamıştır.
Nokia, mobil geliştiricilerin dikkatini çekebilmek ve eğitim verebilmek amacıyla Forum Nokia'yı duyurdu. Çok geçmeden Forum Nokia kapatıldı ve yerine Nokia Developer hizmete sunuldu. (Nokia Developers, Türkçe dil desteğine de sahipti.)
Nokia, Symbian işletim sistemi için gerekli uygulamaların bir adresten indirilebileceği WGZ tabanlı bir Mağaza geliştirdi ve N97 ile birlikte tüm S60v5 cihazlar için kullanıma soktu.[23] Çok geçmeden Mağaza'nın ismi (Ovi) Nokia'nın internet servisleri için kullanılan genel bir isim haline geldi. (Ovi Mail, Ovi Müzik gibi) Ancak Microsoft ile yapılan anlaşma sonrası Nokia'nın internet servislerinin ismi değiştirildi.[24] Fincede "kapı" anlamına gelen Ovi yerine Nokia getirildi. Bu sayede Ovi Mağaza, Nokia Mağaza, Ovi Mail de Nokia Mail ismini aldı.Ovi Mağaza'nın ismi Nokia Mağaza olarak değiştirildi ancak daha sonra tekrar Ovi Mağaza olarak değiştirildi. Çok geçmeden bazı internet servislerinin kapatılacağı duyuruldu.
Symbian işletim sisteminin son sahibi ve geliştiricisi Nokia'ydı. Nokia Symbian'ın tüm hisselerini 2008'de satın almış ve Symbian Vakfı'nı kurarak işletim sistemini açık kaynak hale getirmiştir. Ancak Android OS çıktıktan sonra vakfa üye firmalar Symbian'ı bir bir terk etmişlerdir. En sonunda vakıfta sadece Nokia ve Japonya dışına çıkmayan Fujitsu ve Sharp kalmıştır. Bu yüzden Nokia Symbian Vakfı'nı kapatmış ve işletim sisteminin açık kaynak kalacağını açıklamıştır ancak 5 Nisan 2011 tarihinde Symbian'ın kaynağını kapatmıştır.[25] Kaynak kodun son açık sürümünün arşivleri gönüllüler tarafından Symbian Dump ve Symbian Incubation Projects gibi Nokia'dan bağımsız sitelerde barındırılmaktadır.
Symbian işletim sistemini kullanan birkaç farklı arayüz bulunmaktadır. Bunlar arasında, Ericsson'un ECK, Fujitsu'nun Fujitsu UI, NTT DoCoMo'nun MOAP ve OPP, Sony Ericsson'un UIQ ve Nokia'nın Series 60, Seri 80 ve Series 90 ara birimleri bulunur. Bu arayüzlerden Symbian'nın son yıllarına kadar sadece Series 60, MOAP ve OPP varlığını sürdürmüştür.
Özellikler
Özetle
Bakış açısı
Kullanıcı arabirimi
Symbian, kuruluşundan beri AVKON (eskiden Series 60 olarak da bilinir) olarak bilinen bir grafik araç setine sahipti. S60, 15 tuşlu genişletilmiş telefon tuş takımı veya mini QWERTY klavyeler gibi klavye benzeri bir arayüz metaforu ile işlenebilecek şekilde tasarlanmıştır. AVKON tabanlı yazılım, Symbian ^ 3'e kadar ve Symbian sürümleri ile ikili olarak uyumludur.[26] Symbian ^3, yeni uygulamalar için önerilen kullanıcı arabirimi araç kiti olan Qt çerçevesini içeriyor. Qt ayrıca eski Symbian aygıtlarına da kurulabilir.
Symbian ^4, özellikle Qt Widget'ın üzerine kurulmuş olan "UI Extensions for Mobile" veya UIEMO (dahili proje adı "Orbit") olarak bilinen dokunmatik arayüz için özel olarak tasarlanmış yeni bir GUI kütüphane çerçevesi oluşturmak üzere planlandı; Ocak 2010'da bir önizleme çıktı, ancak Ekim 2010'da Nokia, Orbit / UIEMO'nun iptal edildiğini açıkladı.[27] Nokia şu anda geliştiricilere hem Symbian hem de MeeGo için geliştirmeye izin veren, görsel olarak zengin dokunmatik ekran arabirimleri oluşturmak için QML'yi, yeni üst düzey bildirimsel arayüz ve komut dosyası çerçevesinde Qt Quick'ı kullanmasını öneriyor; Mevcut Symbian ^ 3 cihazlarına bir Qt güncellemesi olarak teslim edildi.[28] Daha fazla uygulama kademeli olarak Qt'da yeniden işlenmiş bir kullanıcı arabirimini içerdiğinde, eski S60 çerçevesi (AVKON) kullanımdan kaldırılacak ve artık eski cihazlarla olan ikili uyumluluğu bozarak bazı noktalarda yeni cihazlara dahil olmayacaktır.
Web Tarayıcı
S60v3 ve sonraki S60 sürümlerinde yerleşik bir WebKit tabanlı tarayıcı olan Nokia Browser tarayıcısı vardır. Bu tarayıcı ayrıca S60 sistemi'nin de varsayılan tarayıcısı idi. Symbian, WebKit'i kullanan ilk mobil platformdu (Haziran 2005'te). Bazı eski Symbian modelleri, varsayılan tarayıcı olarak Opera Mobile'a veya Opera Mobile temelli tarayıcılara sahiptir.[29] Opera dışında Japonya'da NTT DoCoMo cihazlarında NetFront, R380'de Ericsson'nun kendi geliştirdiği WAP Tarayıcısı ve Psion PDA'lar da STNC tarayıcısı kullanıldı.[30]
Kullanıcılar istediği takdirde cihazlarına 3.parti web tarayıcı uygulamaları yükleyebilir.[31] (NTTDoCoMo cihazları hariç)
Çoklu dil desteği
Symbian, güçlü yerelleştirme desteğine sahiptir ve üreticilerin ve üçüncü parti uygulama geliştiricilerin Symbian tabanlı ürünlerinde küresel dağıtımı desteklemek için yerelleştirmelerine olanak tanır. Mevcut Symbian sürüm (Symbian Belle) Nokia'nın cihazda dil paketleri halinde kullanıma sunduğu 48 dil desteği bulunuyor. Desteklenen diller şunlardır;
Arapça, Baskça, Bulgarca, Katalanca, Çince ([ÇHC] (Basitleştirilmiş Çince), Çince [Hong Kong] (Geleneksel Çince) ve Çince [Tayvan] (Geleneksel Çince)), Hırvatça, Çekçe, Danca, Flemenkçe, İngilizce (US/UK), Estonca, Fince, Fransızca (Latince, Kanada Dili), Galiçyaca, Almanca, Yunanca, İbranice, Hintçe, Macarca, İtalyanca, İzlandaca, Endonezce, Japonca, Kazakça, Letonca, Litvanca, Malay, Marathi, Norveççe, Farsça, Lehçe, Portekizce (Latince ve Brezilya), Rumence, Rusça, Sırpça, Slovakça, Slovence, İspanyolca (İspanyolca (Latin Amerika)), İşveççe, Tagalogca, Tayca, Tamilce, Türkçe, Ukraynaca, Urdu, Vietnamca
Ek olarak UIQ cihazlarında modelin desteklediği ek diller üreticinin sitesinden indirilip cihaza kurula bilinir.
Uygulama geliştirme
Symbian, 2010 yılından itibaren Qt Oluşturan veya Carbide.C++ ile birlikte kullanılabilen ana SDK olarak Qt ile standart C++ kullanmaya geçti. Qt, eski Symbian / S60 3'ü (Feature Pack 1'den başlayarak, S60 3.1'den itibaren) ve Symbian / S60 5inci Sürüm'de (S60 5.01b), yeni Symbian platformunu destekliyor.[32] Maemo ve MeeGo, Windows, Linux ve Mac OS X'i de destekliyor.
Alternatif uygulama geliştirme, OPL, Python, Adobe Flash Lite veya Java ME kullanılarak yapılabilir.
Symbian OS, daha önce yerel uygulama geliştirme ortamı olarak Carbide.C++ entegre geliştirme ortamı (IDE) ile birlikte Symbian'a özel bir C++ sürümü kullandı.
Web Çalışma Zamanı (WRT), S60 Platformunda widget'lar oluşturmaya izin veren taşınabilir bir uygulama çerçevesidir; Birden fazla tarayıcı örneğini ayrı JavaScript uygulamaları olarak başlatmaya izin veren S60 WebKit tabanlı tarayıcının bir uzantısıdır.
NTTDoCoMo cihazlarında ise uygulama geliştirme sadece J2ME türevi olan DoJa ve Star üzerinden olmaktaydı. Bunların uzantıları .Jar ve .Jam'dır. (.Jad yerine)
Mimari
Özetle
Bakış açısı
Teknoloji alanları ve paketler
Symbian tasarımı her biri birkaç yazılım paketi içeren teknoloji alanlarına bölünmüştür. Her teknoloji alanının kendi yol haritası vardır ve Symbian Vakfı, bu teknoloji alan adı yol haritalarını yöneten bir teknoloji yöneticileri ekibine sahiptir.
Her paket, paketin katkıda bulunduğu ve etkilenebileceği genel işlev alanına dayalı olarak tam bir teknoloji alanına tahsis edilir. İlgili paketleri temalar halinde gruplayarak, Symbian Foundation, güçlü bir topluluğu kendi etrafında şekillendirmeye, tartışma ve inceleme üretmeye teşvik etmeyi umuyor.
Tasarım
Symbian, diğer işletim sistemleri gibi (özellikle de masaüstü bilgisayarlarda kullanılmak üzere oluşturulmuş olanlar gibi) önleyici çoklu görev ve bellek koruma özelliklerine sahiptir. EPOC'un çoklu görev becerisine olan yaklaşımı VMS'den esinlenmiştir ve asenkron sunucu tabanlı olaylara dayalıdır.[33]
Symbian OS üç sistem tasarım ilkeleri göz önüne alındığında yaratılmıştır:
- Kullanıcı verisinin bütünlüğü ve güvenliği en üst düzeyde.
- Kullanıcı zamanı boşa harcamamalı.
- Tüm kaynaklar kıtdır.
Bu ilkeleri en iyi şekilde izlemek için, Symbian bir mikrokernel kullanıyor, servislere bir istek ve geri çağrı yaklaşımı var ve kullanıcı arabirimi ile motor arasındaki ayrımı koruyor. İşletim sistemi, düşük güçte batarya tabanlı cihazlar ve ROM tabanlı sistemler için (ör. XIP ve paylaşımlı kütüphanelerde yeniden giriş gibi özellikler) için optimize edilmiştir.[34] Uygulamalar ve işletim sistemi kendisi, nesne yönelimli bir tasarım izler.
Daha sonra OS yinelemeleri bu yaklaşımı özellikle 8 ve 9 sürümlerinde bir gerçek zamanlı çekirdeğin ve bir platform güvenlik modelinin piyasaya sürülmesiyle pazar taleplerine yanıt olarak seyreltti.
Kaynakların korunması için güçlü bir vurgu vardır; bu açıklamalar, tanımlayıcılar ve bir temizleme yığını gibi Symbian'a özgü programlama deyimleriyle örneklenmiştir. Depolama alanını korumak için benzer yöntemler mevcuttur. Ayrıca, tüm Symbian programlama olay tabanlı ve uygulamalar doğrudan bir olayla uğraşmadığında merkezi işlem birimi (CPU) düşük güç moduna geçiriliyor. Bu, aktif nesneler olarak adlandırılan bir programlama deyimi aracılığıyla yapılır. Benzer şekilde, iş parçacıkları ve süreçler için Symbian yaklaşımı, genel giderleri azaltarak yönlendirilir.
İşletim sistemi
- Yazılım iskeleti Katmanı
- Uygulama Hizmetleri Katmanı
- OS Hizmetleri Katmanı
- jenerik OS hizmetleri
- iletişim hizmetleri
- multimedya ve grafik hizmetleri
- bağlantı hizmetleri
- Temel Hizmetler Katmanı
- Çekirdek Hizmetleri ve Donanım Arayüz Katmanı
Temel Hizmetler Katmanı, kullanıcı tarafındaki işlemler tarafından erişilebilen en düşük seviyededir; Mağaza, Merkezi Depo, DBMS ve şifreleme servislerini yöneten bir Eklenti Çerçevesi olan Dosya Sunucusu ve Kullanıcı Kitaplığı'nı içerir. Ayrıca, Metin Penceresi Sunucusu ve Metin Kabuğu'nu da içerir: daha üst katmanlı hizmetler gerekmeden tamamen işlevsel bir bağlantı noktasının oluşturulabileceği iki temel hizmettir.
Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikrokernel olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.
Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikro çekirdek olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.
Symbian, diğer aygıtlarla, özellikle çıkarılabilir medya dosya sistemleriyle uyumluluğu vurgulamak için tasarlanmıştır. EPOC'un erken gelişimi, FAT'ı iç dosya sistemi olarak kabul etmeye yol açtı ve bu kalırken, POSIX tarzı bir arabirim ve akışlı bir model sağlamak için temel FAT üzerinde nesne odaklı bir kalıcılık modeli yerleştirildi. İç veri biçimleri, tüm dosya manipülasyonlarını çalıştırmak için verileri oluşturan API'leri kullanmaya dayanır. Bu, veri bağımlılığı ve değişiklikler ve veri taşıma ile ilgili zorluklarla sonuçlandı.
ETEL (EPOC telefon), ESOCK (EPOC soketleri) ve C32 (seri iletişimden sorumlu) olmak üzere üç ana sunucu bulunan geniş bir ağ ve iletişim alt sistemi vardır. Bunların her biri eklenti düzenine sahiptir. Örneğin, ESOCK farklı ".PRT" protokol modüllerinin çeşitli ağ protokol düzenlerini uygulamasına izin verir. Alt sistem aynı zamanda Bluetooth, IrDA ve USB gibi kısa menzilli iletişim bağlantılarını destekleyen bir kod da içerir. Ayrıca kullanıcı arabirimi (UI) Kodu'nun büyük bir kısmı da var. Symbian işletim sisteminde yalnızca temel sınıflar ve altyapı mevcuttu; gerçek kullanıcı arayüzlerinin çoğu üçüncü şahıslar tarafından korunuyordu. Artık böyle değil. S60, UIQ ve MOAP olmak üzere üç ana kullanıcı arabirimi 2009'da Symbian'a katkıda bulunuldu. Symbian ayrıca grafik, metin düzeni ve yazı tipi işleme kitaplıklarını da içeriyor.
Tüm yerli Symbian C++ uygulamaları, uygulama mimarisi tarafından tanımlanan üç çerçeve sınıfından oluşturulmuştur: bir uygulama sınıfı, bir doküman sınıfı ve bir uygulama kullanıcı arabirimi sınıfı. Bu sınıflar temel uygulama davranışını oluşturur. Geriye kalan ihtiyaç duyulan işlevler, uygulama görünümü, veri modeli ve veri arabirimi, bağımsız olarak oluşturulur ve yalnızca kendi API'leri aracılığıyla diğer sınıflarla etkileşime girer.
Birçok şey daha bu modele uymuyor - örneğin, SyncML, Java ME ve multimedya'nın çoğunun üzerinde başka bir API seti sağlıyor. Bunların çoğu çerçeveler ve satıcıların üçüncü taraflardan bu çerçevelere eklentiler sağlamaları bekleniyor (örneğin, Multimedya codec'leri için Helix Player). Bu, bu gibi işlev alanlarına API'lerin birçok telefon modelinde aynı olması ve bu satıcıların çok fazla esneklik kazanması avantajına sahiptir. Fakat bu, telefon üreticilerinin bir Symbian OS telefonu yapmak için çok fazla entegrasyon çalışması yapması gerektiği anlamına geliyor.
Symbian, "TechView" adı verilen bir referans kullanıcı arabirimi içerir. Özelleştirmeye başlamak için bir temel sağlar ve çok sayıda Symbian testinin ve örnek kodun çalıştığı ortamdır. Psion Seri 5 kişisel ajandasındaki kullanıcı arabirimine çok benzer ve herhangi bir üretim telefon kullanıcı arayüzü için kullanılmıyor.
Symbian OS temelli UI'ler
Özetle
Bakış açısı
Symbian OS üzerinde çalışan Kullanıcı Arayüzler ve Platformlar şunları içerir:
- Eikon: Psion tarafından geliştirilen ilk Symbian arayüzüdür. Bilgisayar sınıfından olan PDA ve Subnotebook'lar için 1997-2000 yılları arası boyunca geliştirilmiştir. Eikon, 640×240, 320×200 ve 800x600 ekran çözünürlüklerini destekler en son sürümü Symbian 6.0 ile Psion Conan'da bulunur. Psion başta olmak üzere; Ericsson, Oregon Scientific ve Geofox tarafından kullanılmıştır.
- S60: (Series 60) Nokia tarafından geliştirilmiştir ve en popüler Symbian platformudur. Bu platformu ilk kullanan cihaz S60 0.9 sürümü ile piyasaya çıkan Nokia 7650'dir. Bu cihaz S60 (1.nesil) olarak görünüyordu. Bunu S60 2.nesil (örneğin Nokia N70), S60 3.nesil (örneğin Nokia N73) ve S60 5.nesil (Nokia N97 gibi). S60, Symbian Foundation kurulduktan sonra Symbian'nın standart kullanıcı arabirimi olarak kabul edildi ve ardından Symbian ^1 ve ^3 olarak anıldı.[35]
- S80: S80 platformu (Eski adı ile Crystal DFDR'ı) 2000 yılında Nokia tarafından kurumsal ve profesyonel düzeyde ki akıllı telefonları için geliştirdiği ve 2006'ya kadar kullandığı bir mobil yazılım platformdur. Bu platorm 640 × 200 piksel ekran çözünürlüğü ve tam QWERTY klavye destekli cihazlar için tasarlanmıştır. Kullanıcı arabirimi Nokia'nın daha eskiden üretiği PEN/GEOS'lu Communicator cihazlarındaki arayüzü miras almaktadır. 2 ana sürümü vardır. Yerini Nokia E90 ile S60'a bırakmıştır. S80'nin ikinci sürümünde bazı 1. Sürüm uygulamaları 2. Sürümde çalışır, ancak diğerleri bir hatayla çöker.
- S90: Nokia tarafından 2003-2005 arası geliştirilen ve Dokunmatik ekranlı büyük boy ekranlı akıllı telefonlar için geliştirilmiş bir platformdur. Var olan tek sürümü Symbian 7.0s temellidir. Sadece 2 çeşit cihazda kullanıldı. Bunlar Nokia 7710 ve 7700’dır. S80 uygulamalarıyla kısmen uyumludur. 3. Parti uygulama yükleme konusunda Eikon’a benzer özellikler sunar.
- UIQ: (Quartz temelli) Dokunmatik ekranlı telefonlar için 2000-2008 arası geliştirilmiş bir Platformdur. Sony Ericsson, Motorola, BenQ, Arima ve Nokia tarafından kullanılmıştır. 1.0 ve 1.1’inci sürümleri Sanyo QuartzPad ve Ericsson Pamela ve Diana adlı cihazlarda kullanılsa da bu cihazlar hiçbir zaman son kullanıcıya sunulmadı. ve Symbian 7.0’ı temel alan UIQ 2.0 ile ilk kez Sony Ericsson P800 ile son kullanıcıya ulaşmaya başlamıştır. UIQ, Symbian Vakfı'nın 2008'de kurulması ile varlığı sona erdi. S60, Symbian Foundation'ın Global pazarda ortakça kullanmak amacı ile seçtiği UI’dür; UIQ varlıklarını vakfa katkıda bulunmuştur. Sony Ericsson'dan Patrick Olsson, 21 Ekim 2008'de Londra'daki Smartphone Show 2008'de UIQ'un iptal edildiğini açıkladı. UIQ, Hem düğmeler hem de dokunmatik / kalem tabanlı girişlerle uyumludur. Son büyük sürüm, Symbian 9.3 temelli UIQ 3.3'tür. Symbian Foundation'ın kurulmasından sonra kullanımdan kaldırıldı ve farklı Symbian UI değişkenlerini birleştirecek kararı, S60'ın ileriye doğru sürüm olarak kabul edilmesine yol açtı.[36]
- Fujitsu UI: Fujitsu'nun 2003 yılında piyasaya sunduğu ilk Symbian cihazından ilk MOAP'lı cihazına kadar kullandığı bir kullanıcı arabirimidir. İ-Appli Uygulamalarını destekler. MOAP'ın öncülüdür.
- MOAP: (Mobil Odaklı Uygulamalar Platformu) Fujitsu tarafından geliştirilmekle birlikte Mitsubishi, Sony Ericsson ve Sharp tarafından da NTT DoCoMo için ürettikleri telefonlarda kullanılan bir platformdur. DoCoMo'nun FOMA "Mobil Erişim Özgürlüğü" ağ markası için özel olarak geliştirilmiş bir arabirimdir ve daha önceki Fujitsu FOMA modellerinden gelen kullanıcı arayüzüne dayanıyor. MOAP(S) Platformu için geliştirilen uygulamalar NTT DoCoMo'nun kullandığı diğer platformlarla (Itron, Linux) ile uyumlu olması için C++ yerine özelleştirilmiş bir JavaMe Platformu olan DoJa kullanılır. Ayrıca S60'a göre daha esnek ekran çözünürlüklerini destekler (Fujitsu F-07C: 600×1024). Çoğunlukla Japonya'da olmak üzere kısıtlıda olsa diğer Asya pazarlarında da piyasaya çıkan cihazlarda da kullanılmıştır.[37]
- OPP: NTT DoCoMo'nun FOMA telefonunda kullanılan MOAP'ın halefisidir. Sadece Fujitsu ve Sharp tarafından 2010-2014 yılları arasında kullanıldı. DoJa dışında Star profillerini de desteklemektedir.
- ECK: Ericsson'un Kista, İsveç'teki laboratuvarında geliştirildi. Arayüz, Warrington, İngiltere'deki Ericsson'un Yazılım Uygulamaları Laboratuvarı'nda geliştirildi. Kullanıcı Arayüzü, Ericsson Kontrol Kiti (ECK) adı verilen kendi bünyesinde geliştirilmiş bir kütüphaneyi kullanarak inşa edilmiştir. Ericsson'un R380 ve R380s'de kullandığı kullanıcı arabirimidir. Tuş takımı ve dokunmatik ekranı destekler.
- Orbit: Symbian^4 ile gelmesi planlanan Orbit yeni Symbian Cihazları için Qt tabanlı bir ortak kullanıcı arabirimi ortaya çıkarmak için oluşturuldu. Doğrudan kullanıcı arayüzü, mevcut S60 'Avkon' kullanıcı arayüzü öğeleri setini Symbian^4'ten itibaren Orbit ve Qt tabanlı yeni bir uygulama çerçevesiyle değiştirmesini amaçlıyordu. Ayrıca, dokunmatik ekranlı cihazlar için modern etkileşim ve gezinme mantığını uygulaması planlanıyordu. (Symbian^4 ile birlikte iptal edildi)
Bu Platfomlar dışında S60 ve OPP'nin üzerine inşa edilen TouchWiz (Samsung Omnia HD) ve Palette UI (SH-07F) isimli kullanıcı arabirimleride vardır.
Pazar payı ve rekabet
Özetle
Bakış açısı
16 Kasım 2006'da sistem'le çalışan 100 milyonuncu akıllı telefon sevk edildi. 21 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla, Symbian OS çalıştıran 250 milyondan fazla cihaz üretildi. Bu sayı 2014'e gelindiğinde 500 milyon cihaz rakamına ulaşmıştı.[38]
2006 yılında, Symbian akıllı telefon pazarının% 73'üne, 2011 yılının ikinci çeyreğinde pazarın % 22.1'ine sahip oldu. Symbian, pazara yeni giren rakip platformların pazara girmesiyle pazarın dramatik bir şekilde büyüdüğü yıllar boyunca pazar payını kaybetti, ancak satışları aynı zaman aralığında arttı.[39] Örneğin, Symbian'ın küresel akıllı telefon pazarındaki payı 2008'de % 52.4, 2009'da % 47.2'ye düşmesine rağmen, Symbian cihazlarının gönderimleri 74.9 milyon adetten 78.5 milyon adete % 4.8 arttı. 2009'un ikinci çeyreğinden 2010'un ikinci çeyreğine kadar, Symbian cihazlarının sevkıyatı 19.178.000 adet olan 27.129.340'tan 8.0 milyon adetle % 41.5 arttı; Android için 9.6 milyon adet, RIM için 3.3 milyon adet ve Apple için 3,2 milyon adet arttı.[40]
Şubat 2010'da yayınlanan cihaz gönderileriyle ilgili önceki raporlar, RIM'in % 20.8, Apple'ın % 15.1 (iOS üzerinden), Microsoft'un % 8.8 (Windows CE ve Windows Mobile üzerinden) ve Android'in% 4.7 olması ile Symbian cihazları 2009'da gönderilen akıllı mobil cihazların %47,2'sini oluşturdu.[41] "Akıllı mobil cihaz" satışlarında Symbian cihazlar 2010 yılının pazar lideriydi. İstatistikler, Symbian cihazlarının akıllı mobil cihazların% 37,6'sını oluşturduğunu gösterdi; Android % 22,7, RIM % 16 ve Apple % 15.7 (iOS aracılığıyla) idi. Bazı tahminler Symbian işletim sistemi ile 2010'un ikinci çeyreğine kadar taşınan mobil cihazların sayısının 385 milyon olduğunu belirtti. Motorola, Samsung, LG ve Sony Ericsson, 2009-10 döneminde Google'ın Android, Microsoft'un Windows Phone sistemi de dahil olmak üzere alternatif platformların lehine Symbian'dan çekildiğini açıkladı.[42]
2012 yılının ikinci çeyreğinde, IDC'ye göre dünya pazar payı, tüm zamanların en düşük seviyesi olan % 4.4'e düştü.[43]
Symbian İşletim Sistemi Sürümleri
Özetle
Bakış açısı
İşletim sistemi Symbian ismini almadan önceki dönemlerde EPOC OS ismi ile daha çok PDA'larda kullanılmaktaydı. 2000 yılında Symbian OS adını almıştır ve çoğunlukla akıllı telefonlarda kullanılmıştır.
| Versiyon | Açıklama ve Yenilikler |
|---|---|
| EPOC16 (SIBO)
Symbian öncüsü işletim sistemi[44] |
Başlangıçta EPOC olarak adlandırılan EPOC16, Psion tarafından Eylül 1989'da Psion'un "SIBO" (SIxteen Bit Organizatörler) cihazları için geliştirilen işletim sistemiydi. Tüm EPOC16 cihazlarında Intel 8086 aileden bir işlemci ve 16 bitlik bir mimari bulunur. EPOC16, Intel 8086 çevirici dili ve C dilinde yazılmış, ROM'da (Sadece okunabilir bellek) teslim edilmesi için tasarlanmış, tek kullanıcılı, önleyici birçok görevli işletim sistemiydi. Açık Programlama Dili (OPL) ve OVAL adlı entegre bir tümleşik geliştirme ortamı (IDE) adı verilen basit bir programlama dilini destekledi. SIBO cihazları arasında şunlar bulunur: MC200, MC400, Seri 3 (1991-98), Seri 3a, Seri 3c[45], Seri 3mx, Siena, Workabout ve Workabout mx. İlk EPOC16 cihazları olan MC400 ve MC200, 1989'da gönderildi.
EPOC16, başta tek renkli, klavye ile çalıştırılan bir grafik arayüzü içermekteydi - bunun için orijinal olarak bir dijital gösterge paneli şeklinde işaretçi girişi olan donanım vardı. 1990'ların sonunda, işletim sistemine Psion'un yeni EPOC32 OS'sinden ayırmak için EPOC16 adı verildi. |
| EPOC32 Relase 1 (Symbian 1.0)[46] | Kasım 1994'te geliştirilmeye başlanan EPOC32'nin ilk sürümü Release 1, 1997'de Psion Series 5 ROM v1.0'da çıktı. Daha sonra, ROM v1.1 Release 3'ü içeriyordu. (Release 2, hiçbir zaman halka açık değildi.) Bunları Psion Seri 5mx, Revo / Revo plus, Psion Seri 7 / netPad ve Psion netBook destekliyordu.
EPOC32 işletim sistemi, basitçe EPOC olarak anıldı ve daha sonra Symbian OS olarak yeniden adlandırıldı. Symbol'a geçişten önce isimlerle olan karmaşaya ek olarak, EPOC16'ya "yeni" EPOC'den ayırt etmek için sıklıkla SIBO adı verildi. İsimlerin benzerliğine rağmen, EPOC32 ve EPOC16, tamamen farklı işletim sistemlerine sahipti, EPOC32, 1990'ların ortalarında başlayarak yeni bir kod tabanımızdan C++ ile yazılmıştı. EPOC32, uygulama geliştiricisini programlarını bir motora ve bir arabirime ayırmaya teşvik eden, önbellekli, çok görevli, tek kullanıcılı bir işletim sistemi idi. Psion serisi PDA'ların, elle kullanılan makineler için özel olarak bir klavye ile donatılmış olan (dolayısıyla palmtop GUI'lerden daha çok masaüstü GUI'lerine benzeyen) EIKON adlı bir grafik kullanıcı arayüzü ile gelir. Symbian geliştirilirken birkaç kilit şahsiyet hakim oldu ve büyük ölçüde etraflarında topladıkları ekipler arasında bölündü. Çekirdek ve temel katmanlardan Colly Myers, ara katman yazılımından Charles Davies ve kullanıcı arayüzünden (Eikon UI) David Wood sorumluydu. Bununla birlikte, EPOC'un özelliklerinden birisi, Ericsson R380 ve sonrasında kapsamlı bir şekilde araştırılan bir özellik olan, GUI sınıflarının temel bir setine dayanan yeni GUI'lerin geliştirilmesinin kolaylığıdır. EPOC32 başlangıçta ARM7, ARM9, StrongARM ve Intel'in XScale gibi ARM mimarisi ailesi için geliştirildi, ancak birkaç başka işlemci türü kullanan hedef cihazlara derlenebilir. Haziran 1997'de piyasaya sürülen Seri 5 cihazı, "Protea" kod adlı EPOC32 işletim sisteminin ilk iterasyonlarını ve "Eikon" grafik kullanıcı arayüzünü kullandı. |
| EPOC32 Relase 2 (Symbian 2.0) | 1997 yılında piyasaya çıkan Release 2, hiçbir zaman halka açık değildi. Ve önceki sürümdeki sistem çapında hata düzeltmeleri dışında başka bir iyileşmeyle gelmedi. |
| EPOC32 Relase 3 (Symbian 3.0) | Q3 1997'de ilan edilen ve Psion Series 5 için güncelleme ile yayınlanan sürümdür. Psion, EPOC'u üçüncü taraf aygıt üreticilerine lisanslamayı ve yazılım bölümünü Psion Yazılımı olarak devre dışı bırakmayı planladı. Bu sürüm ilk kez Symbian'ı Psion dışında farklı firmalar tarafından kullanılmaya başlamıştı. İlk lisans alanlarından birisi, üretimin 1000 üniteden daha azı ile durdurulan kısa ömürlü Geofox'du. (1996 yılında kuruldu)[47] Bu sürümle birlikte Web, E-Posta uygulamaları Çevirmeli ağ (Dial-Up) ve TCP/IP desteği sisteme eklendi. |
| EPOC32 Relase 4 (Symbian 4.0) | Ekim 1998'de piyasaya çıkan bu sürümü kullanan tek cihaz Oregon Scientific Osaris'ti. Relase 4'ün en büyük yeniliği Eikon UI için 320x200 çözünürlüğü desteği kazandırılmış ve Java için ilk erken sürüm olmuştur. Symbian bu zamanlarda MMC desteğine de sahip olmuştur.[48]
Haziran 1998'de Psion Software, Psion ve telefon üreticileri Ericsson, Motorola ve Nokia arasındaki büyük ortak girişim olan Symbian Ltd. oldu. Sürüm 6 itibarıyla, EPOC sadece Symbian OS olarak bilinmeye başladı. |
| EPOC32 Relase 5 (Symbian 5.0) | 1999'da çıkan 5.0, Psion Series 5mx, Psion Series 5mx Pro, Psion Seri 7, Psion Revo, Diamond Mako, Psion netBook ve Ericsson MC218'de kullanıldı. CeBIT, Phillips Illium / Accent'da bir telefon projesi ilan edildi, ancak ticari bir sürüm elde etmedi. Bu sürüm geriye dönük olarak Symbian OS 5 olarak adlandırıldı. Bu sürümde yenilik olarak
Eikon UI
Sistem |
| EPOC32 Relase 5U (Symbian 5.1) | PDA ve Subnotebook dışında ilk kez Akıllı telefonlarda kullanılan sürümdür. İlk cihaz Ericsson tarafından Kasım 2000'de çıkan EPOC Release 5.1 tabanlı R380 serisidir. Bu sürüm ile;
Özellikle, kod adı "Conan" olan bir Bluetooth Revo halefi de dahil olmak üzere yeni nesil PDA'lar için asla serbest bırakılmamış bir dizi Psion prototibi ER5u kullanıyordu. Adındaki 'u', Unicode'u desteklediği gerçeğini ifade eder. Ayrıca bu sürüm Ericsson R380 ile Türkçe dil desteğinin bulunduğu ilk cihaz ve sürüm olmaktadır. |
| Symbian OS 6.0[53] | OS, Symbian OS olarak yeniden adlandırıldı ve yeni bir dizi akıllı telefonun temeli olarak öngörülüyordu. Bu sürüm bazen ER6 olarak adlandırılır. Psion, yeni şirkete 130 anahtar personel verdi ve şirketin% 31 hissesini elinde tuttu.
Symbian 6.0 ile birlikte;
6.0 ile İlk 'açık' Symbian OS telefon olan Nokia 9210 Communicator Haziran 2001'de piyasaya çıktı. 2001'de neredeyse 500 bin Symbian telefonu gönderildi, ertesi yıl 2,1 milyona yükseldi. Farklı UI'lerin geliştirilmesi, 'akıllı telefon' veya 'iletişimci' cihazları için "referans tasarım stratejisi" ile kapsamlı bir şekilde yapıldı; bunlar klavye veya tablet tabanlı tasarımlara bölündü. İki referans UI'sı (DFRD'ler veya Aygıt Ailesi Referans Tasarımları) gönderildi - Kuvars ve Kristal. Bunlardan birincisi, Ericsson'un 'Ronneby' tasarımı ile birleşti ve UIQ arayüzü için temel oluşturdu; Nokia Seri 80 arayüzü olarak piyasaya sürüldü. |
| Symbian OS 6.1[54] | DFRD'ler Sapphire, Ruby ve Zümrüt'tür. Sadece Sapphire, Pearl DFRD'ye dönüşerek piyasaya çıktı ve nihayet ilk gerçek akıllı telefonlar için tuş takımı tabanlı 'kare' kullanıcı arayüzü olan Nokia Series 60 UI. Bunlardan ilki, VGA (0.3 Mpx = 640 × 480) çözünürlüğe sahip dahili bir kameralı ilk Nokia 7650 akıllı telefontu (Symbian OS 6.1'i de içeriyor). Diğer önemli S60 Symbian 6.1 cihazları Siemens'in ilk ve son Symbian telefonu olan kısa ömürlü Sendo X ve Siemens SX1 olan Nokia 3650'dir.
Jenerik olma çabalarına rağmen UI, rakip şirketler arasında açık bir şekilde ayrıldı: Kristal veya Sapphire Nokia, Quartz Ericsson'dı. DFRD, UI geliştirmeden 'başsız' teslimatın lehine aktif bir geri çekilişin parçası olarak Symbian tarafından geç 2002'de terk edildi. Pearl Nokia'ya verildi, Quartz gelişimi UIQ Technology AB olarak ayrıldı ve Japon firmalarla yapılan iş hızlıca MOAP standardına katlandı. Symbian 6.1 ile;
Ek olarak Japonyada üretilen Symbian cihazlarıyla [55][56]
|
| Symbian OS 7.0[57][58] | Symbian 7.0 ve 7.0s, UIQ (Sony Ericsson P800, P900, P910, Motorola A925, A1000), Series 80 (Nokia 9300, 9500), Series 90 (Nokia 7710) gibi tüm çağdaş kullanıcı arabirimlerinde görülen önemli bir Symbian sürümüdür. S60 (yazılım platformu) (Nokia 3230, 6260, 6600, 6670, 7610) ve Japonya'da birçok FOMA telefonu bulunuyor. Aynı zamanda 7.0 ile;
|
| Symbian OS 7.0s[59] | Symbian OS 7.0s, Communicator 9500 ve önceki Communicator 9210 arasındaki uyumluluk için kısmen Symbian OS 6.x ile daha geriye dönük uyumluluk için uyarlanmış 7.0 özel bir sürümü idi. 2004'te Psion, Symbian'daki hisselerini sattı. Aynı yıl Symbian işletim sistemini kullanan cep telefonları için ilk solucan olan Cabir geliştirildi;[60] bu da Bluetooth'u yakınlardaki telefonlara yaymak için kullandı. 7.0s'te 7.0'a ek olarak;
PersonalJava ve JavaPhone desteği v7.0s işletim sisteminden kaldırıldı, böylece v7.0s itibaren Java desteği yalnızca J2ME CLDC/MIDP'ye dayanıyor. Japonya da DoJa, MIDP ile devam etmektedir. 2003 yılının ilk çeyreğinde bir milyon Symbian telefonu gönderildi, bu oran 2003 sonunda bir milyona yükseldi. |
| Symbian OS 8.0[61] | İlk önce 2004 yılında gönderildi, avantajlarından biri ve iki farklı çekirdek (EKA1 veya EKA2) seçimi oldu. Bununla birlikte, EKA2 çekirdeği sürümü Symbian OS 8.1b'ye kadar gönderilmedi. Çekirdekler, kullanıcı tarafından benzer şekilde davranıyor, ancak dahili olarak çok farklı. EKA1, eski aygıt sürücüleri ile uyumluluğu korumak için bazı üreticiler tarafından seçildi; EKA2 gerçek zamanlı bir çekirdekti. 8.0b, 2003 yılında geliştirildi.
8.0 yenilik listesi;
|
| Symbian OS 8.1[62] | 8.0'ın geliştirilmiş bir versiyonu, sırasıyla EKA1 ve EKA2 çekirdeği ile 8.1a ve 8.1b sürümlerinde mevcuttu. 8.1b sürümü, EKA2'nin tek yongalı telefon desteği ancak ek güvenlik katmanı olmadan, gerçek zamanlı desteği isteyen, ancak açık uygulama yüklemesine izin vermeyen Japon telefon şirketleri arasında popülerdi.
Symbian OS 8.1a'nın yer aldığı ilk ve en ünlü akıllı telefon, Nokia N serisi'ndeki ilk Nokia N90'dı. 8.1 yenilik listesi;
|
| Symbian OS 9.0 | Symbian OS 9.0 yalnızca dahili Symbian amaçları için kullanılmıştır. 2004'te de-ürünize edildi. 9.0, EKA1 için yolun sonunu işaretledi. 8.1a, Symbian OS'nin son EKA1 sürümüdür.
Symbian OS genellikle makul ikili kod uyumluluğunu sürdürmüştür. Teorik olarak OS, BC'den ER1-ER5'e, daha sonra 6.0'dan 8.1b'ye BC idi. Araçlar ve güvenlikle ilgili olarak 9.0 için önemli değişiklikler gerekiyordu, ancak bu bir defaya mahsus bir olay olmalıdır. ARMv4 gerektiren ARMv5 gerektiren geriye doğru uyumluluğu bozmadı. |
| Symbian OS 9.1[66][67] | 2005 yılının başında piyasaya çıktı. Zorunlu kod imzalamayı kolaylaştıran platform güvenlik modülü de dahil olmak üzere birçok yeni güvenlikle ilgili özellik içeriyor. Yeni ARM EABI ikili modeli geliştiricilerin yeniden düzenlemeye ihtiyaç duydukları ve güvenlik değişikliklerinin kodlamaları gerektiği anlamına geldiği anlamına geliyor. S60 platformu 3. Sürüm telefonlarında Symbian OS 9.1 bulunur. Sony Ericsson, Symbian OS 9.1 tabanlı M600 ve P990 ürünlerini satıyor. Daha önceki sürümlerde, sahibin çok sayıda SMS gönderdikten sonra telefonun geçici olarak kilitleneceği bir kusur vardı. Bununla birlikte, Nokia, 13 Eylül 2006 tarihinde bu hatayı düzeltmek için küçük bir program yayınladı.[68] Symbian 9.1 ile sisteme;
Sistem
Güvenlik
Bluetooth
Arayüz
|
| Symbian OS 9.2[71] | Q1 2006'ya çıktı. yenilik olarak;
S60 3rd Edition Feature Pack 1 telefonlar ve UIQ 3.1 ve 3.2 cihazları Symbian OS 9.2'ye sahip oldu. Symbian OS 9.2 işletim sistemli telefonları arasında Nokia E71, Nokia E90, Nokia N95, Nokia N82, Nokia N81, Motorola Rızr Z8, LG KS10 ve Nokia 5700 sayılabilir. |
| Symbian OS 9.3[73][74][75][76][77][78][79][80] | 12 Temmuz 2006'da çıkarıldı. Yükseltmeler;
Sistem
Arayüz
Symbian 9.3 ile birlikte S60 3.2, UIQ 3.3 ve MOAP(S) v5 piyasaya sürülmüştür. Nokia E72, Nokia 5730 XpressMusic, Nokia N79, Nokia N96, Nokia E52, Nokia E75, Nokia 5320 XpressMusic, Sony Ericsson P1, Fujitsu F-04A ve diğerlerinde Symbian OS 9.3 bulunuyor. |
| Symbian OS 9.5[82][83] | 26 Mart 2007'de ilan edildi. Symbian Vakfının kurulması ile iptal edildi. yerine v9.4 kod adlı Symbian^1 gelmiştir. Bu sürüm ile;
|
| Symbian OS^1 (9.4)[84][85][86][87] | Mart 2007'de ilan edildi. 2008'de yayınlandı.
Bu sürüm ile özellikle S60 platformu büyük bir çağ atlamıştır. Normalde tuşlu arayüz üzerinde kullanılan S60, Nokia tarafından ilk olarak Nokia 5800 XpressMusic altında kullanılmak üzere dokunmatik arayüze uyarlanmıştır. Ancak bu arayüzün, tuşlu arayüzden pek bir farkının olmaması nedeniyle; dokunmatik arayüzdeki parmak hareketlerini çok daha iyi inceleyen ve kullanıcılarına sunan iOS ve Android, öne geçmişlerdir. S60v5, birçok Nokia akıllı telefonda kullanılmaktadır. En son çıkan S60v5 akıllı telefon Nokia C5-03'tür. Ayrıca Japonyada da Symbian^1, MOAP Platformu altında çalışan 20'den fazla cihazda kullanılmıştır. Yenilik olarak;
v9.3'ten itibaren talep çağrılarının konseptini sağlıyor. Uygulamalar % 75 daha hızlı başlatılmaktadır. Ayrıca Fujitsu F-03B, Sharp SH-02B, Samsung i8910 Omnia HD, Nokia N97, Nokia 5800 XpressMusic, Nokia 5530 XpressMusic, Nokia 5228, Nokia 5230, Nokia 5233, Nokia 5235, Nokia C6-00, Nokia X6, Sony Ericsson Satio, Sony Ericsson Vivaz ve Sony Ericsson Vivaz Pro gibi bir sürü cihazda kullanılmıştır. |
| Symbian^2 (9.4)[90] | Beş ay boyunca geliştirilen Symbian^2 Ağustos 2009'da ilan edildi. Symbian OS bu sürüm ile birlikte 20 Milyon kod barajını aşmıştır.[91] Sadece Japon üreticileri olan Fujitsu ve Sharp tarafından kullanılan Symbian'ın bir versiyonudur, Mayıs 2010'dan Haziran 2014'e kadar Japonya pazarında satış yapmıştır. Bu sürüm Nokia tarafından kullanılmadı.[92] The version is not used by Nokia.[93] Yenilik olarak;
|
| Symbian^3 (9.5)[94][95][96][97][98] | Symbian^3 tamamen Nokia tarafından geliştirilmesi üstlenmiş bir Symbian platformudur. 200'den fazla yeni özelliği barındırmaktadır. Bu özelliklerin en bilinenleri yeni geliştirilmiş ana ekran ve menü düzeni, geliştirilmiş coverflow özelliğine sahip müzikçalar, USB On The Go, kullanıcı arabiriminde tek dokunuşlu menülerin yanı sıra donanım hızlandırmalı grafikler içeren yeni Symbian OS çekirdeği özellikleri ile geldi.
Symbian^3, Nokia,Vertu, Sharp ve Fujitsu telefonlarında kullanılmıştır. Bu cihazlar, Nokia N8, C7, Oro, C7 Astound, C6-01, E6, E7, X7, 702T, 500, 600, 603, 700, 701, 808 PureView, Vertu Constellation, Fujitsu F-022, F-07F, Sharp SH-07F ve SH-03E'dir. Bu sürüm ile; Sistem
Arayüz ve Uygulamalar
Bluetooth
Multimedia
|
| Symbian^4[103] | Symbian ^4 2010 veya 2011'de bekleniyordu. Orbit adında Qt çerçevesine dayalı dokunmatik özellikli ve hibrit cihazlar için yeni bir kullanıcı arayüzü ile geldiğini görecektik. Nokia'nın Symbian Foundation'ı kapatması ile bu sürüm iptal edildi. Önceden planlanan majör sürüm olan Symbian ^4 artık kullanımdan kaldırılmış ve tasarlanan özelliklerin bir kısmı Symbian Anna'dan başlamak üzere Symbian'a dahil edildi. |
| Symbian Anna (9.5)[104] | 2011 yılının ilk yarısında portre QWERTY klavyesi, Yeni Qt ve JavaME (2.2.54) billeşenleri, yeni bir tarayıcı ve bölmeli ekran metin girişi gibi yeni gelişmeler oldu. Nokia, Symbian Anna güncellemelerin mevcut olduğu gibi giderek teslim edileceğini açıkladı. |
| Nokia Belle (Symbian OS 10.1) | 2011 yazında, bir Nokia N8 üzerinde çalışan Symbian Belle'nin (Nokia Belle'nin orijinal adı) sızdırılmış bir sürümünü gösteren videolar YouTube'da yayınlandı.[105]
24 Ağustos 2011 tarihinde Nokia, üç yeni akıllı telefon olan Nokia 600 (daha sonra Nokia 603 ile değiştirildiğini duyurdu), Nokia 700 ve Nokia 701 duyurdu.[106] Nokia, resmi olarak bir şirket blog yazısında Symbian Belle'yi Nokia Belle olarak yeniden adlandırdı.[107][108] Nokia Belle, açma / kapatma durumu çubuğu, daha derin NFC entegrasyonu, serbest biçimli büyükçe ana ekran widget'ları ve önceki üç yerine altı ana ekranı, Qt 4.7.4, Qt Quick 1.1 ve Qt Mobility 1.2, Java Runtime 2.3 ve Kazakça dil desteği iyileştirmelerini ekliyor.[109] Nokia Belle güncellemesi, 7 Şubat 2012 tarihinden itibaren, Nokia Süit aracılığıyla çoğu telefon modelinde mevcut. Kullanıcılar, Nokia web sitesinde doluluk durumunu kontrol edebilirler.[110] 1 Mart 2012'de Nokia, Nokia 603, 700, 701 (diğerleri hariç) ve Nokia 808 PureView için güncelleme olarak bulunacak olan Nokia Belle için bir Feature Pack 1 güncellemesi yayınladı.[111][112] FP1, Arayüz çapında kullanıcı deneyimine yansıyacak küçük değişkliklerle birlikte Nokia Browser 8.2, Dolby Digital Plus desteği, Yeni Widgetler içermektedir. Nokia 1. nesil Symbian Belle akıllı telefonlar (Nokia N8, C7, C6-01, Oro, 500, X7, E7, E6) için en yeni yazılım sürümü Nokia Belle Refresh (111.040.1511)-dir.[113][114] Ekim 2012'de Nokia 603, 700, 701 ve 808 PureView için yaygın olarak Symbian için yapılan önemli güncellemeyi kabul eden Nokia Belle Feature Pack 2 yayımlandı.[115][116] Nokia Belle FP2, Nokia 808'de bulunan kamera uygulamasını diğer modellere getirirken, Yeni Kilit ekranın ve klavye'yi de getirmektedir. (Geriye uyumluluk için eski programlarda hala kullanılmaktadır.) Ek olarak FP2, sisteme exFAT desteğini getirirken[117] Java Runtime'ı 2.5.12'ye, Nokia Browser'ı v8.3.2.21'e güncellerken Nokia Car Mode Uygulamasını sisteme eklemektedir. Belle'den sonra gelmesi planlanan Nokia Carla ve Nokia Donna güncellemeleri iptal edilmiş yerlerine Belle Feature Pack güncellemeleri gelmiştir.[118][119] |
Yazılım tabanı
Özetle
Bakış açısı
Symbian OS ile çalışan cihazlarla yüklü gelen ve sonradan yüklene bilinen birçok uygulama bulunmaktadır. 2008 yılında Symbian için 9.834 üçüncü taraf Symbian uygulaması ticari olarak mevcuttu.[120] (Bu listede eski erken Symbian 'Psion' uygulamaları ile bu sayı 10.000'den fazlaydı.)
Symbian uygulamaları ya geliştiricinin kendi sitesinden ya da cihaz ile yüklü gelen mobil uygulama mağazaları (Ör: Nokia Store veya DoCoMo Store) ile yüklenebilmektedir. Ve kullanıcılar dilerse başka uygulama mağazalarını cihazlarına indirebilirdi. Bazı erken Symbian uygulamaları ve N-Gage Oyunları ise MMC ve Psion Solid State Disk'ler le birlikte dağıtılmaktaydı.
Ülkemizden de TRT[121], Turkcell[122][123], Yemeksepeti gibi markaların uygulamalarıda zamanında Symbian için bulunmaktaydı.
Günümüzde küçük bir topluluğa sahip olan Symbian için uygulama geliştirilmesi devam etmektedir. Bunlardan en bilinenleri Whisk3D[124] ve JTube[125] uygulamalarıdır.
Symbian için planlanan veya geliştirilme aşamasındayken iptal edilen uygulamalarda bulunmaktaydı. Bunlardan bazıları, Firefox'un erken bir mobil sürümü olan Fennec'ti.[126][127] Oyunlardan ise Driver 3, Eric Boom, Indigo[128], Lose Your Marbles gibi markalarda bulunmaktadır.
Eleştiriler
Özetle
Bakış açısı
Latin alfabesi kullanmayan ülkelerdeki (Rusya, Ukrayna ve diğerleri gibi) Symbian S60 kullanıcıları, dil değiştirmenin karmaşık yöntemini yıllardır eleştiriyor.[129] Örneğin, bir kullanıcı Latin harfi yazmak istiyorsa, menüyü açmalı, diller öğesine tıklamalı, örneğin diğer birçok dil arasından İngilizceyi seçmek için ok tuşlarını kullanmalı ve ardından 'Tamam' düğmesine basmalıdır. Latin harfini yazdıktan sonra, kullanıcı yerel klavyesine dönmek için prosedürü tekrarlamalıdır. Bu yöntem yazmayı önemli ölçüde yavaşlatır. Dokunmatik telefonlarda ve QWERTY telefonlarda prosedür biraz farklıdır ancak zaman alıcı olmaya devam eder. Diğer tüm mobil işletim sistemleri ve Nokia'nın S40 telefonları, tek bir tıklama veya tek bir hareketle başlangıçta seçilen iki dil arasında geçiş yapmayı sağlar. Bu sorun Symbian'nın son sürümü olan Belle FP2 ile düzeltilmiştir. Kullanıcılar klavyeden (Dünya) ikonuna tıklayarak önceden belirlemiş oldukları diller arasında geçiş yapabilirler.
Symbian^1 & Series 60 5th Edition'da çalışan orijinal Nokia N97 için erken sürümler, hatalı olduğu için ağır bir şekilde eleştirildi (telefona takılı düşük miktarda RAM de buna katkıda bulundu).[130]
Kasım 2010'da, All About Symbian adlı akıllı telefon blogu S60'ın varsayılan web tarayıcısının performansını eleştirdi ve alternatif tarayıcı olarak Opera Mobile'ı önerdi.[131] Nokia'nın Kıdemli Başkan Yardımcısı Jo Harlow, 2011'in ilk çeyreğinde güncellenmiş bir tarayıcı (Anna ile) sözü verdi.[132]
Symbian'ın birçok farklı platfomlara bölünmesi parçalanmaya yol açtı. Uygulamalar ve yazılımlar, Symbian'ın farklı sürümlerine yüklendiğinde uyumsuz olabilir.[133]
Cihaz Listesi
Ayrıca bakınız
Symbian/EPOC Platformları;
Symbian ile alakalı şirketler;
Diğer;
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.