En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Symbian (işletim sistemi)
mobil işletim sistemi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Symbian, Symbian Vakfı tarafından cep telefonları ve bilgisayarları (PDA, Subnotebook) gibi çeşitli taşınabilir iletişim aygıtları için geliştirilmiş ve 2000'li yıllarda yaygın olarak kullanılmış bir işletim sistemiydi. Symbian, başlangıçta Symbian Ltd tarafından 1997'de PDA'lar için kapalı kaynaklı bir işletim sistemi olarak geliştirildi.[2] Symbian OS, Psion'un EPOC sisteminin soyundan geldi ve çoğunlukla ARM mimarisi işlemcileri üzerinde çalıştı, ancak Japonya da üretilen cihazlarda çoğunlukla Super-H mimarisine sahip cihazlarda kullanıldı ve yayınlanmamış bir x86 bağlantı noktasıda mevcuttu.[3] (SDK'lar hariç) Symbian, Nokia, Samsung, Motorola, Sony Ericsson gibi birçok büyük cep telefonu markası tarafından kullanılıyordu. Akıllı telefon endüstrisini kuran öncü olarak, akıllı telefonların sınırlı kullanımda olduğu, Android tarafından geçildiğinde, 2010'un sonuna kadar dünya çapında en popüler akıllı telefon işletim sistemiydi.[4]
Remove ads
Symbian OS (2001'den itibaren) aslında bir kabuk sistemiydi ve komple bir işletim sistemi oluşturmak için ek bir kullanıcı arabirimi (ara katman olarak) gerektirdi. Symbian OS, ilk önce 2002'de piyasaya sürülen ve çoğu Nokia akıllı telefonunu çalıştıran, Nokia tarafından inşa edilen S60 (eski 60 Serisi) platformunda öne çıktı.
Symbian sonunda en yaygın kullanılan akıllı mobil işletim sistemi haline geldi. UIQ, çoğunlukla Motorola ve Sony Ericsson tarafından kullanılan başka bir Symbian kullanıcı arabirimi idi; Japonya'da da MOAP platformu vardı. Bu arabirimlerin uygulamaları, her biri Symbian OS üzerine inşa edilmesine rağmen birbirleriyle uyumlu değildi. Nokia, Symbian Ltd.'deki çoğunluk hissedarıydı ve 2008'de tüm hisseyi satın aldı. Daha sonra kâr amacı gütmeyen Symbian Foundation, Symbian işletim sistemine telifsiz bir halef getirmek için kuruldu - platformu birleştirmek isteyen S60, Foundation'ın tercih ettiği arayüz oldu ve UIQ geliştirmeyi durdurdu.[5] Symbian ^1 (veya S60 5inci Sürüm), 2009 yılında bir sonuç olarak yaratılmıştır. Symbian ^2, yalnızca Japon pazarında NTT DoCoMo taşıyıcısı tarafından kullanılmıştır. Symbian ^3, 2010'da olduğu gibi piyasaya çıktı ve bu tarihte tamamen açık kaynak oldu. Symbian ^3, Anna ve Belle güncellemelerini 2011'de aldı.[6]
Symbian Foundation, 2010 yılının sonlarında parçalara ayrıldı ve Nokia, işletim sistemi geliştirme denetimini geri aldı. Şubat 2011'de Nokia, birincil akıllı telefon platformu olarak Microsoft'un Windows Phone sisteminin Windows phone 7 sürümünü kullanacağını açıkladı; Symbian yavaş yavaş ortadan kaldırılacaktı.[7] İki ay sonra, Nokia OS'yi kapalı lisansa taşıdı ve daha sonra Symbian'ın geliştirilmesini Accenture'ye devretti. Son destekçisi Nokia, 2011 yılında aygıtlarında işletim sistemi olarak Symbian'a verdiği desteği keseceğini ve artık Windows Phone 8 kullanacağını açıklamıştır. Ocak 2014'te Nokia, geliştiricilerden yeni veya değiştirilmiş Symbian yazılımlarını kabul etmeyi bıraktı.[8] Duyuruya göre Symbian'a verilen destek 2016 senesine kadar sürecek, bu tarihten sonra güncelleme desteği olmayacak[9] veya yeni bir Symbian cihaz üretilmeyecekti. Bu duyuru üzerine Nokia, Nokia Store ve Symbian platformu geliştiricilerinin büyük bir kısmını kaybetmiştir.[10]
Nokia 808 PureView resmi olarak Nokia'nın en son Symbian akıllı telefonu oldu.[11] Bununla birlikte, NTTDoCoMo, 2014'ün sonuna kadar Japonya'da yeni OPP(S) (MOAP'ın ardılı Operatör Paketi Symbian) aygıtlarını serbest bırakmaya devam etti.[12] Symbian'ı çalıştıran son telefonlar arasında 2014'te çıkan Fujitsu'nun F-07F, F-08F, F-01G ve Sharp'ın SH-07F modelleri yer aldı. Bu son Japon modelleri 2016'nın sonuna kadar satılmaya devam edildiler.[13][14]
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Symbian, Kasım 1994'te ‘Proje Protea’ adı ile Psion çalışanları olan Colly Myers önderliğinde küçük bir ekip tarafından geliştirilmeye başlanmıştı. Symbian geliştirilirken projeye birkaç kilit şahsiyet hakim oldu ve büyük ölçüde etraflarında topladıkları ekipler arasında bölündü. Çekirdek (EKA) ve temel katmanlardan Colly Myers, ara katman yazılımından Charles Davies ve Symbian için ilk geliştirilen kullanıcı arayüzünden (Eikon UI) David Wood sorumluydu. Symbian, Psion tarafından yaratılmış bir işletim sistemi olan EPOC'tan kaynaklanmış ve EPOC/16'nın ardılısıdır. İşletim sistemi doğal gelişimi nedeniyle EPOC/16'dan büyük ölçüde etkilenmiştir. VMS'nin de çok özel bir mirasını izler ve çoklu görev becerisini VMS'den almıştır.[15] Sistem, 5 Haziran 1997'de Psion Series 5 ile yüklü gelerek piyasaya çıkmıştır. Haziran 1998'de Psion Software, Psion ve telefon üreticileri olan Ericsson, Motorola ve Nokia arasındaki büyük ortaklık girişimi sonucu Symbian Ltd. olarak yeniden kuruldu.
Ardından farklı cep telefonu üreticilerinin oluşturduğu gruplar tarafından desteklenen Symbian için farklı yazılım platformları oluşturuldu. S60 (Nokia, Samsung ve LG), UIQ (Sony Ericsson ve Motorola) ve MOAP (S) (Fujitsu, Sharp, Mitsubishi) içerir. O halde akıllı telefon işletim sisteminde önemli bir rekabete rağmen (Palm OS ve Windows Mobile nispeten küçük oyunculardı) Symbian 2006'da küresel akıllı telefon pazar payının %67'sine ulaştı.[16]
O zamanki pazar payı büyük olmasına rağmen Symbian, şu an için çeşitli aşamalarda zorluklar yaşıyordu: İlk OPL ve Symbian C++ gibi yerel programlama dillerinin karmaşıklığına ve işletim sisteminin kendisinin karmaşıklığına bağlı olarak, 2000'lerin ortalarından ortalarına doğru inatçı geliştirici bürokrasi, ayrıca çeşitli IDE'lerin ve SDK'ların yüksek fiyatlarıyla seçiliyordu.[17] Bu kırıcı cesaret üçüncü parti geliştiricilerin hepsi, Symbian için yerli uygulama ekosisteminin daha sonra Apple'ın App Store veya Android'in Google Play hizmeti tarafından ulaşılabilen bir ölçekte gelişmesine neden olmadı. Buna karşılık, iPhone OS (2010'da iOS olarak yeniden adlandırıldı) ve Android, karşılaştırmalı olarak daha basit bir tasarıma sahipti, üçüncü taraf uygulamaları yaratmak ve elde etmek için daha kolay ve çok daha merkezi bir altyapı sağlıyordu, belirli geliştirici araçları ve programlama dillerini yönetilebilir düzeyde bir karmaşıklıkla sundu.
Haziran 2008'de Nokia, Symbian Ltd.'in satın alımını ilan etti ve Symbian Vakfı adlı yeni ve bağımsız bir kâr amacı gütmeyen kuruluş kuruldu. Nokia, NTT DoCoMo, Sony Ericsson ve Symbian Ltd. tarafından Symbian platformunu ücretsiz telifli, açık bir platform olarak yaratmak amacıyla Symbian OS ve onun ilişkili kullanıcı arayüzleri S60, UIQ ve MOAP sahiplerine katkıda bulundu. OSI ve FSF tarafından onaylanan Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında bir kaynak yazılımdır. Symbian Vakfı'nın Nisan 2009'daki resmi lansmanını takiben, platform Symbian işletim sisteminin devamı niteliğindeydi. Symbian platformu resmi olarak Şubat 2010'da açık kaynak kodu olarak kullanıma sunuldu.[18]
Nokia, Symbian işletim sisteminin çekirdeği ve kullanıcı arabirimi için geliştirme kaynaklarına sahip olduğu için Symbian'ın koduna büyük katkıda bulundu. O zamandan bu yana Nokia, platform geliştirme için kendi kod havuzunu korudu ve düzenli olarak geliştirme çalışmalarını kamuya açık depoya bıraktı. Symbian'ın Haziran 2008'de ilan edilen ve Nisan 2009'da resmen başlatılan Symbian Foundation liderliğindeki bir topluluk tarafından geliştirilmesi amaçlanmıştır. Amacı, Symbian platformunun tamamı için kaynak kodunu OSI ve Özgür Yazılım Vakfı onaylı Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında yayınlamaktı. Kod, 4 Şubat 2010'da EPL kapsamında yayınlandı; Symbian Foundation, bu etkinliğin, tarihte Açık Kaynak'a taşınan en büyük kod tablası olduğuna dikkat çekti.
Bununla birlikte, Symbian OS içindeki bazı önemli bileşenler üçüncü taraflardan lisans almıştı ve bu da vakfın tam kaynağını derhal EPL'de yayınlanmasını engelledi; Bunun yerine kaynağın büyük kısmı daha kısıtlayıcı bir Symbian Foundation License (SFL) altında yayınlandı ve üyelik herhangi bir kuruluşa açık olmasına rağmen tam kaynak koduna erişim sadece üye şirketlerle sınırlıydı. Ayrıca, açık kaynaklı Qt çerçevesi Symbian'ı üst seviye cihazlarda değiştirmek ve yerine koymak için bir sonraki mobil işletim sistemi olacak olan MeeGo'nun birincil yükseltme yolu 2010 yılında Symbian'a tanıtıldı; Qt doğası gereği özgür ve özgürce gelişmek için oldukça kullanışlıydı. Platformda standart C / C++, Python, Ruby ve Flash Lite gibi başka birçok çerçeve dağıtıldı. IDE'ler ve SDK'ler geliştirildi, ücretsiz olarak serbest bırakıldı ve Symbian için uygulama geliştirildi. Kasım 2010'da Symbian Foundation, küresel ekonomik ve piyasa koşullarındaki değişikliklerden (ve aynı zamanda Samsung ve Sony Ericsson gibi üyelerin desteğinin olmamasından dolayı) yalnızca lisansa açık bir kuruluşa geçeceğini açıkladı; Nokia, Symbian platformunun sorumluluğunu üstleneceğini açıkladı. Symbian Foundation, ticari marka sahibi ve lisanslama birimi olmaya devam edecek ve yalnızca icrada görevli olmayan direktörlere sahip olacaktır.
Pazar payı 2010'un üçüncü çeyreğinde% 39 iken 2010'un son çeyreğinde% 31'e geriledi. Symbian, 2010'un son çeyreğinde Android'in ardından hızlıca iOS ve Android'i kaybetti. Stephen Elop Eylül 2010'da Nokia'nın CEO'luğuna atandı. O, 11 Şubat 2011'de Microsoft'un, Windows Phone'u birincil akıllı telefon platformu olarak benimsemesine ve Symbian'ın MeeGo ile birlikte aşamalı olarak kaldırılmasına ilişkin bir ortaklık duyurusunda bulundu.[19] Sonuç olarak, Symbian'ın pazar payı düştü ve Symbian için uygulama geliştiricileri hızla düştü. Haziran 2011'de yapılan araştırmalar, Symbian'ı yayın anında kullanan mobil geliştiricilerin % 39'undan fazlasının platformu terk etmeyi planladığını gösteriyor. 5 Nisan 2011'e kadar Nokia, Symbian yazılımının herhangi bir bölümünü açık kaynaktan çekmeyi bırakmış ve işbirliğini Japonya'daki önceden seçilmiş küçük bir grup ortağına indirmiştir. EPL kapsamında yayınlanan kaynak kodu, üçüncü taraf depolarında mevcuttur.[20] 22 Haziran 2011 tarihinde Nokia, bir dış kaynak kullanımı programı için Accenture ile bir anlaşma imzaladı. Accenture, Symbian tabanlı yazılım geliştirmeyi ve 2016 yılına kadar Nokia'ya destek hizmetleri sağladı; Yaklaşık 2,800 Nokia çalışanı Ekim 2011'den itibaren Accenture çalışanları oldu. Transfer 30 Eylül 2011'de tamamlandı.[21]
Nokia, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren Symbian için yazılım geliştirme ve bakım desteğini sonlandırdı; bundan sonra Nokia Deposunda yeni veya değiştirilmiş Symbian uygulamaları veya içeriği yayınlamayı reddetti ve yazılım sertifikası için 'Symbian Signed' programını sona erdirdi.[22]
Symbian-ın temeli, Psion şirketinin geliştirdiği EPOC işletim sistemine dayanmaktadır. Symbian, geçmişte oldukça popülerdi ve oldukça büyük bir pazar payına sahipti. Bunun nedeni ise, karşısında yeteri kadar gelişmiş rakibinin bulunmamasıdır. Ancak, 2008 yılı ve sonrasında Symbian pazar payını kaybetmeye başlamış ve yerini Android işletim sistemine kaptırmıştır. Symbian yerine Android akıllı telefonlarının tercih edilmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Dokunmatik arayüzün, tuşlu arayüz kadar kullanışlı geliştirilememesi,
- Yeni uygulamalara ve teknolojilere uygun akıllı telefonlarda kullanılmaması,
- Gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılmaması sebebiyle; oldukça gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılan Android için uygulamaların hazırlanması
Symbian akıllı telefonların çabucak ününü kaybetmesine neden olmuştur.
Google, Android ile birlikte Open Handset Alliance'ı kurduğunda, açık kaynak ve Linux geliştiricilerinin büyük bir bölümünün ilgisini çekmiş oldu. Nokia ise Symbian Vakfı ile birilikte Symbian'ın kaynak kodunu açık hale getirmeye çalıştı. Ancak daha sonra kaynak kod yalnızca belli bir kesim için açık hale getirildi ve Symbian Vakfı Nokia'nın Symbian'ın tüm hisselerini ve lisanslarını alması sonucu kapatıldı. Symbian Vakfı yerine symbian.nokia.com adresi açıldı. Bu sırada S60.com da kapatıldı. Symbian Vakfı'ndan kalan kaynak kod hâlâ internette paylaşılmaktadır ancak Nokia Anna ve sonraki sürümlerin kaynak kodu Nokia tarafından açılmamıştır.
Nokia, mobil geliştiricilerin dikkatini çekebilmek ve eğitim verebilmek amacıyla Forum Nokia'yı duyurdu. Çok geçmeden Forum Nokia kapatıldı ve yerine Nokia Developer hizmete sunuldu. (Nokia Developers, Türkçe dil desteğine de sahipti.)
Nokia, Symbian işletim sistemi için gerekli uygulamaların bir adresten indirilebileceği WGZ tabanlı bir Mağaza geliştirdi ve N97 ile birlikte tüm S60v5 cihazlar için kullanıma soktu.[23] Çok geçmeden Mağaza'nın ismi (Ovi) Nokia'nın internet servisleri için kullanılan genel bir isim haline geldi. (Ovi Mail, Ovi Müzik gibi) Ancak Microsoft ile yapılan anlaşma sonrası Nokia'nın internet servislerinin ismi değiştirildi.[24] Fincede "kapı" anlamına gelen Ovi yerine Nokia getirildi. Bu sayede Ovi Mağaza, Nokia Mağaza, Ovi Mail de Nokia Mail ismini aldı.Ovi Mağaza'nın ismi Nokia Mağaza olarak değiştirildi ancak daha sonra tekrar Ovi Mağaza olarak değiştirildi. Çok geçmeden bazı internet servislerinin kapatılacağı duyuruldu.
Symbian işletim sisteminin son sahibi ve geliştiricisi Nokia'ydı. Nokia Symbian'ın tüm hisselerini 2008'de satın almış ve Symbian Vakfı'nı kurarak işletim sistemini açık kaynak hale getirmiştir. Ancak Android OS çıktıktan sonra vakfa üye firmalar Symbian'ı bir bir terk etmişlerdir. En sonunda vakıfta sadece Nokia ve Japonya dışına çıkmayan Fujitsu ve Sharp kalmıştır. Bu yüzden Nokia Symbian Vakfı'nı kapatmış ve işletim sisteminin açık kaynak kalacağını açıklamıştır ancak 5 Nisan 2011 tarihinde Symbian'ın kaynağını kapatmıştır.[25] Kaynak kodun son açık sürümünün arşivleri gönüllüler tarafından Symbian Dump ve Symbian Incubation Projects gibi Nokia'dan bağımsız sitelerde barındırılmaktadır.
Symbian işletim sistemini kullanan birkaç farklı arayüz bulunmaktadır. Bunlar arasında, Ericsson'un ECK, Fujitsu'nun Fujitsu UI, NTT DoCoMo'nun MOAP ve OPP, Sony Ericsson'un UIQ ve Nokia'nın Series 60, Seri 80 ve Series 90 ara birimleri bulunur. Bu arayüzlerden Symbian'nın son yıllarına kadar sadece Series 60, MOAP ve OPP varlığını sürdürmüştür.
Remove ads
Özellikler
Özetle
Bakış açısı
Kullanıcı arabirimi
Symbian, kuruluşundan beri AVKON (eskiden Series 60 olarak da bilinir) olarak bilinen bir grafik araç setine sahipti. S60, 15 tuşlu genişletilmiş telefon tuş takımı veya mini QWERTY klavyeler gibi klavye benzeri bir arayüz metaforu ile işlenebilecek şekilde tasarlanmıştır. AVKON tabanlı yazılım, Symbian ^ 3'e kadar ve Symbian sürümleri ile ikili olarak uyumludur.[26] Symbian ^3, yeni uygulamalar için önerilen kullanıcı arabirimi araç kiti olan Qt çerçevesini içeriyor. Qt ayrıca eski Symbian aygıtlarına da kurulabilir.
Symbian ^4, özellikle Qt Widget'ın üzerine kurulmuş olan "UI Extensions for Mobile" veya UIEMO (dahili proje adı "Orbit") olarak bilinen dokunmatik arayüz için özel olarak tasarlanmış yeni bir GUI kütüphane çerçevesi oluşturmak üzere planlandı; Ocak 2010'da bir önizleme çıktı, ancak Ekim 2010'da Nokia, Orbit / UIEMO'nun iptal edildiğini açıkladı.[27] Nokia şu anda geliştiricilere hem Symbian hem de MeeGo için geliştirmeye izin veren, görsel olarak zengin dokunmatik ekran arabirimleri oluşturmak için QML'yi, yeni üst düzey bildirimsel arayüz ve komut dosyası çerçevesinde Qt Quick'ı kullanmasını öneriyor; Mevcut Symbian ^ 3 cihazlarına bir Qt güncellemesi olarak teslim edildi.[28] Daha fazla uygulama kademeli olarak Qt'da yeniden işlenmiş bir kullanıcı arabirimini içerdiğinde, eski S60 çerçevesi (AVKON) kullanımdan kaldırılacak ve artık eski cihazlarla olan ikili uyumluluğu bozarak bazı noktalarda yeni cihazlara dahil olmayacaktır.
Web Tarayıcı
S60v3 ve sonraki S60 sürümlerinde yerleşik bir WebKit tabanlı tarayıcı olan Nokia Browser tarayıcısı vardır. Bu tarayıcı ayrıca S60 sistemi'nin de varsayılan tarayıcısı idi. Symbian, WebKit'i kullanan ilk mobil platformdu (Haziran 2005'te). Bazı eski Symbian modelleri, varsayılan tarayıcı olarak Opera Mobile'a veya Opera Mobile temelli tarayıcılara sahiptir.[29] Opera dışında Japonya'da NTT DoCoMo cihazlarında NetFront, R380'de Ericsson'nun kendi geliştirdiği WAP Tarayıcısı ve Psion PDA'lar da STNC tarayıcısı kullanıldı.[30]
Kullanıcılar istediği takdirde cihazlarına 3.parti web tarayıcı uygulamaları yükleyebilir.[31] (NTTDoCoMo cihazları hariç)
Çoklu dil desteği
Symbian, güçlü yerelleştirme desteğine sahiptir ve üreticilerin ve üçüncü parti uygulama geliştiricilerin Symbian tabanlı ürünlerinde küresel dağıtımı desteklemek için yerelleştirmelerine olanak tanır. Mevcut Symbian sürüm (Symbian Belle) Nokia'nın cihazda dil paketleri halinde kullanıma sunduğu 48 dil desteği bulunuyor. Desteklenen diller şunlardır;
Arapça, Baskça, Bulgarca, Katalanca, Çince ([ÇHC] (Basitleştirilmiş Çince), Çince [Hong Kong] (Geleneksel Çince) ve Çince [Tayvan] (Geleneksel Çince)), Hırvatça, Çekçe, Danca, Flemenkçe, İngilizce (US/UK), Estonca, Fince, Fransızca (Latince, Kanada Dili), Galiçyaca, Almanca, Yunanca, İbranice, Hintçe, Macarca, İtalyanca, İzlandaca, Endonezce, Japonca, Kazakça, Letonca, Litvanca, Malay, Marathi, Norveççe, Farsça, Lehçe, Portekizce (Latince ve Brezilya), Rumence, Rusça, Sırpça, Slovakça, Slovence, İspanyolca (İspanyolca (Latin Amerika)), İşveççe, Tagalogca, Tayca, Tamilce, Türkçe, Ukraynaca, Urdu, Vietnamca
Ek olarak UIQ cihazlarında modelin desteklediği ek diller üreticinin sitesinden indirilip cihaza kurula bilinir.
Uygulama geliştirme
Symbian, 2010 yılından itibaren Qt Oluşturan veya Carbide.C++ ile birlikte kullanılabilen ana SDK olarak Qt ile standart C++ kullanmaya geçti. Qt, eski Symbian / S60 3'ü (Feature Pack 1'den başlayarak, S60 3.1'den itibaren) ve Symbian / S60 5inci Sürüm'de (S60 5.01b), yeni Symbian platformunu destekliyor.[32] Maemo ve MeeGo, Windows, Linux ve Mac OS X'i de destekliyor.
Alternatif uygulama geliştirme, OPL, Python, Adobe Flash Lite veya Java ME kullanılarak yapılabilir.
Symbian OS, daha önce yerel uygulama geliştirme ortamı olarak Carbide.C++ entegre geliştirme ortamı (IDE) ile birlikte Symbian'a özel bir C++ sürümü kullandı.
Web Çalışma Zamanı (WRT), S60 Platformunda widget'lar oluşturmaya izin veren taşınabilir bir uygulama çerçevesidir; Birden fazla tarayıcı örneğini ayrı JavaScript uygulamaları olarak başlatmaya izin veren S60 WebKit tabanlı tarayıcının bir uzantısıdır.
NTTDoCoMo cihazlarında ise uygulama geliştirme sadece J2ME türevi olan DoJa ve Star üzerinden olmaktaydı. Bunların uzantıları .Jar ve .Jam'dır. (.Jad yerine)
Remove ads
Mimari
Özetle
Bakış açısı
Teknoloji alanları ve paketler
Symbian tasarımı her biri birkaç yazılım paketi içeren teknoloji alanlarına bölünmüştür. Her teknoloji alanının kendi yol haritası vardır ve Symbian Vakfı, bu teknoloji alan adı yol haritalarını yöneten bir teknoloji yöneticileri ekibine sahiptir.
Her paket, paketin katkıda bulunduğu ve etkilenebileceği genel işlev alanına dayalı olarak tam bir teknoloji alanına tahsis edilir. İlgili paketleri temalar halinde gruplayarak, Symbian Foundation, güçlü bir topluluğu kendi etrafında şekillendirmeye, tartışma ve inceleme üretmeye teşvik etmeyi umuyor.
Tasarım
Symbian, diğer işletim sistemleri gibi (özellikle de masaüstü bilgisayarlarda kullanılmak üzere oluşturulmuş olanlar gibi) önleyici çoklu görev ve bellek koruma özelliklerine sahiptir. EPOC'un çoklu görev becerisine olan yaklaşımı VMS'den esinlenmiştir ve asenkron sunucu tabanlı olaylara dayalıdır.[33]
Symbian OS üç sistem tasarım ilkeleri göz önüne alındığında yaratılmıştır:
- Kullanıcı verisinin bütünlüğü ve güvenliği en üst düzeyde.
- Kullanıcı zamanı boşa harcamamalı.
- Tüm kaynaklar kıtdır.
Bu ilkeleri en iyi şekilde izlemek için, Symbian bir mikrokernel kullanıyor, servislere bir istek ve geri çağrı yaklaşımı var ve kullanıcı arabirimi ile motor arasındaki ayrımı koruyor. İşletim sistemi, düşük güçte batarya tabanlı cihazlar ve ROM tabanlı sistemler için (ör. XIP ve paylaşımlı kütüphanelerde yeniden giriş gibi özellikler) için optimize edilmiştir.[34] Uygulamalar ve işletim sistemi kendisi, nesne yönelimli bir tasarım izler.
Daha sonra OS yinelemeleri bu yaklaşımı özellikle 8 ve 9 sürümlerinde bir gerçek zamanlı çekirdeğin ve bir platform güvenlik modelinin piyasaya sürülmesiyle pazar taleplerine yanıt olarak seyreltti.
Kaynakların korunması için güçlü bir vurgu vardır; bu açıklamalar, tanımlayıcılar ve bir temizleme yığını gibi Symbian'a özgü programlama deyimleriyle örneklenmiştir. Depolama alanını korumak için benzer yöntemler mevcuttur. Ayrıca, tüm Symbian programlama olay tabanlı ve uygulamalar doğrudan bir olayla uğraşmadığında merkezi işlem birimi (CPU) düşük güç moduna geçiriliyor. Bu, aktif nesneler olarak adlandırılan bir programlama deyimi aracılığıyla yapılır. Benzer şekilde, iş parçacıkları ve süreçler için Symbian yaklaşımı, genel giderleri azaltarak yönlendirilir.
İşletim sistemi
- Yazılım iskeleti Katmanı
- Uygulama Hizmetleri Katmanı
- OS Hizmetleri Katmanı
- jenerik OS hizmetleri
- iletişim hizmetleri
- multimedya ve grafik hizmetleri
- bağlantı hizmetleri
- Temel Hizmetler Katmanı
- Çekirdek Hizmetleri ve Donanım Arayüz Katmanı
Temel Hizmetler Katmanı, kullanıcı tarafındaki işlemler tarafından erişilebilen en düşük seviyededir; Mağaza, Merkezi Depo, DBMS ve şifreleme servislerini yöneten bir Eklenti Çerçevesi olan Dosya Sunucusu ve Kullanıcı Kitaplığı'nı içerir. Ayrıca, Metin Penceresi Sunucusu ve Metin Kabuğu'nu da içerir: daha üst katmanlı hizmetler gerekmeden tamamen işlevsel bir bağlantı noktasının oluşturulabileceği iki temel hizmettir.
Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikrokernel olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.
Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikro çekirdek olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.
Symbian, diğer aygıtlarla, özellikle çıkarılabilir medya dosya sistemleriyle uyumluluğu vurgulamak için tasarlanmıştır. EPOC'un erken gelişimi, FAT'ı iç dosya sistemi olarak kabul etmeye yol açtı ve bu kalırken, POSIX tarzı bir arabirim ve akışlı bir model sağlamak için temel FAT üzerinde nesne odaklı bir kalıcılık modeli yerleştirildi. İç veri biçimleri, tüm dosya manipülasyonlarını çalıştırmak için verileri oluşturan API'leri kullanmaya dayanır. Bu, veri bağımlılığı ve değişiklikler ve veri taşıma ile ilgili zorluklarla sonuçlandı.
ETEL (EPOC telefon), ESOCK (EPOC soketleri) ve C32 (seri iletişimden sorumlu) olmak üzere üç ana sunucu bulunan geniş bir ağ ve iletişim alt sistemi vardır. Bunların her biri eklenti düzenine sahiptir. Örneğin, ESOCK farklı ".PRT" protokol modüllerinin çeşitli ağ protokol düzenlerini uygulamasına izin verir. Alt sistem aynı zamanda Bluetooth, IrDA ve USB gibi kısa menzilli iletişim bağlantılarını destekleyen bir kod da içerir. Ayrıca kullanıcı arabirimi (UI) Kodu'nun büyük bir kısmı da var. Symbian işletim sisteminde yalnızca temel sınıflar ve altyapı mevcuttu; gerçek kullanıcı arayüzlerinin çoğu üçüncü şahıslar tarafından korunuyordu. Artık böyle değil. S60, UIQ ve MOAP olmak üzere üç ana kullanıcı arabirimi 2009'da Symbian'a katkıda bulunuldu. Symbian ayrıca grafik, metin düzeni ve yazı tipi işleme kitaplıklarını da içeriyor.
Tüm yerli Symbian C++ uygulamaları, uygulama mimarisi tarafından tanımlanan üç çerçeve sınıfından oluşturulmuştur: bir uygulama sınıfı, bir doküman sınıfı ve bir uygulama kullanıcı arabirimi sınıfı. Bu sınıflar temel uygulama davranışını oluşturur. Geriye kalan ihtiyaç duyulan işlevler, uygulama görünümü, veri modeli ve veri arabirimi, bağımsız olarak oluşturulur ve yalnızca kendi API'leri aracılığıyla diğer sınıflarla etkileşime girer.
Birçok şey daha bu modele uymuyor - örneğin, SyncML, Java ME ve multimedya'nın çoğunun üzerinde başka bir API seti sağlıyor. Bunların çoğu çerçeveler ve satıcıların üçüncü taraflardan bu çerçevelere eklentiler sağlamaları bekleniyor (örneğin, Multimedya codec'leri için Helix Player). Bu, bu gibi işlev alanlarına API'lerin birçok telefon modelinde aynı olması ve bu satıcıların çok fazla esneklik kazanması avantajına sahiptir. Fakat bu, telefon üreticilerinin bir Symbian OS telefonu yapmak için çok fazla entegrasyon çalışması yapması gerektiği anlamına geliyor.
Symbian, "TechView" adı verilen bir referans kullanıcı arabirimi içerir. Özelleştirmeye başlamak için bir temel sağlar ve çok sayıda Symbian testinin ve örnek kodun çalıştığı ortamdır. Psion Seri 5 kişisel ajandasındaki kullanıcı arabirimine çok benzer ve herhangi bir üretim telefon kullanıcı arayüzü için kullanılmıyor.
Remove ads
Symbian OS temelli UI'ler
Özetle
Bakış açısı
Symbian OS üzerinde çalışan Kullanıcı Arayüzler ve Platformlar şunları içerir:
- Eikon: Psion tarafından geliştirilen ilk Symbian arayüzüdür. Bilgisayar sınıfından olan PDA ve Subnotebook'lar için 1997-2000 yılları arası boyunca geliştirilmiştir. Eikon, 640×240, 320×200 ve 800x600 ekran çözünürlüklerini destekler en son sürümü Symbian 6.0 ile Psion Conan'da bulunur. Psion başta olmak üzere; Ericsson, Oregon Scientific ve Geofox tarafından kullanılmıştır.
- S60: (Series 60) Nokia tarafından geliştirilmiştir ve en popüler Symbian platformudur. Bu platformu ilk kullanan cihaz S60 0.9 sürümü ile piyasaya çıkan Nokia 7650'dir. Bu cihaz S60 (1.nesil) olarak görünüyordu. Bunu S60 2.nesil (örneğin Nokia N70), S60 3.nesil (örneğin Nokia N73) ve S60 5.nesil (Nokia N97 gibi). S60, Symbian Foundation kurulduktan sonra Symbian'nın standart kullanıcı arabirimi olarak kabul edildi ve ardından Symbian ^1 ve ^3 olarak anıldı.[35]
- S80: S80 platformu (Eski adı ile Crystal DFDR'ı) 2000 yılında Nokia tarafından kurumsal ve profesyonel düzeyde ki akıllı telefonları için geliştirdiği ve 2006'ya kadar kullandığı bir mobil yazılım platformdur. Bu platorm 640 × 200 piksel ekran çözünürlüğü ve tam QWERTY klavye destekli cihazlar için tasarlanmıştır. Kullanıcı arabirimi Nokia'nın daha eskiden üretiği PEN/GEOS'lu Communicator cihazlarındaki arayüzü miras almaktadır. 2 ana sürümü vardır. Yerini Nokia E90 ile S60'a bırakmıştır. S80'nin ikinci sürümünde bazı 1. Sürüm uygulamaları 2. Sürümde çalışır, ancak diğerleri bir hatayla çöker.
- S90: Nokia tarafından 2003-2005 arası geliştirilen ve Dokunmatik ekranlı büyük boy ekranlı akıllı telefonlar için geliştirilmiş bir platformdur. Var olan tek sürümü Symbian 7.0s temellidir. Sadece 2 çeşit cihazda kullanıldı. Bunlar Nokia 7710 ve 7700’dır. S80 uygulamalarıyla kısmen uyumludur. 3. Parti uygulama yükleme konusunda Eikon’a benzer özellikler sunar.
- UIQ: (Quartz temelli) Dokunmatik ekranlı telefonlar için 2000-2008 arası geliştirilmiş bir Platformdur. Sony Ericsson, Motorola, BenQ, Arima ve Nokia tarafından kullanılmıştır. 1.0 ve 1.1’inci sürümleri Sanyo QuartzPad ve Ericsson Pamela ve Diana adlı cihazlarda kullanılsa da bu cihazlar hiçbir zaman son kullanıcıya sunulmadı. ve Symbian 7.0’ı temel alan UIQ 2.0 ile ilk kez Sony Ericsson P800 ile son kullanıcıya ulaşmaya başlamıştır. UIQ, Symbian Vakfı'nın 2008'de kurulması ile varlığı sona erdi. S60, Symbian Foundation'ın Global pazarda ortakça kullanmak amacı ile seçtiği UI’dür; UIQ varlıklarını vakfa katkıda bulunmuştur. Sony Ericsson'dan Patrick Olsson, 21 Ekim 2008'de Londra'daki Smartphone Show 2008'de UIQ'un iptal edildiğini açıkladı. UIQ, Hem düğmeler hem de dokunmatik / kalem tabanlı girişlerle uyumludur. Son büyük sürüm, Symbian 9.3 temelli UIQ 3.3'tür. Symbian Foundation'ın kurulmasından sonra kullanımdan kaldırıldı ve farklı Symbian UI değişkenlerini birleştirecek kararı, S60'ın ileriye doğru sürüm olarak kabul edilmesine yol açtı.[36]
- Fujitsu UI: Fujitsu'nun 2003 yılında piyasaya sunduğu ilk Symbian cihazından ilk MOAP'lı cihazına kadar kullandığı bir kullanıcı arabirimidir. İ-Appli Uygulamalarını destekler. MOAP'ın öncülüdür.
- MOAP: (Mobil Odaklı Uygulamalar Platformu) Fujitsu tarafından geliştirilmekle birlikte Mitsubishi, Sony Ericsson ve Sharp tarafından da NTT DoCoMo için ürettikleri telefonlarda kullanılan bir platformdur. DoCoMo'nun FOMA "Mobil Erişim Özgürlüğü" ağ markası için özel olarak geliştirilmiş bir arabirimdir ve daha önceki Fujitsu FOMA modellerinden gelen kullanıcı arayüzüne dayanıyor. MOAP(S) Platformu için geliştirilen uygulamalar NTT DoCoMo'nun kullandığı diğer platformlarla (Itron, Linux) ile uyumlu olması için C++ yerine özelleştirilmiş bir JavaMe Platformu olan DoJa kullanılır. Ayrıca S60'a göre daha esnek ekran çözünürlüklerini destekler (Fujitsu F-07C: 600×1024). Çoğunlukla Japonya'da olmak üzere kısıtlıda olsa diğer Asya pazarlarında da piyasaya çıkan cihazlarda da kullanılmıştır.[37]
- OPP: NTT DoCoMo'nun FOMA telefonunda kullanılan MOAP'ın halefisidir. Sadece Fujitsu ve Sharp tarafından 2010-2014 yılları arasında kullanıldı. DoJa dışında Star profillerini de desteklemektedir.
- ECK: Ericsson'un Kista, İsveç'teki laboratuvarında geliştirildi. Arayüz, Warrington, İngiltere'deki Ericsson'un Yazılım Uygulamaları Laboratuvarı'nda geliştirildi. Kullanıcı Arayüzü, Ericsson Kontrol Kiti (ECK) adı verilen kendi bünyesinde geliştirilmiş bir kütüphaneyi kullanarak inşa edilmiştir. Ericsson'un R380 ve R380s'de kullandığı kullanıcı arabirimidir. Tuş takımı ve dokunmatik ekranı destekler.
- Orbit: Symbian^4 ile gelmesi planlanan Orbit yeni Symbian Cihazları için Qt tabanlı bir ortak kullanıcı arabirimi ortaya çıkarmak için oluşturuldu. Doğrudan kullanıcı arayüzü, mevcut S60 'Avkon' kullanıcı arayüzü öğeleri setini Symbian^4'ten itibaren Orbit ve Qt tabanlı yeni bir uygulama çerçevesiyle değiştirmesini amaçlıyordu. Ayrıca, dokunmatik ekranlı cihazlar için modern etkileşim ve gezinme mantığını uygulaması planlanıyordu. (Symbian^4 ile birlikte iptal edildi)
Bu Platfomlar dışında S60 ve OPP'nin üzerine inşa edilen TouchWiz (Samsung Omnia HD) ve Palette UI (SH-07F) isimli kullanıcı arabirimleride vardır.
Remove ads
Pazar payı ve rekabet
Özetle
Bakış açısı
16 Kasım 2006'da sistem'le çalışan 100 milyonuncu akıllı telefon sevk edildi. 21 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla, Symbian OS çalıştıran 250 milyondan fazla cihaz üretildi. Bu sayı 2014'e gelindiğinde 500 milyon cihaz rakamına ulaşmıştı.[38]
2006 yılında, Symbian akıllı telefon pazarının% 73'üne, 2011 yılının ikinci çeyreğinde pazarın % 22.1'ine sahip oldu. Symbian, pazara yeni giren rakip platformların pazara girmesiyle pazarın dramatik bir şekilde büyüdüğü yıllar boyunca pazar payını kaybetti, ancak satışları aynı zaman aralığında arttı.[39] Örneğin, Symbian'ın küresel akıllı telefon pazarındaki payı 2008'de % 52.4, 2009'da % 47.2'ye düşmesine rağmen, Symbian cihazlarının gönderimleri 74.9 milyon adetten 78.5 milyon adete % 4.8 arttı. 2009'un ikinci çeyreğinden 2010'un ikinci çeyreğine kadar, Symbian cihazlarının sevkıyatı 19.178.000 adet olan 27.129.340'tan 8.0 milyon adetle % 41.5 arttı; Android için 9.6 milyon adet, RIM için 3.3 milyon adet ve Apple için 3,2 milyon adet arttı.[40]
Şubat 2010'da yayınlanan cihaz gönderileriyle ilgili önceki raporlar, RIM'in % 20.8, Apple'ın % 15.1 (iOS üzerinden), Microsoft'un % 8.8 (Windows CE ve Windows Mobile üzerinden) ve Android'in% 4.7 olması ile Symbian cihazları 2009'da gönderilen akıllı mobil cihazların %47,2'sini oluşturdu.[41] "Akıllı mobil cihaz" satışlarında Symbian cihazlar 2010 yılının pazar lideriydi. İstatistikler, Symbian cihazlarının akıllı mobil cihazların% 37,6'sını oluşturduğunu gösterdi; Android % 22,7, RIM % 16 ve Apple % 15.7 (iOS aracılığıyla) idi. Bazı tahminler Symbian işletim sistemi ile 2010'un ikinci çeyreğine kadar taşınan mobil cihazların sayısının 385 milyon olduğunu belirtti. Motorola, Samsung, LG ve Sony Ericsson, 2009-10 döneminde Google'ın Android, Microsoft'un Windows Phone sistemi de dahil olmak üzere alternatif platformların lehine Symbian'dan çekildiğini açıkladı.[42]
2012 yılının ikinci çeyreğinde, IDC'ye göre dünya pazar payı, tüm zamanların en düşük seviyesi olan % 4.4'e düştü.[43]
Remove ads
Symbian İşletim Sistemi Sürümleri
Özetle
Bakış açısı
İşletim sistemi Symbian ismini almadan önceki dönemlerde EPOC OS ismi ile daha çok PDA'larda kullanılmaktaydı. 2000 yılında Symbian OS adını almıştır ve çoğunlukla akıllı telefonlarda kullanılmıştır.
Remove ads
Yazılım tabanı
Özetle
Bakış açısı
Symbian OS ile çalışan cihazlarla yüklü gelen ve sonradan yüklene bilinen birçok uygulama bulunmaktadır. 2008 yılında Symbian için 9.834 üçüncü taraf Symbian uygulaması ticari olarak mevcuttu.[120] (Bu listede eski erken Symbian 'Psion' uygulamaları ile bu sayı 10.000'den fazlaydı.)
Symbian uygulamaları ya geliştiricinin kendi sitesinden ya da cihaz ile yüklü gelen mobil uygulama mağazaları (Ör: Nokia Store veya DoCoMo Store) ile yüklenebilmektedir. Ve kullanıcılar dilerse başka uygulama mağazalarını cihazlarına indirebilirdi. Bazı erken Symbian uygulamaları ve N-Gage Oyunları ise MMC ve Psion Solid State Disk'ler le birlikte dağıtılmaktaydı.
Ülkemizden de TRT[121], Turkcell[122][123], Yemeksepeti gibi markaların uygulamalarıda zamanında Symbian için bulunmaktaydı.
Günümüzde küçük bir topluluğa sahip olan Symbian için uygulama geliştirilmesi devam etmektedir. Bunlardan en bilinenleri Whisk3D[124] ve JTube[125] uygulamalarıdır.
Symbian için planlanan veya geliştirilme aşamasındayken iptal edilen uygulamalarda bulunmaktaydı. Bunlardan bazıları, Firefox'un erken bir mobil sürümü olan Fennec'ti.[126][127] Oyunlardan ise Driver 3, Eric Boom, Indigo[128], Lose Your Marbles gibi markalarda bulunmaktadır.
Remove ads
Eleştiriler
Özetle
Bakış açısı
Latin alfabesi kullanmayan ülkelerdeki (Rusya, Ukrayna ve diğerleri gibi) Symbian S60 kullanıcıları, dil değiştirmenin karmaşık yöntemini yıllardır eleştiriyor.[129] Örneğin, bir kullanıcı Latin harfi yazmak istiyorsa, menüyü açmalı, diller öğesine tıklamalı, örneğin diğer birçok dil arasından İngilizceyi seçmek için ok tuşlarını kullanmalı ve ardından 'Tamam' düğmesine basmalıdır. Latin harfini yazdıktan sonra, kullanıcı yerel klavyesine dönmek için prosedürü tekrarlamalıdır. Bu yöntem yazmayı önemli ölçüde yavaşlatır. Dokunmatik telefonlarda ve QWERTY telefonlarda prosedür biraz farklıdır ancak zaman alıcı olmaya devam eder. Diğer tüm mobil işletim sistemleri ve Nokia'nın S40 telefonları, tek bir tıklama veya tek bir hareketle başlangıçta seçilen iki dil arasında geçiş yapmayı sağlar. Bu sorun Symbian'nın son sürümü olan Belle FP2 ile düzeltilmiştir. Kullanıcılar klavyeden (Dünya) ikonuna tıklayarak önceden belirlemiş oldukları diller arasında geçiş yapabilirler.
Symbian^1 & Series 60 5th Edition'da çalışan orijinal Nokia N97 için erken sürümler, hatalı olduğu için ağır bir şekilde eleştirildi (telefona takılı düşük miktarda RAM de buna katkıda bulundu).[130]
Kasım 2010'da, All About Symbian adlı akıllı telefon blogu S60'ın varsayılan web tarayıcısının performansını eleştirdi ve alternatif tarayıcı olarak Opera Mobile'ı önerdi.[131] Nokia'nın Kıdemli Başkan Yardımcısı Jo Harlow, 2011'in ilk çeyreğinde güncellenmiş bir tarayıcı (Anna ile) sözü verdi.[132]
Symbian'ın birçok farklı platfomlara bölünmesi parçalanmaya yol açtı. Uygulamalar ve yazılımlar, Symbian'ın farklı sürümlerine yüklendiğinde uyumsuz olabilir.[133]
Remove ads
Cihaz Listesi
Ayrıca bakınız
Symbian/EPOC Platformları;
Symbian ile alakalı şirketler;
Diğer;
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads