Türkiye'nin illeri
Türkiye Cumhuriyeti'nin birinci düzey idari bölümü Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Anadolu yarımadası ile Trakya toprakları üzerine kurulan Türkiye'nin, 81 ili vardır. İller, Türkiye'nin en büyük idari bölümleridir. Bu seksen bir il, dokuz yüz yetmiş üç ilçeye[1] bölünmüştür. Bu ilçeler, en küçük idari birim olan mahalle ve köyleri içinde barındırır. İllerde yönetme ve yürütme görevi, içişleri bakanı tarafından önerilen ve bakanlar kurulunun onayından sonra cumhurbaşkanı tarafından atanan valiler tarafından yerine getirilir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı ve 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kuruluşundan sonra idari sistemde değişikliklere gidildi. İki yıl sonra Ardahan, Beyoğlu, Çatalca, Dersim, Ergani, Gelibolu, Genç, Kozan, Oltu, Muş, Siverek ve Üsküdar illeri ilçeye dönüştürüldü.[2][3] 1927'de ise Doğubayazıt ilçeye dönüştürüldü ve Ağrı'ya bağlandı.[4] 1929'da Muş tekrar il oldu, Bitlis ilçe hâline getirildi.[2] Dört yıl sonra Aksaray, Cebelibereket, Hakkâri ve Şebinkarahisar'ın ilçe olması, Mersin ile Silifke'nin birleştirilip İçel[B] adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla ve Artvin ile Rize'nin birleştirilip Çoruh adında yeni bir ilin oluşturulmasıyla sayı elli altıya düştü.[2] 1936'da Rize, Tunceli ve Hakkâri tekrar il oldu, yine aynı yıl Dersim'in adı Tunceli olarak değiştirildi; 1939'da Hatay Devleti, Türkiye'ye bağlanarak il oldu.[2][5] 1953'te, Uşak'ın il, Kırşehir'in ilçe olması kararlaştırıldı, 1954'te Adıyaman, Nevşehir ve Sakarya il statüsü kazandı.[2] 1956'da Çoruh ilinin ismi Artvin olarak değiştirildi, 1957'de Kırşehir'in il statüsü geri verildi.[2] Bu yıldan sonra otuz iki yıl boyunca il sayısında herhangi bir değişiklik olmadı.[2] 1989'da Aksaray,[6] Bayburt,[6] Karaman[6] ve Kırıkkale;[6] 1990'da Batman[7] ve Şırnak;[7] 1991'de Bartın;[8] 1992'de Ardahan[9] ve Iğdır;[9] 1995'te Yalova,[10] Karabük[10] ve Kilis;[10] 1996'da Osmaniye,[11] ve 1999'da Düzce il oldu.[12][13]
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye'nin nüfusu 2019 yılı itibarıyla 83 milyon kişiye ulaştı.[14] Bu rakamın 77 milyonunu il ve ilçe merkezlerinde yaşayanlar oluşturdu.[14] Ülkedeki en fazla nüfusu barındıran il İstanbul, en az nüfusu barındıran il Bayburt'tur.[14] Ayrıca en büyük yüzölçümüne sahip il Konya, en küçük yüzölçümüne sahip il Yalova'dır.[15] Merkezi İzmit olan Kocaeli ili, merkezi Adapazarı olan Sakarya ili ve merkezi Antakya olan Hatay ili dışında büyükşehir olmayan tüm illerin merkez ilçelerinin adı, il ile aynı adı taşır.
Türkiye il haritası
| Başkent ve büyükşehir | |
| Büyükşehir | |
|
          |
Türkiye il merkez rakımları
| İl Adı | Rakım (Google Earth) |
|---|---|
| Adana | 25 |
| Adıyaman | 701 |
| Afyon | 1012 |
| Ağrı | 1630 |
| Amasya | 400 |
| Ankara | 905 |
| Antalya | 62 |
| Artvin | 530 |
| Aydın | 92 |
| Balıkesir | 145 |
| Bilecik | 513 |
| Bingöl | 1159 |
| Bitlis | 1637 |
| Bolu | 741 |
| Burdur | 963 |
| Bursa | 238 |
| Çanakkale | 11 |
| Çankırı | 730 |
| Çorum | 822 |
| Denizli | 392 |
| Diyarbakır | 674 |
| Edirne | 50 |
| Elâzığ | 1041 |
| Erzincan | 1216 |
| Erzurum | 1923 |
| Eskişehir | 796 |
| Gaziantep | 838 |
| Giresun | 14 |
| Gümüşhane | 1174 |
| Hakkâri | 1756 |
| Hatay | 89 |
| Isparta | 1058 |
| Mersin | 18 |
| İstanbul | 25 |
| İzmir | 9 |
| Kars | 1756 |
| Kastamonu | 814 |
| Kayseri | 1060 |
| Kırklareli | 231 |
| Kırşehir | 991 |
| Kocaeli | 4 |
| Konya | 1023 |
| Kütahya | 958 |
| Malatya | 970 |
| Manisa | 79 |
| Kahramanmaraş | 562 |
| Mardin | 938 |
| Muğla | 659 |
| Muş | 1334 |
| Nevşehir | 1197 |
| Niğde | 1239 |
| Ordu | 25 |
| Rize | 11 |
| Sakarya | 41 |
| Samsun | 10 |
| Siirt | 887 |
| Sinop | 27 |
| Sivas | 1313 |
| Tekirdağ | 28 |
| Tokat | 630 |
| Trabzon | 36 |
| Tunceli | 922 |
| Şanlıurfa | 527 |
| Uşak | 915 |
| Van | 1728 |
| Yozgat | 1317 |
| Zonguldak | 10 |
| Aksaray | 1228 |
| Bayburt | 1555 |
| Karaman | 1063 |
| Kırıkkale | 746 |
| Batman | 570 |
| Şırnak | 1343 |
| Bartın | 12 |
| Ardahan | 1799 |
| Iğdır | 860 |
| Yalova | 8 |
| Karabük | 264 |
| Kilis | 660 |
| Osmaniye | 121 |
| Düzce | 149 |
Rakım (Google Earth) valilik binalarının bulunduğu yerdir.
Eski iller
- Doğubayazıt ili, Ağrı iline bağlandı.
- Çatalca ili, İstanbul iline bağlandı.
- Gelibolu ili, Çanakkale iline bağlandı.
- Genç ili, Bingöl iline bağlandı.
- Kozan ili, Adana iline bağlandı.
- Şebinkarahisar ili, Giresun iline bağlandı.
- Siverek ili, Şanlıurfa iline bağlandı.
- Silifke ili, Mersin iline bağlandı.
Ayrıca bakınız
Notlar
- A ^ İllerin alanlarına, sınırları dahilindeki akarsu ve göller dahildir.[15]
- B ^ İçel'in adı, 2002 yılında resmen Mersin olarak değiştirildi.[17]
- C ^ İstanbul'da 212, Avrupa Yakası'nın; 216, Anadolu Yakası'nın telefon kodudur.
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.