Tavaşi Hasan Ağa Camii

Tavaşi Hasan Ağa Camii ya da İnadiye Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, Ahmediye Mahallesi'nde bulunan Osmanlı döneminden kalma tarihî bir cami. Sokollu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1587 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1588 yılında ibadete açılmıştır.

Tavaşi Hasan Ağa Camii

Genel bilgiler
Mimari tarz	Osmanlı mimarisi
Konum	Üsküdar, İstanbul
Koordinatlar	41°01′05″K 29°01′03″D
Başlama	1587
Tamamlanma	1588

Özgün planda bir mescit olarak inşa edilen camiye Yenbu Seferi'nde ordu kadılığı görevinde bulunan Maraşlı Ramazan Ahmet Efendi minber koyarak, camiye çevirmiştir.

Cami, 1592 yılında Yemen'den gelen ve hazirede medfun bulunan Muhammed ibn-i Ukayl isminde bir şeyh tarafından bir dönem Rufâî tekkesi olarak da kullanılmıştır. Daha sonra caminin karşısına, Anadolu ve Rumeli'deki Rufâî tekkelerinin merkezi haline gelen bir asitâne inşa edilmiş ve ayinler bu tekkede icra edilmeye başlanmıştır.

Zamanla harap olan cami, 1892 yılında Hatice Hanım adında bir zat tarafından tamir ettirilmiş. 1982 yılında tekrar onarılan cami, 2010 yılında kapsamlı bir restorasyon sürecinden geçmiştir.

Özgün planda bir mescit olarak inşa edilmiş ve sonra camiye çevrilmiştir. Daha sonra haziresi, günümüzde bulunmayan fakat camiin cephesindeki sokaklardan birine adını veren mektebi ve meşrutası yapılmıştır. Cami, apartmanların arasında kalmıştır. Caminin bulunduğu bölge 2008 yılındaki düzenlemelere değin Tavaşi Hasan Ağa Mahallesi olarak anılıyordu. Cami, Malatyalı İsmail Ağa Camii'ye çok yakındır. Caminin banisi Tavaşi Hasan Ağa mihrap önünde medfundur.

Caminin tamir kitabesi

Caminin 1892 yılındaki tamirinden sonra, şair İbrahim Refet Efendi tarafından manzum bir kitâbe yazılmıştır.

Orijinal Metin Tavaşi ol Hasan Ağa sâhib-i cûd u hayr-endiş Mukaddem eylemişdi bu mübârek ma'bedi inşâ Hadîce Hanım ol zâhide ve sâhibetü'l-hayrât Harabe hükmünü giymiş iken yetdi Hızır-âsâ Hulus-ı kalb ve hâli niyet ile nakd-i cûdundan İkinci def'a da mânend-i Cennet eyledi ihyâ Hüda nâil ide her birini ecr ü mesûbâta Bi-Hakk-ı beyt-i ma'mur u bennur u Kâ'betü'l-ulyâ Güher-veş Re'feta, nazm eyledim itmamına tarih Hadîce Hanım ihyâ eyledi bu câmî'-i bâlâ (1310)

Günümüz Türkçesi Hayırlı işler düşünen, cömertlik sahibi Tavaşi Hasan Ağa, İlk önce bu kutlu mabedi inşa etmişti. Sofu ve hayırlar sahibesi Hatice Hanım, Harabe hükmünü giymişken Hızır gibi yetişti. Kalp saflığı ve niyet güzelliğiyle cömertliğinden, İkinci kez Cennet gibi bir mabedi yaşattı. Allah her birini hayırlara karışmış olarak erdirsin, Allah ile en yüce Kâbe'nin ve Beyt-i Mamur'un katında kabul eylesin. Ey cevherli Refet, bitiş tarihine şiir yazdım, Hatice Hanım bu yüce camiyi yaşattı. (1892)

Hazirede Yatan Kişiler

• Tavaşi Hasan Ağa (ö.1632)
• Eş-Şeyh İbn-i Şeyh Mehmed İbn-i Akil (ö.1627)
• Hasan Kapdanzade Mehmet Kapdan (ö.1657)
• Halveti Şeyhi Hamid Efendi (ö.1726)
• Abdullah Ağa'nın eşi Emetullah Kadın (ö.1755)
• Toparabacıbaşı Hacı Mustafa Ağa (ö.1756)
• Ayas Paşazade Süleyman Bey (ö.1757)
• Kapıcıbaşı Abdülbaki Ağa (ö.1757)
• Hacı Musazade Mehmed Efendi (ö.1758)
• Toparabacıbaşı Hacı Hüseyin Ağa (ö.1758)
• Hacegan Mehmed Efendi (ö.1761)
• Fatma Kadın (ö.1763)
• Ayas Paşazade Hacı Ahmed Bey (ö.1769)
• Müderris Kayserili Ömer Efendi (ö.1780)
• Şeyh Hocazade İbrahim Efendi (ö.1783)
• Ayas Paşazade Haseki Hacı Mehmed Emin Bey (ö.16 Mart 1787)
• Müderris Karslı Mehmed Efendi (ö.1788)
• Hacı Hafız İsa Efendi (ö.1790)
• Es-Seyyid Ali Efendi (ö.1808)
• Hacı Ali Efendi (ö.1811)
• Müderris Hacı Seyyid Hüseyin Efendi (ö.1817)
• Ayas Paşazade Gedikli Said Mehmed Bey (ö.1820)
• Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa'nın yeğeni Ali Galib Bey (ö.15 Temmuz 1841)
• Bandırmalızade Şeyh Abdullah Efendi (ö.1848)
• Ayas Paşazade Gedikli Abdülaziz Bey (ö.28 Haziran 1852)
• Palabıyık Mehmet Bey oğlu Abdüllatif Bey (ö.1861)
• Ayas Paşazade Gedikli Seyyid Ahmed Aziz Bey (ö.1884)
• Atpazarı Şeyh Osman Efendi Tekkesi Şeyhi ve Tavaşi Hasan Ağa Mahallesi İmamı Şeyh Hacı Hafız Mustafa Şükrü Efendi (ö.1887)
• Hatib İbrahim (ö.?)

Dış bağlantılar

• OpenStreetMap'te Tavaşi Hasan Ağa Camii ile ilgili coğrafi veriler
• Üsküdar Belediyesi-Tavaşi Hasan Ağa Camii
• İstanbul Kültür Envanteri-Tavaşi Hasan Ağa Camii^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Tavaşi Hasan Ağa Camii-360 Derece Sanal Tur^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Mehmed Süreyya Bey, Sicill-i Osmani 1-2-3-4-5-6, İstanbul/1893-1897