Thebai (Kilikya)

Thebai veya Thebe (Grekçe: Thḗbē) Balıkesir Havran sınırları içinde yer alan antik kent.^[1] Antik kent bu ilçeye bağlı Tepeoba köyü yakınlarındadır, dönem olarak Anadoluda Hellen İstilasından öncesine kadar dayanır. Kent adının kökeni Luvi dilinde "düzlük, düz yer, düz nesne" dir.^[2]

Tebai

Thebai
Dosya:Ancient edremit gulf.jpg.|frameless|upright=1.2]] Tehebai Antik Kenti
Konum	Balıkesir, Havran
Tür	Yerleşim
Tarihçe
Kuruluş	MÖ 7-4. yüzyıllar arası
Sit ayrıntıları
Kamusal erişim	Açık

Tebai, Edremit Körfezindeki en eski antik kentlerindendir. Bu yüzden bölgeye Tebai Ovası denmiştir. Körfez bölgesi bir boğaza benzediği için Kilikya adını almıştır. Kent diğer Tebai kentleriyle (Yunanistan ve Mısır'daki) karışmaması için Kilikya Tebai'si olarak anılmıştır. Daha sonradan ova, Lyrnessos kentinin güçlenmesiyle, ova Lyrnessos Kilikyası ve Tebai Kilikyası olarak ikiye ayrılmıştır.

Troya prensi Hektor'un eşi Andromakhe, Tebai kralı Eetion'un kızıdır. Kent Troya'nın müttefikidir, bu yüzden Troya'yı ele geçirmeye gelen Aka ordusu, önce bu şehri yağmalar. Bölgeden geçen Strabon, kentin terk edildiğinden bahseder. Günümüzde antik kent, yakınlarındaki madencilik faaliyetleri yüzünden, gündeme gelmiştir.^[3]

Arkeolojik Araştırmalar

Thebe antik kenti kalıntıları İlyada destanında ormanlık Plakos eteğinde yüksek kapılı Thebe olarak adlandırılan kentin yeri tartışma konusu olmuştu. Adramytteion Thebai olarak da anılan yerleşim bu gün Edremit ovası olarak anılan ovayı da içermekteydi. Yani Thebe kenti ve Thebe ovası vardı. Bir tarafında antik İda (Kaz Dağı), bir tarafında da antik Madra dağının arasında yer alan, günümüzde de bereketli tarım toprakları ile ünlü bir ova. Antik Euenos ırmağının (Havran Çayı) suladığı topraklar ve ovanın yeri belli ama THEBE kenti kalıntıları nerede? MS 2. yüzyılın ikinci döneminde para basıldığına göre şehir bu dönemde de varlığını sürdürmüş olmalıdır. Amasyalı Strabon tıpkı yakındaki bir diğer Edremit Körfezi kenti olan Kisthene (Gömeç/Ayvalık/Kız Çifliği) gibi Thebe kentinin de kendi döneminde ıssızlaştığını ve terkedildiğini anlatmış .Bunun nedenini de bu bölgedeki kış sellerine bağlamış. Thebe kentinin yerinin saptanması konusunda gezginler ve araştırmacılar Edremit, Havran çevresinde çalışmalar yapmışlarsa da çelişen sonuçlara ulaşmışlar.^[4]

Buluntular-Kalıntılar

Kumluca Mezarlığı

Eybek dağlarının güney eteklerindeki geniş düzlükte fıstık çamı dikim sahası ortasında Tepeoba hudutlarında Havran'a 15 km. uzaklıkta çok eski bir mezarlık. Yerler özellikle Roma dönemi keramikleri ile dolu. Yaklaşık 20 dönüm genişliğindeki mezarlıkta birçok kalıntı yığını görülmektedir. Ayrıca yüzden fazla mezarlık bulunmakta. Mezarların büyük kısmı kaçak kazılarla, define aradığını sanan kültür tanımazcılarca tahrip edilmiştir. Üzerinde kızılçam ağaçları bulunan mezarlıkta büyük taşlar yanında mezar kapağı tuğla parçaları görülmektedir.^[5][6]