yol

Ayrıca bakınız: yoʻl, þol

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): /ˈjol/ Heceleme: yol

Köken

Eski Türkçe

Ad

yol (belirtme hâli yolu, çoğulu yollar)

1. (yollar) Karada, havada, suda bir yerden bir yere gitmek için aşılan uzaklık; sırat, tarik
2. Karada insanların ve hayvanların geçmesi için açılan veya kendi kendine oluşmuş, yürümeye uygun yer:
   • 'Bahçeleri bahçelere toprak yollar bağlardı. - Çetin Altan
3. Genellikle yerleşim alanlarını birbirine bağlamak için düzeltilerek açılmış ulaşım şeridi.
   • "Yolda oynayan çocuklara ne olduğunu sordu." - Ömer Seyfettin
4. İçinden veya üstünden bir sıvının geçtiği, aktığı yer.
   • Su yolu. Sel yolu.
5. yolculuk
   • Yola çıkmak. Yoldan kalmak.
6. Gidiş çabukluğu, hız.
   • Bu vapurun yolu az.
7. Davranış, tutum, gidiş veya davranış biçimi.
   • "Celâl Bey'i sakal bırakma yolunda, kim, hangi örnek özendirdi diye çok düşünmüşümdür." - Haldun Taner
8. Uyulan ilke; sistem.
   • Duyguların eğitimi de en iyi, sanat yoluyla olur.
9. (kumaş) Kumaşta bulunan çizgi.
   • 1944: Ekmel İZDEM, 1944 Dünkü - Bugünkü Akhisar, sayfa 96 , Ülkü Basımevi

     "Şalvar: Al istifo üzerine sarı ve beyaz simle işlenmiş yollar bulunur. Bu yollar aynı aralıklı ve işlenen yerler daha incedir."

10. kez
    • "Tohumlar kimi yol, ısmarlandıktan üç dört ay sonra gelirdi." - Halikarnas Balıkçısı
11. (halk ağzı, evlilik) Düğünde, oğlanevinin kızevine verdiği para, mal veya armağan.
12. (mecaz) Bir sonuca, bir amaca ulaşmak için izlenen süreç.
    • Bu yolda çok emek harcandı.

Çekimleme

yol adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		yol	yollar
belirtme		yolu	yolları
yönelme		yola	yollara
bulunma		yolda	yollarda
ayrılma		yoldan	yollardan
tamlayan		yolun	yolların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	yolum	yollarım
	belirtme	yolumu	yollarımı
	yönelme	yoluma	yollarıma
	bulunma	yolumda	yollarımda
	ayrılma	yolumdan	yollarımdan
	tamlayan	yolumun	yollarımın
2. tekil	yalın	yolun	yolların
	belirtme	yolunu	yollarını
	yönelme	yoluna	yollarına
	bulunma	yolunda	yollarında
	ayrılma	yolundan	yollarından
	tamlayan	yolunun	yollarının
3. tekil	yalın	yolu	yolları
	belirtme	yoluyu	yollarını
	yönelme	yoluya	yollarına
	bulunma	yoluda	yollarında
	ayrılma	yoludan	yollarından
	tamlayan	yolunun	yollarının
1. çoğul	yalın	yolumuz	yollarımız
	belirtme	yolumuzu	yollarımızı
	yönelme	yolumuza	yollarımıza
	bulunma	yolumuzda	yollarımızda
	ayrılma	yolumuzdan	yollarımızdan
	tamlayan	yolumuzun	yollarımızın
2. çoğul	yalın	yolunuz	yollarınız
	belirtme	yolunuzu	yollarınızı
	yönelme	yolunuza	yollarınıza
	bulunma	yolunuzda	yollarınızda
	ayrılma	yolunuzdan	yollarınızdan
	tamlayan	yolunuzun	yollarınızın
3. çoğul	yalın	yolu yolları
	belirtme	yoluyu yollarını
	yönelme	yoluya yollarına
	bulunma	yoluda yollarında
	ayrılma	yoludan yollarından
	tamlayan	yolunun yollarının

Deyimler

... yoluna, yola düşmek, yollara düşmek, yola koyulmak, yoluna koyulmak, yola çıkmak, yol açmak, yola dizilmek, yola düzülmek, yola gelmek, yola yatmak, yola getirmek, yola gitmek, yol almak, yol aramak, yola revan olmak, yola vurmak, yol bulmak, yol çizmek, yolda kalmak, yoldan kalmak, yolundan kalmak, yoldan çevirmek, yoldan çıkmak, yol etmek, yol gitmek, yol görünmek, yol göstermek, yol gözlemek, yol iz bilmek, yol kesmek, yollara dökülmek, yolları ayrılmak, yolları tutmak, yol şaşmak, yol tepmek, yol tutmak, yolu şaşırmak, yolunu şaşırmak, yolu açık olmak, yolu açmak, yolu almak, yolu düşmek, yoluna bakmak, yoluna baş koymak, yoluna can vermek, yolunca canını vermek, yoluna çıkmak, yolun açık olsun, yoluna girmek, yoluna koymak, yoluna sapmak, yolunda gitmek, yolunda yürümek), yolunda görünmek, yolunu beklemek, yolunu gözlemek), yolunu bilmek, yolunu bulmak, yolunu çizmek, yolunu değiştirmek, yolunu kaybetmek, yolunu kesmek, yolunu sapıtmak, yolunu tutmak, yolunu tutmak, yolunu yapmak, yolunu yitirmek, yol vermek, yol vurmak, yol yakınken, yol yapmak, yol yürümek

Sözcük birliktelikleri

yol ağzı, yol ayrımı, yol azığı, yol bel, yolbil, yolbul, yol boyu, yoldüzler, yol erkân, yol evladı, yolgeçen hanı, yol halısı, yol haritası, yol harçlığı, yol işareti, yol kardeşi, yolkesen, yol kilimi, yol parası, yol uğrağı, yolüstü, yol yol, yol yordam, yol yorgunu, yol yöntem, açık yol, açısal yol, altı yol, ana yol, bir yol, bölünmüş yol, çakıl yol, çıkar yol, dikenli yol, diplomatik yol, doğru yol, dört yol, duble yol, ekspres yol, kaçamak yol, kısayol, köprü yol, kötü yol, orta yol, otoyol, stabilize yol, tahsisli yol, tali yol, tam yol, tek yönlü yol, tercihli yol, uzak yol kaptanı, uzun yol sürücüsü, uzun yol şoförü, yan yol, gözü yolda, o yolda, kısa yoldan, ayakyolu, bisiklet yolu, boru yolu, cinyolu, çevre yolu, çıkış yolu, çözüm yolu, demir yolu, deniz yolu, döl yolu, geçim yolu, Gökyolu, Hacılaryolu, Hacıyolu, hak yolu, Harezmi yolu, hava yolu, idrar yolu, İpekyolu, kara yolu, keçi yolu, koşu yolu, Samanyolu, seğirdim yolu, ses yolu, sıçan yolu, sidik yolu, suyolu, su yolu, yargı yolu, yaya yolu, keyfi yolunda, tıngırı yolunda

Çeviriler

çıkış yolu

Almanca: Ausweg (de) e, Lösung (de) d, Mittel (de) n İngilizce: cure (en), help (en), resort (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

davranış

Almanca: Verhaltensweise (de) İngilizce: attitude (en), behaviour (en), manner (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

gaye

Almanca: Zweck (de) e İngilizce: aim (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

sahtekârlık

Almanca: Betrug (de) n İngilizce: cheat (en), fraud (en), trick (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

seyahat

Almanca: Reise (de) d İngilizce: journey (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

sürat

Almanca: Geschwindigkeit (de) d Fince: nopeus (fi) İngilizce: speed (en) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: يول‎ (ota)

ulaşım

Çeviriler

çeviriler

Almanca: Datenbus (de) Arapça: طريق‎ (ar) Fince: polku (fi) Gagavuzca: yol (gag) İngilizce: data bus (en)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "yol" maddesi

Atasözleri

• Aç at yol almaz, aç it av almaz
• Ağır git ki yol alasın
• Akılsız iti yol kocatır
• Akılsız köpeği yol kocatır
• Araba devrilince yol gösteren çok olur
• Atın varken yol tanı ağan varken el tanıol bilir
• Yola çıkıp varmayın, yoldan çıkıp varan yoktur

Eylem

yol

1. yolmak (eylem) sözcüğünün dilek-emir kipi basit ikinci tekil şahıs olumlu çekimi

   zıt anlamlısı: yolma

Azerbaycanca

Köken

Eski Türkçe

Söyleniş

• Heceleme: yol

Ad

yol

1. (ulaşım) yol

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe

Söyleniş

• Heceleme: yol

Ad

yol

1. (ulaşım) yol

Kırım Tatarcası

Köken

Eski Türkçe

Söyleniş

• Heceleme: yol

Ad

yol

1. (ulaşım) yol

   Bazar künü üç yol qapatılacaq. — Pazar günü üç yol kapatılacak.

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki