İnsani Gelişme Endeksi'ne göre ülkeler listesi
Vikimedya liste maddesi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), yıllık İnsani Gelişme Raporunda 191 ülkenin İnsani Gelişme Endeksini (İGE) derliyor. Endeks, belirli bir ülkedeki sağlık, eğitim ve geliri, ülkeler arasında ve zaman içinde karşılaştırılabilir bir insani gelişme ölçüsü sağlamak için dikkate alır.[1][2]
0.800–1.000 (çok yüksek) 0.700–0.799 (yüksek) 0.555–0.699 (orta) |
0.350–0.554 (düşük) Veri yok |
İGE, insani gelişmenin en yaygın kullanılan göstergesidir ve insanların kavrama bakış açısını değiştirmiştir.[3][4] Ancak, endeksin çeşitli yönleri eleştirildi. Bazı bilim adamları, faktörlerin nasıl tartıldığını, özellikle de ek bir yaşam beklentisi yılının ülkeler arasında nasıl farklı şekilde değerlendirildiğini;[4][5] ve dağılım ve cinsiyet eşitsizliği seviyeleri gibi faktörlerin ihmal edildiğini belirterek, dikkate aldığı sınırlı faktörleri eleştirdiler.[6][7] İlkine yanıt olarak, UNDP 2010 raporunda eşitsizliğe göre ayarlanmış İnsani Gelişme Endeksi'ni (EUİGE) ve ikincisine yanıt olarak 1995 raporunda Toplumsal Cinsiyet Gelişim Endeksi'ni (GDI) tanıttı. Diğerleri, ülke başına tek bir numara kullanmanın aşırı basitleştirilmesini eleştirdiler.[8][9] Ülkeler arasındaki gelişimsel farklılıkları yansıtmak için, 1.600'den fazla bölgeye ait verileri içeren yerel bir İGE (SHDI), 2018 yılında Hollanda'daki Radboud Üniversitesi'ndeki Küresel Veri Laboratuvarı tarafından tanıtıldı.[10] 2020'de UNDP, daha yüksek ekolojik ayak izine sahip ülkelerin puanlarını azaltan, gezegensel baskılara göre ayarlanmış İnsani Gelişme Endeksi (PHDI) adlı başka bir endeksi tanıttı.[11]