Aparteid

Aparteid (afrikaans telendä apartheid - "ayırılu") - rasa ayırıluı (segregatsiäse) räsmi säyäsäte, 1948-1994 yılda Könyaq Afrika Cömhüriätendä Milli firqä ütkärgän säyäsät.

KAC Rasist bilgese: pläjga kerü aq rasa keşelärenä genä öçen röxsät itelä.

Bantustannar - ayırım maxsus zonalar: rezervatsiälär xaritası

Nigez

Könyaq Afrika Cömhüriäte aparteidı buntu xalıqlarına ayırım maxsus rezevatsiälärdä torırğa boyıra.

Rezervatsiädän çığu häm zur şähärlärgä kerü maxsus röxsäte buyınça ğına xoquq birelä.

Könyaq Afrika Cömhüriäte qara tänle yäşäwçeläre watandaşlar xoquqınnan mäxrüm itelä.

Aq tänle bulmağan keşelär Awrupa koloniälärendä bik yış säyäsi häm watandaşlar xoquqlarınnan mäxrüm itelä, läkin Afrikanı dekolonizatsiädän soñ aparteid säyäsätenä äwerelä.

Köräş

Aparteidka qarşı köräş BMO häm ayıruça Sovet Berlege citäkçelegendä 1970 yıllardan başlana.

Köräştä xoquq yaqlawçı xäräkäte, KAC dissidentları qatnaşa.

Aparteidka qarşı köräştä Afrika Milli kongressı häm Nelson Mandela zur röl' uynıy.

Soñraq şuşı köräş öçen Nelson Mandela Nobel premiäsenä layıq bula.

Aparteid simvolı - "Roben-Aylend törmäse", aparteid bulğan çaqta anda säyäsi totqınnar utıralar.

Töşerü

Afrika Milli kongressı köräşe, rasaçılıq rejimın xalıqara izolätsiäse häm aq tänle xalıq sanı kimüe 21% tän (1940) - 11% ka (1990) näticäsendä aparteid tärtibe 1994 yılda töşerelä.

Ädäbiät

• ЮАР. Апартеид 2011 елның 6 июнь көнендә архивланган.
• Становление и крушение системы апартеида в Южной Африке. Развитие ЮАР в 1990-е — начале XXI века(үле сылтама)
• Жуков Д. Апартеид. История режима
• Гармсон Б. Стив Бико и значение его личности в южноафриканском сопротивлении 2009 елның 20 июнь көнендә архивланган.
• А. Ривз. Шарпевильский расстрел — водораздел в истории Южной Африки
• Shosholoza Песня борцов с апартеидом
• Апартеид 2010 елның 6 февраль көнендә архивланган. на сайте «Про ЮАР»
• Андрей МАНЧУК Страх и ненависть апартхейда 2011 елның 3 декабрь көнендә архивланган.