Вилһелм Конрад Рөнтген

Вилһе́лм Ко́нрад Рөнтге́н (алманча Wilhelm Conrad Röntgen, tat.lat. Wilhelm Konrad Röntgen(үле сылтама)) (1845 елның 27 марты, Линнапе — 1923 елның 10 феврале, Мюнхен) — Алман физигы. Физика буенча Нобель премиясенең беренче лауреаты.

Вилһелм Конрад Рөнтген
Туган телдә исем	Wilhelm Conrad Röntgen
Туган	27 март 1845(1845-03-27) Линнепе, Алман империясе
Үлгән	10 февраль 1923(1923-02-10) (77 яшь) Мюнхен
Үлем сәбәбе	колоректаль яманшеш[d]
Күмү урыны	Alter Friedhof Gießen, Friedhofskapelle[d]
Яшәгән урын	Апелдорн[d] Сүрих Вүрцбург Мүнхен Утрехт[d]
Ватандашлыгы	Алмания
Әлма-матер	Эсвичрә федераль технология институты[1], Сүрих үнивирситите, Утрехт университеты[d], Страсбур университеты[d] һәм Мүнхен университеты[d]
Һөнәре	физик
Эш бирүче	Мүнхен университеты[d], JMU[d], Гисен университеты[d], Страсбур университеты[d], Һоенһайм университеты[d] һәм Сүрих үнивирситите
Җефет	Анна Берта Рентген[d]
Ата-ана	Friedrich Konrad Röntgen[d][2] (әти) Constance Charlotte Röntgen[d][2] (әни)
Бүләк һәм премияләре	Физика буенча Нобель премиясе
Гыйльми дәрәҗә:	фәннәр докторы[d]
Гыйльми исем:	профессор
Вилһелм Конрад Рөнтген Викиҗыентыкта

XIX гасырда галимнәрне электроннарның металл мишеньгә килеп бәрелүе нәтиҗәсендә нурлар хасил булу кызыксындырган.

1895 елда Вилһелм Рөнтген югары ешлыклы нурланыш, кыска дулкын озынлыгы 10⁻² - 10³ Å (10⁻¹² - 10⁻⁷ м) белән тикшереп ача. Шушы электромагнит дулкыннарының озынлыгы (ешлыгы, дәрманы) үтәшәмәхә (ультрафиолет) һәм гамма нурланышлары арасында тора. Кыска дулкын озынлыгы булганлыктан Рөнтген нурланышы кристалл рәшәткәсендә сибелмичә каты һәм сыек җисемнәрендә үтеп керәләр. Ул төрле әйберләрне әлеге нурланыш йогынтысына дучар итеп мәш килгән чагында диварда очраклы гына үз кулының сөякләре шәүләсен күреп хәйран калган. Тыгыз кристалл рәшәткәсе Рөнтген нурланышын сеңдерә, мәсәлән сөякләр, кургаш - Pb. Кургаш экраннар, махсус электромагнит җайланмасы кулланып Рөнтген сурәте ясала.

Шушы Рөнтген кыска дулкын озынлыклы (югары ешлыклы) нурланышы медицинада, фәнни тикшеренүләрдә, сәнәгатьтә киң кулланыла.

Нурланыш бәяләмәләре

Рөнтген дулкыннарының бәяләмәләре:

• дәрман = 100 эВ - 250 кэВ
• ешлык = 3×10¹⁶ - 6×10¹⁹ Гц (Һерз)
• дулкын озынлыгы = 0,005—10 нм

Шулай ук карагыз

• Рентгенология