Деванагари

Девана́гари (Санскрит телендә:देवनागरी), IAST:devanāgarī, Һинди: IPA: [d̪eːʋ.n̪äːɡ.ɾiː], шулай ук нагари дигән атамасы бар (Санскрит телендә:नागरी , IAST:nāgarī)^[1] — турыдан-туры мәгънәдә «Илаһи шәһәрләр (язуы)») — Борынгы Һинд Брахми язуыннан килеп чыккан нагари Һинд язуы төре.^[2]. Борынгы Һиндстанда б.э. I гасырдан IV гасырына кадәр эшләнгән булган^[2] һәм даими рәвештә VII гасырдан кулланылган булган.^[1]^[3].
14 сузыкны һәм 33 тартыкны кертеп 47 символдан торган Деванагари дөньяда популярлыгы буенча дүртенче система булып тора.^[4]. Ул 120-дән артык тел өчен кулланыла^[5], алар арасында Санскрит, Һинди^[6], Маратхи, Синдхи, Бихар, Брадж^[7], Бхили, Марвари, Конкани, Бходжпури, Непали, Невар, Сантали телләре^[5], һәм кайвакыт шулай ук Кашмири теле һәм Чегән теле (романи).
Санскрит өчен борынгы нагари әлифбасында ике өстәмә тартык символы булган.^[8].
Деванагари язуының хасияте булып өске (нигез) горизонталь сызык тора, аңа аска «асылынып торган» хәрефләр беркетелә. Язу сул яктан уң якка юнәлештә.^[9].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

क	ख	ग	घ	ङ
ka /kə/	kha /kʰə/	ga /gə/	gha /gʱə/	ṅa /ŋə/
च	छ	ज	झ	ञ
ca /cə/	cha /cʰə/	ja /ɟə/	jha /ɟʱə/	ña /ɲə/
ट	ठ	ड	ढ	ण
ṭa /ʈə/	ṭha /ʈʰə/	ḍa /ɖə/	ḍha /ɖʱə/	ṇa /ɳə/
त	थ	द	ध	न
ta /t̪ə/	tha /t̪ʰə/	da /d̪ə/	dha /d̪ʱə/	na /nə/
प	फ	ब	भ	म
pa /pə/	pha /pʰə/	ba /bə/	bha /bʱə/	ma /mə/
य	र	ल	व
ya /jə/	ra /ɾə/	la /lə/	va /ʋə/
श	ष	स	ह
śa /ʃə/	ṣa /ʂə/	sa /sə/	ha /ɦə/

क़	ख़	ग़	ज़	य़	ड़	ढ़	फ़
qa /qə/	k͟ha /xə/	ġa /ɣə/	za /zə/	zha /ʒə/	ṛa /ɽə/	ṛha /ɽʱə/	fa /fə/

अ		a /ə/ или /ä/	क	ka
आ	ा	ā /ä:/	का	kā
इ	ि	i /i/	कि	ki
ई	ी	ī /i:/	की	kī
उ	ु	u /u/	कु	ku
ऊ	ू	ū /u:/	कू	kū
ऋ	ृ	ṛ /ṛ/	कृ	kṛ
ॠ	ॄ	ṝ /ṛ:/	कॄ	kṝ
ऌ	ॢ	ḷ /ḷ/	कॢ	kḷ
ॡ	ॣ	ḹ /ḷ:/	कॣ	kḹ
ए	े	e /e:/	के	ke
ऐ	ै	ai /əi/ или /ai/	कै	kai
ऒ	ॊ	o /o/	कॊ	ko
ओ	ो	ō /o:/	को	kō
औ	ौ	au /əu/ или /au/	कौ	kau

ँ	am̩	कँ	kan̩	Анунасика
ं	an̩	कं	kam̩	Анусвара
ः	ah̩	कः	kah̩	Висарга
्		क्	k	Вирама
ॅ	?	ऑ	ɔ

०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

Деванагари

Графика төзелеше принциплары

Язылышы

Тартык авазлар

Һинди өчен өстәмә тартыклар

Сузыклар

Башка билгеләр

Цифрлар

Лигатуралар

Юникодта Деванагари

Деванагари өчен клавиатура раскладкалары

Мисал

Шулай ук карарга мөмкин

Сылтамалар

Искәрмәләр

Wikiwand - on

Санскрит телендә	सर्वे मानवाः स्वतन्त्राः समुत्पन्नाः वर्तन्ते अपि च, गौरवदृशा अधिकारदृशा च समानाः एव वर्तन्ते। एते सर्वे चेतना-तर्क-शक्तिभ्यां सुसम्पन्नाः सन्ति। अपि च, सर्वेऽपि बन्धुत्व-भावनया परस्परं व्यवहरन्तु।
Латин транскрипциясе (IAST)	Sarve mānavāḥ svatantratāḥ samutpannāḥ vartante api ca, gauravadr̥śā adhikāradr̥śā ca samānāḥ eva vartante. Ete sarve cetanā-tarka-śaktibhyāṁ susampannāḥ santi. Api ca, sarve’pi bandhutva-bhāvanayā parasparaṁ vyavaharantu.
Русча тәрҗемәсе	Бар кешеләр дәрәҗәсе һәм хокуклары буенча ирекле һәм тигез булып туалар. Алар акылга һәм намуска ия һәм бер-берсенә карата туганлык рухында мөнәсәбәттә гамәл кылырга тиеш.