Калифорния (штат)

Калифо́рния (ингл. California, ХФӘ: [ˌkʰælɪ̈ˈfɔɹnɪə]) – АКШның штаты. Илнең көнбатыш ярында урнашкан. Тын океанга чыга. Төньякта Орегон, көнчыгышта Невада, көньяк-көнчыгышта Аризона, ә көньякта Мексика белән чиктәш. Калифорния – АКШның 31нче штаты, ул 1850 елның 9 сентябрендә оешкан. Аңа кадәр Калифорния Испания һәм Мексика тарафыннан идарә ителгән.

Калифорния
ингл. State of California
Байрак[d]
Нигезләнү датасы	9 сентябрь 1850
Кушамат/тәхәллүс	The Golden State, الولاية الذهبية, Y Dalaith Aur һәм El Estado Dorado
Кыскача исем	CA[1]
Архивлары саклана	California State Archives[d]
... хөрмәтенә аталган	Калифорнии[d]
Демоним	Californian, Kaliforniano, Californiano, Californiana һәм californiani
Рәсми тел	инглиз теле[2]
Гимн	I Love You, California[d]
Шигарь тасвирламасы	Эврика[d][3]
Шигарь тексты	Eureka
Дөнья кисәге	Төньяк Америка
Дәүләт	Америка Кушма Штатлары
Башкала	Сәкраменто
Административ-территориаль берәмлек	Америка Кушма Штатлары
Сәгать поясы	UTC−08:00, PDT[d], America/Los_Angeles[d] һәм UTC−07:00
Урын	Тихоокеанские штаты[d]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Тын океан
Географик үзәк	37°11′03″ т. к. 119°28′11″ кб. о.
Иң көнчыгыш ноктасы	34°16′49″ т. к. 114°08′09″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	42° т. к. 121° кб. о.
Иң көньяк ноктасы	32°32′04″ т. к. 117°07′22″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	40°26′24″ т. к. 124°24′34″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:California.map
Иң югары ноктасы	Уитни[d]
Иң түбән ноктасы	Бэдуотер[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Калифорния гөбернатыры[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Гэвин Ньюсом[d]
Идарә итүче орган	State of California[d]
Канунбирү органы	Легислатура Калифорнии[d]
Югары мәхкәмә органы	Supreme Court of California[d]
Никахка керү яше	18 яшь
Мәҗбүри белем алуның максималь яше	18 яшь
Халык саны	39 538 223 (1 апрель 2020)[4]
Административ бүленеше	Аламида (округ, Калифорния), Алпайн (округ, Калифорния), Амадор (округ, Калифорния), Бьютт (округ, Калифорния), Калаверас (округ, Калифорния), Колуза (округ, Калифорния), Контра-Коста (округ, Калифорния), Дель-Норте (округ, Калифорния), Эль-Дорадо (округ, Калифорния), Фресно (округ, Калифорния), Гленн (округ, Калифорния), Гумбольдт (округ, Калифорния), Империал (округ, Калифорния), Иньо (округ, Калифорния), Керн (округ, Калифорния), Кингс (округ, Калифорния), Лейк (округ, Калифорния), Лассен (округ, Калифорния), Лос-Әнҗелес, Мадера (округ, Калифорния), Марин (округ, Калифорния), Марипоса (округ, Калифорния), Мендосино (округ, Калифорния), Мерсед (округ, Калифорния), Модок (округ, Калифорния), Моно (округ, Калифорния), Монтерей (округ, Калифорния), Напа (округ, Калифорния), Невада (округ, Калифорния), Ориндж (округ, Калифорния), Плейсер (округ, Калифорния), Плумас (округ, Калифорния), Риверсайд (округ, Калифорния), Сакраменто (округ, Калифорния), Сан-Бенито (округ, Калифорния), Сан-Бернардино (округ, Калифорния), Сан-Диего (округ, Калифорния), Сан-Франциско, Сан-Хоакин (округ, Калифорния), Сан-Луис-Обиспо (округ, Калифорния), Сан-Матео (округ, Калифорния), Санта-Барбара (округ, Калифорния), Санта-Клара (округ, Калифорния), Санта-Круз (округ, Калифорния), Шаста (округ, Калифорния), Сьерра (округ, Калифорния), Сискию (округ, Калифорния), Солано (округ, Калифорния), Сонома бүлгесе, Станислаус (округ, Калифорния), Саттер (округ, Калифорния), Техама (округ, Калифорния), Тринити (округ, Калифорния), Туларе (округ, Калифорния), Туалэми (округ, Калифорния), Вентура (округ, Калифорния), Йоло (округ, Калифорния) һәм Юба (округ, Калифорния)
Су өслеге өлеше	4,84 процент[5]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	884 метр
Медиан керем	63 636 $
Кардәш шәһәр	Осака (префектура)
Нәрсә белән чиктәш	Орегон, Аризона, Невада һәм Баха-Калифорния
Нигезсалгыч текст	Конституция Калифорнии[d]
Алыштырган	Калифорнийская республика[d] һәм Alta California Territory[d]
Кулланылган тел	Эсселенский язык[d], Чимарико[d], Карук[d], Обиспеньо[d], Купеньо[d], Луизианский креольский язык[d], Салинский язык[d], Серрано[d], Южный сьерра-мивокский язык[d], Долинный майду[d], Центральный сьерра-мивокский язык[d], Пурисименьо[d], Крусеньо[d], Прибрежный мивокский язык[d], Квечанский язык[d], Кашая[d], Озёрный мивокский язык[d], Северо-западный майду[d], типай[d], Северо-восточный майду[d], Патвин[d], Северо-восточный помо[d], равнинный мивокский язык[d], Центральный помо[d], Юго-восточный помо[d], Северный помо[d], Южный помо[d], Восточный помо[d], Северный сьерра-мивокский язык[d], Номлаки[d], Северный паюте (язык)[d], Шаста[d], Барбареньо[d], Кауилья[d], Мохаве[d], Ваппо[d], Тюбатулабаль[d], Вентуреньо[d], Ацугеви[d], ачумави[d], винту[d], Вийот[d], Луисеньо[d], Юки[d], Кавайису[d], юте[d], Вайлаки[d], Като[d], Маттол[d], Толова[d], Хупа[d], Чикасавский язык[d], Моно[d], Южный майду[d], Тимбиша[d], Уашо[d], Йокутские языки[d], Юрок[d], севернокостаноанские языка[d], Southern Ohlone[d] һәм Ineseño[d]
Канунбирү шурасында урыннары саны	2, 53 һәм 55
Мәйдан	423 970 км²
Рәсми веб-сайт	ca.gov​(ингл.)
Нинди веб-биттә тасвирланган	openbeta.io/area/1e18b6dd-d8b1-5c36-b555-175190184622/
Рәсми карта URL-адресы	gis.data.ca.gov
Һәштәге	California
Тамганың тасвирламасы	Печать Калифорнии[d]
Официаль символ	E. californica[d], Калифорнийский хохлатый перепел[d], California state tartan[d] һәм C. californicus[d][6]
Тематик география	География Калифорнии[d]
Нинди вики-проектка керә	Проект:Калифорния[d]
Рәсми төс	зәңгәр[7] һәм алтын[7]
Ачык мәгълүматлар порталы	California Open Data[d]
Феноменның икътисады	экономика Калифорнии[d]
Феноменның демографиясе	население Калифорнии[d]
Хуҗалыклар саны	13 103 114 ± 18 542[8]
Уртача яшь	36,7 ± 0,1[9]
Максималь температура	134 ℉
Минималь хезмәт хакы	15,5 $[10]
Минималь температура	−45 ℉
Социаль медиаларда күзәтүчеләре	439 654
Кеше башына керем	38 576 $[9]
OpenStreetMap якынлаштыру дәрәҗәсе	5
NCI Thesaurus идентификаторы	C43509[11]
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
Объектның күренешләре өчен төркем	[d]
Калифорния Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, Калифорния (мәгънәләр) битен карагыз.

Халык саны буенча Калифорния – АКШның иң күпсанлы штат (2000 ел җанисәбе буенча, һәм 2008 ел буенча). Мәйданы буенча Калифорния өченче (Әләскә һәм Техастан соң). Башкаласы – Сакраменто шәһәре, иң зур шәһәр – Лос-Анджелес. Башка зур шәһәрләр: Сан-Франциско, Сан-Диего, Сан-Хосе. ТМП күләме буенча Калифорния АКШта беренче урынны ала. Штатның рәсми атамасы – «Алтын штат».