Кармак (журнал)

Кармак, рус. Крючок — 1915-1917 елларда Ырынбурда татар телендә нәшер ителгән әдәби-сәяси, сатирик-көлкеле рәсемле басма (журнал). Нәшер итүчесе — М.Г. Мәрҗани (Мәхмүт Галәү).

Кармак
Tөр	сатирик басма
Нәшер итүче	Мәхмүт Галәү
Нигезләнде	1915
Тел	татар теле
Публикацияләр туктату	1917
Төп офис	Ырынбур

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Кармак (мәгънәләр) битенә күчегез.

Тарих

• 1915 елның гыйнварыннан 1917 елның сентябренә кадәр айга 2 мәртәбә чыккан.
• Барлыгы 60 саны дөнья күргән.
• Нәшер итүче һәм мөхәррире — Мәхмүт Галәү.
• Басманы нәшер итүдә Шәехзадә Бабич, Зариф Бәшири, Мәҗит Гафури, Шәриф Камал, Сәйфи Кудаш, Булат Ишемгул, Әкрам Галимов, Ә. Максуди, Сәгыйть Сүнчәләй, В. Хәлил, Г. Харис, Г. Шәрифи һ. б. катнаша.
• Авторлар үзләренең шигырьләрендә, мәкаләләрендә, фельетоннарында татар халкын яңалыкка, прогресска өндәгәннәр, догмаларга ябышып ятучы фанатик динчеләрне тәнкыйтьләгәннәр, татар әдәбиятында реализм алымын яклаганнар, мантыйксыз, эчтәлексез, әдәби яктан көчсез әсәрләрдән^[1] көлгәннәр, язучыларны ^[2] халыкның социаль-сәяси тормышында активрак катнашырга өндәгәннәр.

Эчтәлек

• «Кармак» журналында татар шагыйрьләре, татар язучылары һәм публицистлары тормыш юлы һәм иҗаты яктыртылган.
• Һәр айда милли тормыш вакыйгалары (яңа китаплар – басмалар нәшер ителү, татар театрларындагы премьералар һ. б.) җентекле яктыртылган.
• Реклама бүлегендә көлкеле, мәзәк һәм курьёз вакыйгалар турында мәкаләләр дә урнаштырылган.

Чыганаклар

1. Татарская энциклопедия: В 5 т. Т. 3. Казань, 2006.
2. Татар энциклопедиясе. Т.3. Казан, 2012.

Әдәбият

1. Гимадиев У.И. Сатира, ее жанры и художественные средства. Уфа, 1980.
2. Гимадиев У.И. Сила сатирического слова. Казань, 1987.
3. Рәмиев И. Вакытлы татар матбугаты (альбом). 1905–1925. Казан, 1926.

Сылтамалар

• «Кармак» турында Русиянең милли белешмәлек хезмәте (НЭС) сайтында (рус.)(үле сылтама)
• «Кармак» турында «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә
• Башкортстан (белешмәлек) (рус.)