GPS

GPS (inglizçä Global Positioning System - Global' urnaşu urının bilgeläw sisteması) - iärçen navigatsiä sisteması, aralıqnı, waqıtnı ülçäwçe häm WGS84 koordinatlarında urnaşu urının bilgeläwçe sistema.

GPS-sistema iärçene orbitada

GPS-sistema iärçennär orbitaları. Visible sat - ofıq östendä kürenä torğan iärçennär sanı

Härber Cir noqtasında härber hawa torışı çaqta (polär ölkälärdän başqa), şulay uq yaqın ğälämdä obyekt urnaşu urının häm tizlegen bilgeli.

Sistema AQŞ Saqlanu Ministrlığı tarafınnan eşlänelä.

Nigezlär

Obyekt antennası çäçkän signallar navigatsiä iärçennnärenä kilü waqıtı ülçänä.

GPS-alğıç 4 tigezlämä nigezendä öç koordinatanı bilgeli:

${\displaystyle |x-a_{j}|=c(t_{j}-\tau )}$.

biredä:

• ${\displaystyle a_{j}}$ - j-nçe iärçen urnaşu urını
• ${\displaystyle t_{j}}$ - j-nçe iärçennän kilgän signal alu waqıtı
• ${\displaystyle \tau }$ - iärçennär çäçkän sinxron signalnıñ bilgesez waqıtı
• c - yaqtılıq tizlege
• x - obyektnıñ bilgesez urnaşu urını

Yışlıqlar

İärçennär signalnı L1＝1,57542 GHz häm L2＝1,22760 GHz (IIR-M blok) häm L5＝1,17645 GHz (IIF ) diapazonında çäçälär. GPS-alğıç şuşı mäğlümatnı ala häm urnaşu urının xisaplıy.

Şulay uq qarağız

• GLONASS

Sıltamalar

• Александров И. Космическая радионавигационная система НАВСТАР (рус.) // Зарубежное военное обозрение. — М., 1995. — № 5. — С. 52-63. — ISSN 0134-921X.
• Козловский Е. Искусство позиционирования // Вокруг света. — М., 2006. — № 12 (2795). — С. 204-280.
• Шебшаевич В. С., Дмитриев П. П., Иванцев Н. В. и др. Сетевые спутниковые радионавигационные системы / под ред. В. С. Шебшаевича. — 2-е изд., перераб. и доп. — М.: Радио и связь, 1993. — 408 с. — ISBN 5-256-00174-4