Äfğänstan suğışı (1979-1989)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Äfğänstan suğışı (1979-1989) — ber yaqtan SSRB ğäskärläre çiklängän kontingentı häm Äfğänstan xökümäte ğäskärläre, ikençe yaqtan küp sanlı äfğän qorallı möcähitläre ("doşmannar" quşamatı astında bilgele) arasındağı suğış. Äfğänstan möcähitläre NATO, konservativ möselman illäre tarafınnan aqça belän tä'min itelgän.
Äfğänstandağı nizağ 1979 yılğa qädär başlanğan inde häm Äfğänstan watandaşlar suğışına äylänä, läkin 1979 yılnıñ 25 dekäberendä SSRB bu nizağqa tığıla.
1980 yılda AQŞ niäte buyınça BMO İminlek Şurası SSRBğa qarşı qararnı qabul itmäkçe, läkin SSRB aña veto quya.
SSRB üz eş itülären Äfğänstan räsmi xökümäte üteneçe belän añlattı. 1980 yılda BMO Ğomumi Assambleyäse "çit il ğäskärlären çığaru" taläbe xaqında qarar itä(108 riza, 14 qarşı tawış birde), läkin ul mäcbüri köçkä iä bulmıy.
1979 yılnıñ 25 dikäbrennän 1989 yılnıñ 15 fevralenä qädär Äfğänstan territoriäsendäge ğäskärlärdä 620 meñ keşe xärbi xezmät ütkän, şul isäptän Şäwit Ğäskäre çäslärendä — 525 meñ, SSRB DİK çik buyı ğäskärlärendä häm başqa çäslärdä — 90 meñ, SSRB Eçke eşlär ministrlığınıñ eçke ğäskärlärendä — 5 meñ. Monnan tış, SSRB ğäskärlärendä eşçe-xezmätkär wazifalarında 21 meñ keşe isäplängän. Säwit ğäskärläreneñ urtaça yıllıq isemlektäge sanı 80-104 meñ xärbi xezmätkärne häm 5-7 yallanğan xezmätkärne täşkil itkän. Başqa çığanaqlar Äfğänstanda milyunğa yaqın keşe xezmät itep çıqqan dip belderä.[1]