From Wikipedia, the free encyclopedia
Argʻandab – Afgʻonistondagi daryo. Uzunligi 400 km (250 mi)ga yaqin. Gʻazna viloyatidan gʻarbda boshlanib, Qandahor shahri yaqinidan oʻtgach, janubi-gʻarbga qarab oqadi va Grishkka 30 km qolganda Hilmand daryosiga qoʻshiladi. Daryo suvining shoʻr ekanligi aytilsa-da, quyi oqimida Hilmand va Argʻandab vodiysi maʼmuriyati nazorati ostida vodiy dehqonlari va aholisi tomonidan sugʻorish ishlari uchun foydalaniladi. Daryoni tarixan qadimgi Araxot va Qandahordan 50 km janubi-gʻarbda joylashgan Tarnak bilan bogʻlash shubhali boʻlgan. Qandahor janubidan oqadigan Tarnak ancha qisqa (uzunligi taxminan 320 km yoki 200 milya) va suvi ham kamroq.
Arghandab daryosi
Sanzari wala,Arghandab wala, | |
---|---|
Arghandaw rood | |
Tavsif | |
Uzunligi | 400 |
Joylashuvi | |
Davlat | Afgʻoniston |
Mintaqa | Qandahor, Lashkargoh |
Argʻandob daryosi |
Daryo qadimgi eroniylarga Avesto tilida Haraxvaiti, qadimgi fors tilida esa Xaraxuvati nomi bilan maʼlum boʻlib, ular yagona Rigvedik Sarasvati nomi bilan birlashadi. Boyce va Parpola kabi olimlar yunon Araxoziyasini bu nomning tarixi, yaʼni Haraxvaiti yerini anglatishini taʼkidlashgan.[1][2] Rigveda VI.61.2 madhiyasida u quyidagi soʻzlar bilan tasvirlangan:
Bu (Sarasvati) o'zining kuchli to'lqinlari orqali tog'lar tizmasini (daryo qirg'oqlarini) nilufar ildizlarini qazayotgan odam kabi ezadi. Hamdu sanolar va ibodatlar bilan biz chet elliklarni o'ldiradigan Sarasvatidan yordam so'raymiz.[3]
Tarixchi Asko Parpola shunday maʼlumot bergan: „Argʻandab […] deyarli toʻrt kilometr balandlikdan taxminan 700 metrgacha pastga tushib, oxir-oqibat sayoz koʻllarni hosil qiluvchi Hilmand daryosiga qoʻshiladi“. Sarasvati - „koʻllarga toʻla“ degan maʼnoni anglatadi.[1]
Biroq, baʼzi tarixchilarning taʼkidlashicha, Avesta Haraxvaiti va Rigvedik Sarasvati Helmand daryosiga tegishli. Argʻandabning Rigvedik nomi Drishadvati ekanligiga ishoniladi.[lower-alpha 1]
Araxosiya shahrini ifodalashi kerak boʻlgan Ulan Robatdagi xarobalar uning havzasida joylashgan; Araxot koʻlining taxminiy vakili boʻlgan Ab-i Istada nomi bilan mashhur boʻlgan koʻl Tarnak boshiga yaqin joylashgan. Tarnak vaqti-vaqti bilan sugʻorish uchun toʻsiladi va issiq mavsumda deyarli quriydi.
Argʻandab daryosining yuqori oqimi nisbatan oʻrganilmagan. Afgʻoniston tarixiy va siyosiy gazetasida mayor G. Linchning 1841-yilgi[lower-alpha 2] tadqiqotlaridan iqtibos keltirilgan. Unga koʻra, Argʻandabning kelib chiqishi Sang-e-Mashadan 20-30 mil shimolda joylashgan. Bu hudud Navar havzasining janubi-gʻarbidagi togʻlarga toʻgʻri keladi. Linch, shuningdek, daryoning yuqori oqimini „katta granit qoyalar ustidan oqib oʻtadigan va oʻtish mumkin boʻlgan joydagi taxminan 3 fut chuqurlikda joylashgan tog 'toʻlqini“ deya taʼriflagan.[8]
Daryo boʻyida dehqonchilik rivojlangan, ammo qishloqlar kam. Kobul-Qandahor avtomobil yoʻli shu hududdan oʻtadi (Tarnakni Araxot deb taxmin qilishning yana bir sababi) va odamlar yoʻl boʻyidagi qiyinchiliklardan qochish uchun yoʻldan tashqarida yashaydilar.
2008-yilda Dahla toʻgʻoni va u bilan bogʻliq sugʻorish tizimini qayta tiklash loyihasi boshlandi.[9][10][11][12][13][14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.