Foydalanuvchi:Usmonov Gayrat/Avstraliya monarxiyasi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Avstraliya monarxiyasi (inglizcha: Monarchy of Australia) — federal monarxiya koʻrinishidagi konstitutsiyaviy boshqaruv tizimi. Monarx Avstraliya Federatsiyasi hukumati boshligʻi hisoblanadi[1][2]. U atrofida Vestminster tipidagi parlament demokratiyasini shakllantiradi[3]. Baʼzan, davlatning siyosiy tuzilishidagi ishlarning haqiqiy holatini taʼkidlash uchun, Avstraliya "Toj respublikasi" deb nomlanadi. Avstraliya rasman monarxiya boʻlib qolishiga qaramay, u oʻz mohiyati va ruhiga koʻra respublika hisoblanadi[4] .
Avstraliya monarxiyasi | |
---|---|
Hamdo'stlik gerbi | |
Amaldagi | |
Charles III 8-sentyabr 2022-yildan beri | |
Tafsilotlar | |
Uslub | Qirol hazrati oliylari |
Vorisi | William,Wales shahzodasi |
Shakllanishi | 21 July 1831 |
Avstraliyaning hozirgi monarxi — Charlz III. U 2022-yil 8-sentabrda taxtga oʻtirdi. Qirollik oilasi aʼzolari vaqti-vaqti bilan mamlakat ichida Avstraliya nomidan shaxsiy va rasmiy vazifalarni bajaradilar. Biroq, konstitutsiyada faqat qirolning roli mustahkamlangan va faqat u baʼzi bir ijro etuvchi hokimiyatlarga ega. Garchi baʼzi huquqlar toʻgʻridan-toʻgʻri monarxga tegishli boʻlsa-da, Avstraliyadagi konstitutsiyaviy va asosoy vazifalarning aksariyati mamlakat konstitutsiyasi va qirol tomonidan chiqarilgan patentga muvofiq monarxning Avstraliyadagi vakili, yaʼni general-gubernator tomonidan amalga oshiriladi[5]. Har bir shtat bosh vazirining taklifiga binoan va bevosita monarx tomonidan tayinlanadigan gubernator tomonidan nazorat qilinadi. Shtatda bevosita boʻlgan davrda monarx gubernatorning barcha vazifalarini oʻz zimmasiga oladi. Avstraliya hududlarida monarx toʻgʻridan-toʻgʻri Avstraliya general-gubernatori tomonidan yoki bilvosita general-gubernator tomonidan tayinlangan maʼmurlar orqali vakillik qiladi. Monarxning baʼzi bir vakolatlari qonunlar bilan cheklangan. Unga koʻra, parlamentda general-gubernator unga vakillik qiladi va kundalik ijro etuvchi funktsiyalarni vazirlar mahkamasi amalga oshiradi[6][7].
Avstraliya monarxi, davlat rahbari lavozimini egallashdan tashqari, bir vaqtning oʻzida u Hamdo'stlik qirolliklari boʻlgan barcha oʻn besh mamlakatning monarxi hisoblanadi.