Source (oʻyin yuritkichi)

Source — 3 oʻlchamli videooʻyin yuritkichi, Valve korporatsiyasi tomonidan GoldSrc yuritkichiga oʻrinbosar oʻlaroq ishlab chiqilgan. Yuritkich ilk bor 2004-yilda Half-Life: Source, Counter-Strike: Source va Half-Life 2 oʻyinlari bilan taqdim etilib, aynan Half-life 2 sababli katta dovruq taratadi^[5][6]. Source yuritkichi asosan Valve oʻyinlari bilan tanilgan boʻlsa-da, boshqa studiyalar ham ushbu yuritkich negizida oʻzlarining videooʻyinlarini yaratishgan. Masalan, Troika Gamesʼning Vampire: The Masquerade – Bloodlines oʻyini. Shuningdek, kichik jamoalar va shaxslar ham ushbu yuritkichdan Valve oʻyinlariga modifikatsiyalar yaratishda foydalanishadi^[7]. Valve 2004-yilda yuritkich chiqarilganidan keyin unga yangilanishlar qoʻshishda davom etdi. Yangilanishlarning aksariyati Valve tomonidan yaratilgan yangi oʻyinlar bilan birga kelardi. 2010-yillarning oxirlarida Valve Sourceʼni almashtirish uchun Source 2 yuritkichini yaratib, uni Half-Life: Alyx oʻyini bilan ommaga taqdim etdi. Source yuritkichi oʻzidagi fizikasi, SI va grafikasi tufayli mashhurlikka erishdi^[8].

Source
Turi	Oʻyin yuritkichi
Ishlab chiquvchi	Valve
Chiqarilgan sana	2004, oktyabr
So‘nggi versiyasi	Source Engine 24 (2013)
Qoʻllab-quvvatlanadigan OT	Windows
Yozilgan til(lar)i	C++
Bogʻlovchi dasturiy taʼminot	Havok
Undan oldingi yuritkich	GoldSrc
Undan keyingi yuritkich	Source 2
Litsenziya	Xususiy
Yuritkichdagi birinchi oʻyin	Half-Life: Source[1] (2004)
Yuritkichdagi soʻnggi oʻyin	Half-Life 2 RTX[2][3][4] (ishlab chiqilmoqda)

Tarixi

Source yuritkichi GoldSrcʼdan kelib chiqqan. GoldSrc yuritkichi boʻlsa, Quake yuritkichining qattiq oʻzgartirilgan versiyasidir. Quake yuritkichining yaratuvchisi John Carmack 2004-yili oʻz blogida „Half-Life 2ʻda hali ham Quakeʼning dastlabki kodining bir boʻlagi mavjud“ deya izoh yozgan^[9]. Source yuritkichining yaratilish tarixi 1998-yilning boshiga borib taqaladi. Oʻshanda studiyaning birinchi oʻyini boʻlmish Half-Life ustida ish yakulangach, ishlab chiquvchilar yuritkichga yana qoʻshimchalar kiritishni istashgan. Biroq deyarli tayyor oʻyinga yangi narsalar kiritib, oʻyin kodini ajratmaslik uchun tavakkal qilishmagan. Bu haqda Valve xodimi Erik Johnson shunday deydi^[10]:

Half-Lifeʼning chiqarilishiga yaqin qolganimizda (bir haftalarcha yoki undan ham oz), ustida ish olib borishimiz kerak boʻlgan bir-qancha loyihalar borligini tushunib yetdik, biroq oʻyinning chiqayotgan versiyasida kodni oʻzgartirib, tavakkal qila olmasdik. Oʻshanda biz kodni VSSʼda /$Goldsrc va /$Src ga ajratdik. Keyingi bir-necha yil davomida ushbu atamalarni toʻgʻridan-toʻgʻri „Goldsource“ va „Source“ sifatida ishlatdik. Har holda, dastlab Goldsrc kodining tarmogʻi hozir chiqarilgan versiyadagi manba kodiga tegishli edi, Src esa biz ustida ish olib borayotgan boʻlgʻusi tavakkalli texnologiyalarga taqalgan. Half-Life 2ʼni ilk bor E3 koʻrgazmasida koʻrsatadigan vaqt kelganda, „Goldsource“ yuritkichiga nisbatan „Source“ yuritkichi nomini ishlatish oʻzimizning oramizdagi muloqotning bir boʻlagi edi, keyin esa shu nom saqlanib qoldi.

Shunday qilib, Source nomini yangi yuritkichni taʼriflash uchun, GoldSource nomini oʻtgan avlod yuritkichini taʼriflashda ishlata boshlashdi. Source yuritkichi kod ajratishdan boshlab boʻlakma-boʻlak ishlab chiqildi. Valveʼning ichki loyihalari ham asta-sekin GoldSrcʼdan Sourceʼga oʻta boshladi^[11]. Oʻshandan buyon Sourceʼni ishlab chiqish litsenziyalangan bogʻlovchi dasturiy taʼminot bilan oʻzlari yozgan kodning aralashmasiga aylandi. Sourceʼning eski versiyalarida videolarni ijro etish uchun Bink video ishlatilardi^[12], biroq Sourceʼning soʻnggi versiyalariga kelib, WebM videolar qoʻllana boshlandi^[13].

Source yuritkichidagi atoqli oʻyinlar

Source yuritkichidagi atoqli oʻyinlar roʻyxati

Yil	Nom	Ishlab chiquvchi (lar)	Nashr qiluvchi (lar)
2004	Counter-Strike: Source	Valve	Valve
	Half-Life 2
	Vampire: The Masquerade – Bloodlines[14]	Troika games	Activision
	Half-Life 2: Deathmatch	Valve	Valve
	Half-Life: Source
2005	Day of Defeat: Source	Valve	Valve
	Half-Life 2: Lost Coast
2006	Half-Life Deathmatch: Source
	Half-Life 2: Episode One
	Garry's Mod	Facepunch Studios
	SiN Episodes	Ritual Entertainment	Ritual Entertainment
	Dark Messiah of Might and Magic	Arkane Studios	Ubisoft
	The Ship	Outerlight	Mindscape (EU), Merscom (NA)
2007	Half-Life 2: Episode Two	Valve	Valve
	Team Fortress 2
	Portal
	Dystopia	Team Dystopia, Puny Human	Puny Human
	Insurgency: Modern Infantry Combat	Insurgency Development Team	New World Interactive
2008	Left 4 Dead	Valve	Valve
2009	Left 4 Dead 2
	Zeno Clash[15]	ACE Team	Iceberg Interactive, Tripwire Interactive
	NeoTokyo	Studio Radi-8	NEOTOKYO[16]
2010	Bloody Good Time	Outerlight	Ubisoft
	Vindictus	devCAT	Nexon
	E.Y.E.: Divine Cybermancy	Streum On Studio	Streum On Studio
	Alien Swarm	Valve	Valve
2011	Portal 2
	No More Room in Hell	No More Room in Hell Team	Lever Games
	Nuclear Dawn	InterWave Studios	Iceberg Interactive
	Postal III	Trashmasters, Running with Scissors	Akella
	Dino D-Day	800 North, Digital Ranch	800 North, Digital Ranch
2012	Dear Esther	The Chinese Room	Curve Digital
	Counter-Strike: Global Offensive	Valve, Hidden Path Entertainment	Valve
	Hybrid	5th Cell	Microsoft Studios
2013	Tactical Intervention	FIX Korea	OGPlanet
	The Stanley Parable	Galactic Cafe	Galactic Cafe
	Counter-Strike: Online 2	Nexon	Nexon
	Dota 2 (2015-yilda Source 2ʼga oʻtkazilgan)	Valve	Valve
2014	Blade Symphony	Puny Human	Puny Human
	Consortium	Interdimensional Games	Interdimensional Games
	Contagion	Monochrome	Monochrome
	Insurgency	New World Interactive	New World Interactive
	Aperture Tag	Aperture Tag Team	Aperture Tag Team
	Fistful of Frags	Fistful of Frags Team	Fistful of Frags Team
2015	Portal Stories: Mel	Prism Studios	Prism Studios
	The Beginner's Guide	Everything Unlimited	Everything Unlimited
2016	Infra	Loiste Interactive	Loiste Interactive
2017	Day of Infamy	New World Interactive	New World Interactive
2018	Hunt Down the Freeman	Royal Rudius Entertainment	Royal Rudius Entertainment
2020	Black Mesa	Crowbar Collective	Crowbar Collective
	G String	Eyaura	LunchHouse Software
2022	Entropy : Zero 2	Breadmen	Breadmen

Titanfall, Titanfall 2 va Apex Legends jadvalga kiritilmagan, chunki ularning negizidagi Source yuritkichi shu darajada qattiq oʻzgarishga uchraganki, ularni bemalol boshqa yuritkichda deyish mumkin^[17].

Manbalar

1. „Half-Life: Source“ (en). Steam. — официальная страница игры в Steam. 2012-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 10-fevral.
2. James Archer. „Half-Life 2 RTX mod brings ray tracing and DLSS to another Valve classic“ (en). Rock Paper Shotgun (2002-yil 22-avgust). Qaraldi: 2024-yil 10-yanvar.
3. „Half Life 2 RTX project announced, DLSS3, full ray tracing and more added with NVIDIA RTX Remix“ (en). Videocardz.com (2002-yil 22-avgust). Qaraldi: 2024-yil 10-yanvar.
4. Андрей Шиллинг. „Half-Life 2 RTX – в игре появилась трассировка лучей через RTX Remix“ (ru). Hardwareluxx (2023-yil 22-avgust). — „Первыми были улучшены Portal Prelude RTX и Portal RTX, игра Half-Life 2 RTX стала третьей доработкой на оригинальном движке Source Engine“. Qaraldi: 2024-yil 10-fevral.^{[sayt ishlamaydi]}
5. Alessandro Fillari. „Most Influential Games Of The 21st Century: Half-Life 2“ (en). GameSpot (2019-yil 21-noyabr). — „The linchpin of Half-Life 2 was Valve's proprietary Source engine. The sequel made smart use of its improved rendering tech to increase the scale and density of the world, along with giving each character a higher level of detail“. 2023-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 14-yanvar.
6. Andy Kelly. „The many ways Half-Life 2 changed gaming forever“ (en). GamesRadar+ (2019-yil 17-noyabr). — „Half-Life 2 and the Source engine are landmarks in game design. In the sequel to Gordon Freemans similarly groundbreaking debut, Valve uses a cast of vivid characters and intricately detailed levels to tell a story in a unique way, while creating a fun, dynamic, and brilliantly designed shooter to boot. The joy of sending a sawblade spinning through a group of zombies with the gravity gun is as powerful today as it was in 2004. Its remarkable how well the game holds up to modern scrutiny“. 2023-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 14-yanvar.
7. Birsner. „10 Best Half-Life 2 Mods“ (en). TheGamer (2021-yil 22-avgust). Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
8. Mitra. „11 Best Video Game Engines, Ranked“ (en). Game Rant (2020-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
9. „Welcome, Q3 source, Graphics“. John Carmack's Blog (2004-yil 31-dekabr). 2006-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan.
10. Johnson. „Talk:Erik Johnson“. Valve Developer Community (2005-yil 1-sentyabr). 2012-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 15-avgust.
11. Hodgson, David. Half-Life 2: Raising the Bar. Prima Games, 2004. ISBN 0-7615-4364-3.
12. O'Donnell, Ryan. „Counter-Strike: Source - Full-Screen E3 2004 Presentation“. GameSpy (2004-yil 19-iyul). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-aprel.
13. „CS:GO Update 7/24/2018“. Qaraldi: 2023-yil 3-yanvar.
14. „Vampire: The Masquerade - Bloodlines Designer Diary #3“. GameSpot (2003-yil 16-dekabr). 2016-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-yanvar.
15. „Hieronymus: ACE Team Explain Zeno Clash II“. Rock, Paper, Shotgun (2012-yil 7-iyun). 2015-yil 5-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-yanvar.
16. „NEOTOKYO on Steam“. Qaraldi: 2020-yil 7-mart.
17. Dunsmore. „E3 2016: Respawn Talks Content Variety, Reworked Engine in Titanfall 2“. Hardcore Gamer (2016-yil 14-iyun). Qaraldi: 2021-yil 24-noyabr.

Andoza:Videooʻyin yuritkichlari