Davlatlar roʻyxati
suveren mamlakatlar roʻyxati From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Jahonning siyosiy xaritasida, 2023-yil holatiga koʻra, 278 dan ortiq mamlakat boʻlib, jumladan jahon hamjamiyati tomonidan mustaqilligi rasman tan olingan 195 ta suveren davlat mavjud. Bulardan 193 tasi BMTning faoliyatida aʼzo davlatlar sifatida, 2 tasi (Vatikan, Falastin[1])esa kuzatuvchi-davlat boʻlib ishtirok etmoqda.
Jahonning hozirgi siyosiy xaritasi turli tarixiy jarayonlar taʼsirida shakllangan. Ayniqsa, Birinchi va Ikkinchi jahon urushlari, mustamlaka tizimining yemirilishi, sotsialistik tuzumning barham topishi kabi jarayonlar alohida eʼtiborga loyiqdir. Ushbu tarixiy voqealar taʼsirida XX va XXI asrlar mobaynida dunyoda mustaqil davlatlar soni muttasil oʻsib keldi.
Hozirda dunyoning koʻp joylarida aholisi oʻz mustaqil davlatchiligini tan olish uchun kurashayotgan mintaqalar mavjud boʻlib kelmoqda.
Remove ads
Tan olingan davlatlar
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
Remove ads
Qisman tan olingan davlatlar
Qisman tan olingan davlatlar — Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo boʻlmagan davlatlar kamida bitta va undan ortiq BMTga aʼzo davlat tomonidan tan olingan davlatlar kiradi.
Remove ads
Tan olinmagan davlatlar
Tan olinmagan davlatlar — oʻzini suveren davlatlar deb eʻlon qilgan va aholining mavjudligi, hududni nazorat qilish, huquq va boshqaruv tizimlari kabi davlatchilik belgilariga ega boʻlgan, lekin ayni paytda davlat tomonidan diplomatik tan olinmagan mintaqalarning umumiy nomi. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʻzo davlatlar tomonidan bir yoki bir nechta aʻzo davlatlarning suvereniteti ostida hisoblanadi.
.svg){kind=spacer}
Muxtor davlatlar
Muxtor davlatlar — katta davlat doirasidagi maqomiga ega boʻlgan muxtor respublika yoki boshqa muxtor birlik. U oʻzining konstitutsiyasi, qonun hujjatlari, hududi, fuqaroligi, oliy davlat organlari, maʼlum darajada byudjet va soliq mustaqilligiga ega. Lekin, u boshqa katta davlat doirasida tuzilganligi sababli oʻz pul tizimiga, armiyasiga, tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy munosabatlarda toʻliq mustaqillikka va xakazoga ega boʻlmaydi.
Remove ads
Boshqa hududlar
Yangi Zelandiya bilan Assotsiyalashgan davlat
Mulklar
Doimiy (mahalliy) aholisi va oʻz fuqaroligiga ega boʻlgan tuzilishlar
- Xalqaro shartnomalarda maxsus maqomga ega boʻlgan 3 ta hudud:
- Xitoyning 2 ta maxsus maʼmuriy rayonlari:
- Finlandiyaning 1 ta asosiy muxtor mintaqsi:
- Avstraliyaning tashqi hududlari:
- Buyuk Britaniyaning dengizorti hududlari:
- Buyuk Britaniyaning qirollik yerlari:
- Daniyaning 2 ta hududi (2 muxtor mintaqasi):
- Niderlandiyaning 3 ta dengizorti (muxtor) hududlari:
- Yangi Zelandiyaning qaram hududi:
- AQShning 5 ta dengizorti hududidagi mulklari (qoʻshilmagan hududlar):
- Fransiyaning 5 ta dengizorti birlashmalari:
Sen-Bartelemi
Sen-Marten
Sen-Pyer va Mikelon
Uollis va Futuna
Fransuz Polineziyasi
- Fransiyaning 1 dengizortidagi asosiy maʼmuriy-hududiy birligi:
_Islands.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Dengizorti hududlar, baʼzan alohida hududlar sifatida tasniflanadi
- Niderlandiyaning 3 ta asosiy (dengizortidagi) birlashmalari:
- Fransiyaning 5 ta dengizortidagi departamentlari va mintaqalari:
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Doimiy aholisi boʻlmagan qaram hududlar
- Avstraliyaning 3 ta tashqi hududlari:
Ashmor va Kartye orollari- Korallo dengizi orollari hududi
- Xerd oroli va Makdonald orollari
- Buyuk Britaniyaning 3 ta dengizorti hududi:
Akrotiri va Dakeliya
Britaniyaning Hind okeanidagi hududi
Janubiy Georgiya va Janubiy Sendvich orollari
- Norvegiyaning 3 ta qaram hududlari:
Buve oroli- Shpitsbergen
- Yan-Mayen
- AQShning 9 ta tashqi kichik orollari:
Beyker oroli- Jarvis oroli
- Jonston atolli
- Kingmen rifi
- Miduey atolli
- Navassa oroli
- Palmira atolli
- Ueyk oroli
- Xaulend oroli
- AQShning 2 ta bahsli hududi:
- Baho-Nuevo
- Serranilya
- Fransiyaning 2 ta dengizortidagi maxsus maʼmuriy-hududiy hududlari:
Klipperton oroli
Fransiyaning Janubiy va Antarktidadagi hududi
- 2 ta orollar guruhi tub aholisi boʻlmagan, bir qator davlatlar tomonidan bahsli:
- Parasel orollari
- Spratli
- Antarktidadagi 7 ta davlatning 8 ta hududiy daʼvolari (uning maqomi Antarktika shartnomasi bilan belgilanadi):
- Avstraliya tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
- Argentina tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
- Buyuk Britaniya tomonidan daʼvo qilgan 1 ta Antarktida hududi:
Britaniyaning Antarktidadagi hududi
- Yangi Zelandiya tomonidan daʼvo qilgan 1 ta Antarktida hududi:
Rossa qaram hududi
- Norvegiya tomonidan daʼvo qilingan 2 ta Antarktida hududi:
- Qirolicha Mod yeri
- Petr I oroli
- Fransiya tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
- Chili tomonidan daʼvo qilingan 1 ta Antarktida hududi:
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Remove ads
Boshqalar
- Davlatlararo tuzilmalar (konfederatsiyalar): Yevropa Ittifoqi (rasmiy ravishda konfederatsiya yoki davlatning boshqa shakli bo'lmagan davlatdan yuqori siyosiy va moliyaviy darajaga ega tashkilot), Ittifoq davlati
- milliy hududlar: Muxtoriyatlar (Afon va boshqalar), federatsiya qismlari, rezervatsiyalar, Buyuk Britaniyaning tarkibiy qismlari (Angliya, Shotlandiya, Uels, Shimoliy Irlandiya)
- Malta ordeni (Xalqaro huquqqa koʻra, Malta oʻrdenining suvereniteti diplomatik missiyalar darajasida koʻrib chiqiladi, lekin davlat suvereniteti sifatida emas; BMTda kuzatuvchi tashkilot maqomiga ega);
- Kondominiumlar (qoʻshma hududlar);
- Nizoli hududlar (Ozod Kashmir, Gilgit-Baltiston, Gʻarbiy Sahroi Kabir);
- Hech kimning yeri boʻlmagan hudud (Antarktika, Bir-Tavil, Serb va Xorvat chegarasidagi hovli);
- Qabila qirolliklari;
- Aloqa qilmaydigan xalqlar hududlari;
- Neytral hududlar;
- Ijaraga olingan hududlar (Boyqoʻngʻir va boshqalar);
- Harbiy bazalar;
- Shaxsiy mulklar;
- Surgundagi hukumatlar;
- Maxsus iqtisodiy zonalar;
- Bir qator mamlakatlarning markaziy hukumatlari tomonidan nazorat qilinmagan va toʻliq mustaqillikka daʼvo qiladigan yoki daʼvo qilmaydigan hududlar (milliy ozodlik harakatlari, isyonchilar, separatistlar).
Remove ads
Manbalar
Adabiyotlar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads