The Queen's Gambit
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Qirolicha gambiti — 2020-yilda amerikalik yozuvchi Uolter Tevisning 1983-yildagi shu nomli romani asosida strimli televizion mini-serial. Sarlavha nomi shaxmat ochilishiga ishora qiladi. Serialni Skott Frank kitob huquqiga egalik qiluvchi Allan Skott bilan birga yaratgan. Kitobda 1950-yillarning oʻrtalaridan boshlanib, 1960-yillargacha davom etayotgan voqealar- giyohvandlik va alkogolga qaramlik bilan kurashib, shaxmat olamining eng yuqori pogʻonasiga koʻtarilgan xayoliy qahramon, shaxmat vunderkindisi Bet Harmonning (Anya Teylor-Joy) hayoti haqida hikoya qiladi.
Netflix 2020-yil 23-oktabrda "Qirolichaning gambiti" filmini ishlab chiqdi. Toʻrt haftadan soʻng film Netflixning eng koʻp tomosha qilingan ssenariyli mini-serialiga aylandi. Bu Netflixning 63 mamlakatda eng yaxshi dasturi boʻldi.[1] Serial tanqidchilarning olqishiga sazovor boʻldi, ayniqsa Teylor-Joyning ijrosi, kinematografiyasi maqtovga sazovor boʻlgan edi. U shaxmatni yuqori saviyada toʻgʻri tasvirlagani uchun shaxmat jamoatchiligidan ijobiy javob oldi va maʼlumotlar shuni koʻrsatadiki, bu ijro orqali shaxmatga jamoatchilik qiziqishi ortgan.[2]
Remove ads
Mukofotlari
Qirolichaning gambiti oʻn bitta Primetime Emmy mukofotini qoʻlga kiritdi. Jumladan, Outstanding Limited yoki Anthology Series, bu toifani yutib olgan oqim xizmatidagi birinchi shou boʻldi.[3] Serial shuningdek, ikkita Oltin globus mukofotini qoʻlga kiritdi. Bu Teylor-Joy uchun eng yaxshi cheklangan seriali va eng yaxshi aktrisa — miniserial yoki televidenie filmi mukofotlarini olib keldi. Bundan tashqari filmdagi ayol aktyorning ajoyib ijrosi uchun Ekran aktyorlari gildiyasi mukofotini qoʻlga kiritdi.
Remove ads
Umumiy koʻrinish
Qirolicha gambiti filmi ruxiyatdagi hissiy muammolar, giyohvandlik va spirtli ichimliklarga qaramlik bilan kurashgan, shaxmat dunyosida oʻrnini topa olgan yetim shaxmatchi Elizabeth Harmonning hayoti haqida. Seriyaning sarlavhasi shu nomdagi shaxmat ochilishiga (Shaxmat debyuti) ishora qiladi. Hikoya 1950—1960-yillar oʻrtalarida boʻladi.
1950-yillarda Leksington, Kentukkida sakkiz yoshli Bet, avtohalokatda onasini yoʻqotib, bolalar uyiga olib ketiladi va u yerda bino qoʻriqchisi janob Shaybeldan shaxmat oʻynashni oʻrganadi. Oʻsha paytlarda odatiy hol boʻlganidek, bolalar uyi „oʻz kayfiyatini muvozanatlash“ uchun qizlarga har kuni tinchlantiruvchi (Trankvilizator) tabletkalar tarqatadi.[4][5] Bu dorilarning koʻp isteʼmoli Bet uchun giyohvandlikka aylanadi. U vizualizatsiya qobiliyati sabab tezda kuchli shaxmatchiga aylanadi. Bir necha yil oʻtgach, Betni shahar yaqinidagi farzandsiz er-xotin Alma va Allston Uitli asrab oladi. Bet yangi uyiga moslashgach, shaxmat oʻynashni hohlashini bildiriadi. Alma dastlab Betning shaxmatga boʻlgan qiziqishiga qarshilik koʻrsatdi, lekin Bet oʻzi mustaqil birinchi turnirida gʻalaba qozonganidan soʻng, Alma oʻz asrab olgan qizini turli shaxmat musobaqalarida qatnashishini qoʻllab-quvvatlaydi. Bet shaxmat turniriga kiradi va shaxmatda ilgari hech qanday tajribaga ega boʻlmasada gʻalaba qozonadi. Uning bir necha kishilar, jumladan Kentukki shtatining sobiq chempioni Garri Beltik, Amerika Qoʻshma Shtatlari milliy chempioni Benni Uotts va jurnalist va oʻyinchi DL Taunes bilan doʻstlikni rivojlantirishida Alma sabab boʻladi.
Bet juda koʻp turnirlarda ishtirok etib, shaxmat olamining eng yuqori pogʻonasiga koʻtarilib boradi. Muvaffaqiyatidan moliyaviy foyda koʻra boshlagan Betning giyohvandlik va spirtli ichimliklarga qaramligi yomonlashadi. U mehribonlik uyida birga oʻsgan eng yaqin doʻsti Jolenning yordami bilan u oʻzining eng katta sinoviga, Moskvada dunyoning eng yaxshi oʻyinchilariga qarshi yirik xalqaro shaxmat turniriga tayyorlanadi va gʻalaba qiladi.
Remove ads
Aktyorlar va qahramonlar
Asosiy
- Anya Teylor-Joy — Bet Harmon rolida
- Isla Jonston- toʻqqiz yoshli Bet rolida
- Annabet Kelli- besh yoshli Bet sifatida
- Bill Kamp- janob Uilyam Shaybel rolida
- Methuen- Qizlar uyining qoʻriqchisi, Betga oʻyin oʻynashni oʻrgatuvchi tajribali shaxmatchi.
- Muso Ingram- Jolen rolida. Betning bolalikdagi eng yaqin doʻstiga aylanadi.
- Xelen Dirdorf- Methuen qizlar uyi direktori rolida
- Rebekka Root- Miss Lonsdeyl rolida[6] Methuendagi ruhoniy va xor direktori.
- Chloe Pirrie- Elis Harmon rolida, Betning vafot etgan onasi (faqat esdaliklarda koʻrilgan).
- Akemnji Ndifornyen- janob Fergusson rolida, Methuendagi tartibli, u boshqa rollar qatorida qizlarga davlat tomonidan buyurilgan tabletkalarni yuboradi.
- Mariel Xeller- Alma Uitli rolida, u eri Allston bilan Betni yoshligida asrab oladi va keyinchalik Bethning shaxmat faoliyati uchun menejer sifatida ishlaydi.
- Garri Melling- Garri Beltik rolida, Kentukki shtati chempioni, Bet oʻzining birinchi turnirida magʻlub boʻlgan va keyinroq doʻstlashgan.
- Patrik Kennedi- Olston Uitli rolida, Almaning eri va Betning asrab oluvchi otasi.
- Jeykob Fortyun-Lloyd- DL Taunes rolida, Bet bilan doʻst boʻlgan shaxmatchi va jurnalist.
- Tomas Brodi-Sangster- shaxmat boʻyicha AQShning amaldagi chempioni, keyinchalik Betning ustozi va doʻsti boʻlgan jasur yosh Nyu-Yorklik Benni Uotts rolida.
- Marcin Dorociński- Vasiliy Borgov rolida, Sovet Jahon chempioni va Betning eng katta raqibi.
Ishlab chiqarish
Rivojlanish
Netflix 2019-yil 19-martda olti seriyadan iborat filmni suratga olib boshladi.[7] Serial Allan Scott bilan birga yaratilgan, jarayonlarni Scott Frank yozgan va boshqargan. Ikkalasi Uilyam Xorberg bilan birga ijrochi prodyuser sifatida ishlagan.[8] Allan Skott 1992-yilda Uolter Tevisning beva ayolidan ssenariy huquqini sotib olganidan keyin kitobni ekranga namoyish eta boshlaydi.
Serial 2020-yil 23-oktabrda chiqariladi. Asl olti epizodli buyurtma oʻrniga yetti qism namoyish etilgan.[9]
Yozish
Shaxmat oʻyinlari jarayonida maslahatchi sifatida shaxmat boʻyicha sobiq jahon chempioni Garri Kasparov va shaxmat boʻyicha murabbiy Bryus Pandolfini ishtirok etishdi.[10]
Kasting
Seriyaga buyurtma eʼlon qilinishi bilan Anya Teylor-Joy bosh rolni ijro etishi eʼlon qilindi.[11] 2020-yil yanvar oyida Moses Ingram serialning aktyorlar tarkibiga qoʻshilganligi haqida xabar berilgan edi.[12] Mini-serial premyerasi sanasi eʼlon qilingandan soʻng, Bill Kamp, Tomas Brodi-Sangster, Garri Melling va Mariel Xeller bosh rollarni ijro etishi eʼlon qilindi.[13][14] Suratga olish ishlarining aksariyati Berlinda olib borilganligi sababli, kichik rollarni asosan ingliz va nemis aktyorlari ijro etgan.
Ishlab chiqarish dizayni va suratga olish
Ishlab chiqarish dizayneri Uli Xanish 1950—1960-yillardagi estetikani uygʻotish uchun seriya toʻplamlarini ishlab chiqdi. Serialning katta qismi u yerda topilgan interyerlar shou joylariga mos kelishi sababli Berlinda suratga olingan. Jumladan, Las-Vegas, Cincinnati, Mexiko, Moskva va Parij.[15][16][17]
Musiqasi
Musiqiy yozuv Karlos Rafael Rivera tomonidan yozilgan.[18] Frank dastlab musiqa faqat pianinoga asoslangan boʻlishini xohladi, lekin oxirida Rivera bilan „instrumental chuqurlik va rang“ toʻliq orkestr yozishga qaror qildi. Shu bilan birga orkestr qismlariga nay boʻlimlarini ham qoʻshdi. Rivera shaxmatda gol urishni qiyin vazifa deb topdi, chunki Frenk „musiqa juda koʻp ogʻirliklarni koʻtarishi mumkin“ deb ogohlantirgan. U vaqt oʻtishi bilan koʻproq asbob-uskunalar qoʻshib, Betning shaxs va shaxmatchi sifatida oʻsishini aks ettirishni amalga oshirdi.[19]
Remove ads
Manbalar
Izohlar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads