Leame

Se definise leame, luame o ledan (dal latin laetare "fertiłixar", da laetus "fèrtiłe", e pò "lieto") o grasa o pì tecnegamente stałàtego el prodoto de ła fermetasion dei escreminti de łe bèstie da arlevamento, smisiae a meteriałe sòłido doparà cofà letiera (paja, sàbia, segaura, eçe.).

El (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema). luame inmucià.

Inte el caxo andove łe dejesion no le vegnese mis-ciade co ła letiera ma lavae co acua o cavae co ras-ciadori, se xe drio parlar invese de trina o licuame. Ła evegnensa de ła prexensa de letiera, in basi cuantitadivi, ła porta a ła creasion de na categoria de rèfluo zootècnego ecuiparada a ła trina e ciamada trinaleame o leame lìcuido.

El luame el xe racuanto inportante in agricultura, parché el parmete de mejorar łe propietà fìxego-chìmeghe del teren e de portarghe i minerałi nesesari par na bona crésita de łe culture. Łe so prestasion e łe so caraterìsteghe łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto.

Conpoxision del luame

Łe prestasion e łe caraterìsteghe del luame, łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto, da ła sorte de letiera doparada e dal so grado de madurasion.

Conpoxision mèdia del luame de de racuante spese de arlevamento

Spese	Axoto *	Àsido fosfòrego *	Potàsio *	Cuintałi par ano produxesti par bèstia adulta[1]
ecuin	6,7	2,3	7,2	100
bovin	3,4	1,3	3,5	120
suin	4,5	2,0	6,0	15
ovin	8,2	2,1	8,4	6

* kg/tonelada de luame

Conpoxision del loame bovin

Inte ła lìnea de màsemo ła conpoxision del stałàtego bovin, esprimesta in parsentuałe, ła xe sta cuà sevente:^[2]

	Matèria seca	Axoto (N)	Fòsforo (P2O5)	Potàsio (K2O)	Càlcio (CaO)	Magnèxio (MgO)	Xolfo (SO3)
Leame fresco e pajà	20-30	0,3-0,5	0,2-0,3	0,5-0,7	0,4-0,5	0,1-0,2	0,1
Leame mauro	15-25	0,4-0,6	0,2-0,3	0,6-0,8	0,5-0,6	0,15-0,25	0,1-0,2

Ła masa doparasion de luame ła xe tante volte ła fonte de incuinamento^[3], par colpa de łe alte consentrasion de amònio e potàsio e el xe par sta motivasion sotoponesto a vàrie vincołasion lejisladive, sia de liveło Eoropeo, sia nasionałe che rejonałe.