Juglans regia

From Wikipedia, the free encyclopedia

Juglans regia
Remove ads

Ła nogara o nogher o noxara (nome sientifico Juglans regia) ła xe na pianta de ła fameja de łe Juglandaceae, originaria de l'Asia centrałe e ocidentałe, dei Balcani e del Mediteraneo orientałe (in todesco Walnuss, in inglexe walnut, in tałjan noce). A dita de Plinio el Vecio inte ła só opera Naturalis historia, ła xe sta portà in Eoropa dai Greci intrà el setimo e el quinto secoło vanti Cristo.

Thumb
Na noxe
Info velòsi Dati, Fonte de ...
Thumb
Foje e fruto de nogara

Ła riva a esar alta anca 30 metri, ła pol viver fin a 160 ani e ła crese fin ai 1200 metri de quota. Ła scorsa ła xe lisia e grixa da xovane, nero-grixa co crepe fonde da vecia; łe foje, longhe 30 cm, łe ga un pecol da dove ke se staca 5 o 7 fojete ełitiche, longhe ciaskeduna dai sie ai dodexe çentimetri. I fioreti załi i vien fora intrà apriłe e zugno, ingrumà in bigołeti quełi maschiłi, ugnołi quełi feminiłi. I fruti (łe noxe) i ga na scorsa tènara verde fora e una dura drento; i se tira xó intrà setenbre e otobre.

Remove ads

Legno

Thumb
Legno de nogara

Ła nogara, a parte ke par i fruti, ła ga inportansa anca pal legno, pregiato par far mobiłi e pavimenti (Parquet).

Fruto

La noghera la fa an fruto sferico del diametro de circa 5 cm. La scorsa e la polpa insieme le ciapa al nome de malut e le costituiss an strato de circa 1 cm. Al malut al ze vert durante al acressiment, ma a la madurasion de la semensa al gnen negroe mars, e al se sbrega e al se destaca. Al ze pien de sostanse coloranti che le macia le man e i vestì. La semensa la se ciama noss e la ze costituida da na protesion legnosa spessa qualche melimetro, e dal ghito. Al ghito al ze rugoss e al ze dividest in 2 cotiledoni, ogni un ramificà a so olta ten do part. Al ze quatà da na pelesina fina ma dal gusto ligadis e picante. La noghera la gnen coltivada apunto par le noss, de le quale al ghito al gnen doperà par magnar, par far dolci e anca par far ojo. Al ghito, se al ze sech, se el magna insieme de la so pelesina (che no se ghe donde de destacarla) e al ga an gusto vagamente dols e picante. Se invese se magna la noss pena cheta do da la noghera, cognen destacarghe la pelesina dal ghito, senò la insende massa.

Pì informasion Controło de autorità ...
Remove ads
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads