Einšteinii

Einšteinii (Es — einsteinium latinan kelel) om 99nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes, aktinoidoiden gruppaspäi (koumanz' grupp, seičemenz' period), vanhtunuden klassifikacijan mödhe sijazihe koumanden gruppan laptalagruppas (IIIB).

Einšteinii

99	2 8 29 32 18 8 2
Es 252,083
Einšteinii

Einšteinijan spektran nägui pala

Ühthine ümbrikirjutand

Ei voi löuta einšteinijad londuses. Se om ratud transplutonine element.

Tehtas kaiked einšteinijad atomreaktoriš lujas penikaižin verdoin. Ezmäine makroskopine einšteinijan verd 0,01 mkg vedutte om sadud vl 1961.

Avaidusen istorii

Amerikaine Al'bert Giorso-fizikantedomez' da himik kollegidenke avaižiba einšteinijan Kalifornijan universitetas (Berkli) vn 1952 tal'vkus ezmäižen vezinikbomban poukahtusen jäl'giš (angl.: Ivy Mike test) Maršallan sariden Enivetok-atollal.

Element om nimitadud Al'bert Einštein-fizikantedomehen muštoks.

Fizižed ičendad

Einšteinii om radioaktivine hobedakaz metall. Paramagnetik. Kristalline segluz om kubine tahkonkeskustoittud.

Atommass — 252,083. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 8,84 g/sm³. Suladandlämuz — 1133 K (860 C°). Kehundlämuz — 1269 K (996 C°, ezimeletaden).

Tetas 18 ratud izotopad 240..257 atommassanke i koume izomärad (250m, 254m i 256m). Kaikiden tetabiden izotopoiden i izomäriden pol'čihodamižen pord om hätkemb mi üks' sekund. Kaikiš hätkembad oma ²⁵²Es-izotop 471,7 päiväd pol'čihodamižen pordonke, ²⁵⁴Es (T_½=275,7 päiväd), ²⁵⁵Es (39,8 päivest) i ²⁵³Es (20,47 päivest). Kaikiš hätkemb eläi izomär om ^254mEs (T_½=39,3 časud). Izotopad 240, 241, 243, 245, 249..252 i 257 hajetas α- i β-čihodamižen kal't, izotopad 242, 244, 246..248 i 255 nomeranke — α-, β-čihodamižen i erasti südäitukun spontanižen jagamižen kal't, izotop 253 — α-čihodamižen i harvoin südäitukun spontanižen jagamižen kal't, einšteinii-254 — α-čihodamižen, erasti β-čihodamižen kahten toižendan i südäitukun spontanižen jagamižen kal't, izotop 256 — β-čihodamižen kal't. Izotopad 240, 241, 243, 245 i 249..251 kändasoiš kalifornijaks i berklijaks, izotopad 242, 244, 246..248 i 254 — kalifornijaks, berklijaks da erazvuiččikš elementoikš, einšteinii-252 — kalifornijaks, berklijaks i fermijaks, einšteinii-253 — berklijaks i harvoin erazvuiččikš elementoikš, einšteinii-255 — fermijaks, berklijaks da erazvuiččikš elementoikš, einšteinii-256 — fermijaks, einšteinii-257 — fermijaks i berklijaks.

Himižed ičendad

Elementan muiktuzmärad himižiš reakcijoiš oma +2 i +3.

Nened ühtnendad oma tedoitud: Es₂O₃, EsCl₃, EsOCl, EsBr₂, EsBr₃, EsI₂ и EsI₃.