Suviamerik

Suviamerik (isp.: América del Sur, Sudamérica, Suramérica, port.: América do Sul, guaran.: Ñembyamérika, keč.: Urin Awya Yala, Urin Amerika) om kontinent. Se da Pohjoižamerik mülüdas Man kuivha Amerik-palaha. Sijadase suvižel, pohjoižel i päivlaskmaižel mapoliškoil.

Suviamerikan biogeografižed regionad:
Tropikad:      Kariban meren region      Amazonii      Čakonvuitte      Parananvuitte Andad:      Čilin keskuzline      Subantarktik      Patagonii      Tranzitine zon (Andad)

Suviamerikan sijaduz

Ühthižed andmused

Pind lähižidenke penidenke saridenke — 17,84 millionad km². Eläjiden lugu — 410 mln (2015). Kaik 12 valdkundad da 3 rippujad territorijad sijadasoiš Suviamerikas, Brazilii om kaikiš suremb niiden keskes.

Nimitadas kontinentan eläjid da sündnuzid suviamerikalaižikš. Suviamerikan tobj pala mülüb Latinižen Amerikan regionha.

Geografii

Suvižamerikan fizine kart

Suviamerikan päivnouzmaižed randad lainištab Atlantine valdmeri, pohjoižed — sen Kariban meri, päivlaskmaižed randad — Tün' valdmeri. Panaman röun Kolumbijanke lugetas röunaks Pohjoižamerikanke, Kariban meren sared mülüdas Pohjoižamerikha päiči Suviamerik-kontinentan šel'fas. Dreikan sal'm om kontinentan da Antarktidan keskes.

Kaikiš suremb sar' om Lämoima-sar' (Isla-Grande), 48 tuh. km². Sarištod: Čilin sarišt (Patagonijan sarištod), Lämoima-sarišt, Mal'vinan sared (Folklendad), Galapagos-sared.

Amazonas sen Purus-, Madeir-, Žapur- da Riu-Negru-ližajogidenke, Paran sen Riu-Grandi- da Paragvai-ližajogidenke i La Plat-estuarijanke, San Fransisku, Tokantins Araguajanke, Orinoko i Urugvai oma Suviamerikan da mail'man znamasižed joged. Järedad järved oma Titikak, Marakaibo da Patus. Kaikiš vägev (Iguasu) da kaikiš korktemb (Anhel') vezilanktendad sijadasoiš Suviamerikas.

Kaikiš korktemb čokkoim om Akonkagua-mägi (6961 m) Argentinan päivlaskmas. Kaikiš alahamb čokkoim om solakahan Laguna del' Karbon-järven kendäk (−105 m) Argentinan suves.

Klimat

Tropižed klimatižed vöd oma kontinentan tobmal palal. Paneb sadegid enamba kaiked kontinentišpäi.