Katalin Karikó
From Wikipedia, the free encyclopedia
Katalin Karikó trong tiếng Hungary có tên Karikó Katalin (phát âm tiếng Hungary: [ˈkɒrikoː ˌkɒtɒlin]) là nữ giáo sư, tiến sĩ chuyên ngành hóa sinh và sinh học phân tử, người Mỹ gốc Hungary,[1] nổi tiếng vì đã đặt nền tảng hoàn toàn mới cho lý thuyết khoa học về sản xuất vắc xin phòng chống virus nói chung và SARS CoV-2 nói riêng, trong bối cảnh toàn Thế giới lâm vào đại dịch Covid 19, nhờ đó đã tạo ra loại vắc-xin COVID-19 rất có hiệu quả do BioNTech và Moderna cấp phép và sản xuất hàng loạt.[2][3][4][5][6][7] Loại này sử dụng công nghệ qua ARN thông tin (mRNA technology) để sản xuất, mang ký hiệu BNT162b2, thường được gọi dưới tên "vắc-xin pfizer",[8] có tên đủ hơn là vắc-xin COVID-19 của Pfizer–BioNTech, hiện được bán dưới nhãn hiệu "Comirnaty". Nhờ công trình nghiên cứu tiên phong này, bà đã được trao Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa vào năm 2023, cùng với nhà miễn dịch học người Mỹ Drew Weissman.[9][10][11]
Katalin Karikó | |
---|---|
Sinh | 17 tháng 1, 1955 (69 tuổi) Szolnok, Hungary |
Học vị | Đại học Szeged |
Nổi tiếng vì | công nghệ mRNA trong miễn dịch học và liệu pháp |
Con cái | Susan Francia |
Giải thưởng | Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa 2023 |
Sự nghiệp khoa học | |
Ngành | hóa sinh, công nghệ RNA |
Nơi công tác | Đại học Szeged Đại học Temple Đại học Pennsylvania BioNTech |
Bà cũng còn nổi tiếng là nhà khoa học đoạt giải Széchenyi ở Hungary, bằng tiến sĩ danh dự của Đại học Szeged và là Công dân Danh dự của thành phố này.[12] Bà đã đảm nhiệm chức Phó chủ tịch của BioNTech RNA Pharmaceuticals (2013-2019) và hiện là Phó chủ tịch cấp cao của BioNTech RNA Pharmaceuticals. Bà còn là đồng sáng lập và là Giám đốc điều hành của RNARx - một công ty về hoá sinh học thành lập năm 2006 tại Mỹ.[13] Ngoài ra bà vẫn tham gia giảng dạy tại Đại học Pennsylvania,[3]