Sông Delaware
From Wikipedia, the free encyclopedia
Sông Delaware là một con sông chính nằm trên duyên hải Đại Tây Dương của Hoa Kỳ. Một đoàn thám hiểm Hà Lan, do Henry Hudson dẫn đầu, lần đầu tiên đã vẽ bản đồ con sông vào năm 1609. Con sông được đặt tên thánh là "Sông Nam" trong thuộc địa Tân Hà Lan được thành lập sau đó, ngược lại "Sông Bắc" là sông Hudson như đã được biết tên vào thời đó. Cái tên "Delaware" có nguồn gốc từ Thomas West, Baron De La Warr, được người Anh sử dụng và trở thành chuẩn sau khi người Anh chinh phục được Tân Hà Lan vào năm 1664.
Sông Delaware | |
Sông Delaware phía trên đèo nước Delaware | |
Quốc gia | Hoa Kỳ |
---|---|
Các bang | New York, New Jersey, Pennsylvania, Delaware |
Các phụ lưu | |
- tả ngạn | Sông Neversink, Sông Musconetcong |
- hữu ngạn | Sông Lehigh, Sông Schuylkill |
City | Port Jervis, NY, Easton, PA, Trenton, NJ, Camden, NJ, Philadelphia, PA, Wilmington, DE |
Nguồn | Nhánh tây |
- Vị trí | Núi Jefferson, Thị trấn Jefferson, Quận Schoharie, New York, Hoa Kỳ |
- Cao độ | 2.240 ft (683 m) |
- Tọa độ | 42°27′12″B 74°36′26″T |
Nguồn phụ | Nhánh đông |
- Vị trí | Grand Gorge, Thị trấn Roxbury, Quận Delaware, New York, Hoa Kỳ |
- Cao độ | 1.560 ft (475 m) |
- Tọa độ | 42°21′26″B 74°30′42″T |
Hợp lưu nguồn | |
- cao độ | 880 ft (268 m) |
- tọa độ | 41°56′20″B 75°16′46″T |
Cửa sông | Vịnh Delaware |
- cao độ | 0 ft (0 m) |
- tọa độ | 39°25′13″B 75°31′11″T |
Chiều dài | 360 mi (579 km) |
Lưu vực | 14.119 dặm vuông Anh (36.568 km2) |
Lưu lượng | tại Trenton |
- trung bình | 13.100 cu ft/s (371 m3/s) |
- tối đa | 329.000 cu ft/s (9.316 m3/s) |
- tối thiểu | 4.310 cu ft/s (122 m3/s) |
- Cảng Jervis | 7.900 cu ft/s (224 m3/s) |
Con sông gặp mặt nước thủy triều tại Trenton, New Jersey. Chiều dài tổng cộng của nó từ đầu nguồn nhánh dài nhất đến Cape May và Cape Henlopen là 660 km (410 dặm Anh) trong khi đó trên đầu nguồn của vịnh Delaware nó có chiều dài là 580 km (360 dặm Anh). Lượng nước ngọt trung bình đổ ra cửa là 330 m³ (11.550 ft³) mỗi giây.
Sông Delaware một phần tạo ra ranh giới giữa tiểu bang Pennsylvania và tiểu bang New York, toàn bộ ranh giới giữa tiểu bang New Jersey và tiểu bang Pennsylvania, và phần lớn ranh giới giữa tiểu bang Delaware và tiểu bang New Jersey. Trong khu vực gọi là "Vòng cung 12 dặm" của thành phố New Castle, ranh giới giữa hai tiểu bang Delaware và New Jersey thật sự nằm ở bờ sông cận đông nhất hơn là ranh giới thường thấy giữa dòng chảy, khiến cho một phần nhỏ bán đảo New Jersey rơi vào khu vực thẩm quyền của tiểu bang Delaware. Phần còn lại của ranh giới theo quy luật dòng chảy giữa sông.
Xưa kia giao thương rất là quan trọng trên thượng lưu dòng sông, chủ yếu là trước khi có sự cạnh tranh của đường sắt (1857).
- Kênh Pennsylvania chạy song song với con sông từ Easton đến Bristol, mở cho sử dụng vào năm 1830.
- Kênh Delaware và Raritan chạy dọc sông Delaware bên phía New Jersey từ Milford đến Trenton, hợp lưu nước của sông Delaware và sông Raritan River khi nó đổ nước sông Delaware qua một kênh nhỏ vào New Brunswick. Đường dẫn nước kênh này vẫn còn được dùng làm nguồn cung cấp ước bởi tiểu bang New Jersey.
- Kênh Morris (hiện nay bị bỏ phế và gần như hoàn toàn bị san lấp) và Kênh Delaware và Hudson nối liền sông Delaware và sông Hudson.
- Kênh Chesapeake và Delaware liên thông sông Delaware với vịnh Chesapeake.
Nưới thủy triều trung bình phía dưới tiểu bang Philadelphia là khoảng 1,8 mét (6 ft). Tầm mức quy mô thương mại của Philadelphia đã giúp cải thiện dòng sông phía thành cảng quan trọng vĩ đại. Những cải thiện nhỏ cũng đã được tiểu bang Pennsylvania thực hiện kể từ năm 1771.
Trong "dự án 1885", chính phủ Hoa Kỳ đã tiến hành có hệ thống tạo ra một đường thông nước dài 7.8 mét (26 ft) rộng 180 mét (600 ft) từ Philadelphia vào vùng nước sâu của vịnh Delaware. Đạo luật Sông và Bến tàu năm 1899 đã tạo ra một đường thông nước dài 9.1 mét (30 ft) rộng 180 mét (600 ft) từ Philadelphia vào vùng nước sâu của vịnh.