Tư Mã Ý
chính trị gia, quân nhân người Trung Quốc (179–251) / From Wikipedia, the free encyclopedia
Tư Mã Ý (chữ Hán: 司馬懿; 179 – 7 tháng 9 năm 251), biểu tự Trọng Đạt (仲達), là nhà chính trị, nhà quân sự phục vụ nước Tào Ngụy thời kỳ Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông cũng là người đặt nền móng cho nhà Tây Tấn thay thế nhà Nguỵ.
Tấn Tuyên Đế | |
---|---|
Cao Tổ Tuyên Hoàng Đế- Tư Mã Ý | |
Tự | Trọng Đạt (仲達) |
Thông tin chung | |
Thế lực | Tào Ngụy |
Chức vụ | Thái phó |
Sinh | 179 Ôn, Tiêu Tác, Hà Nam (Trung Quốc) |
Mất | 7 tháng 9 năm 251 |
Miếu hiệu | Cao Tổ(晋高祖) |
Thụy hiệu | Tuyên Hoàng Đế (宣皇帝) |
Ông có công lớn bảo vệ được Tào Ngụy trước các cuộc Bắc phạt của Gia Cát Lượng. Sau một khoảng thời gian dài nhẫn nhịn Tào Sảng để chờ thời cơ, ông đã tiến hành một cuộc lật đổ ngoạn mục vào năm 249, khiến hoàng đế Nguỵ chỉ còn tồn tại trên lý thuyết. Từ đó vị trí quyền lực nhất của ông trong triều đình nhà Ngụy đã tiếp tục được chuyển giao cho hai con ông là Tư Mã Sư và Tư Mã Chiêu nắm quyền lực thực tế của nhà Ngụy, tạo tiền đề cho cháu của ông là Tư Mã Viêm soán ngôi nhà Ngụy, thành lập nhà Tấn, thống nhất Trung Hoa, chấm dứt thời kỳ Tam Quốc.
Sau khi nhà Tấn thành lập, Tư Mã Ý đã được cháu mình truy tôn thụy hiệu là Tuyên hoàng đế (宣皇帝), miếu hiệu là Cao Tổ (高祖), nên còn được gọi là Tấn Cao Tổ (晉高祖) hay Tấn Tuyên Đế (晋宣帝).