Cẩm Thủy (huyện)

Đối với các định nghĩa khác, xem Cẩm Thủy (định hướng).

Cẩm Thủy là một huyện nằm ở phía tây bắc của tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam.

Cẩm Thủy
Huyện
Huyện Cẩm Thủy
Suối Cá thần tại chân núi Trường Sinh, thuộc bản Ngọc, xã Cẩm Lương
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Bắc Trung Bộ
Tỉnh	Thanh Hóa
Trung tâm hành chính	Thị trấn Phong Sơn
Trụ sở UBND	Thị trấn Phong Sơn
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 16 xã
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Phạm Viết Hoài
Chủ tịch HĐND	Lê Văn Trung
Bí thư Huyện ủy	Lê Văn Trung
Địa lý
Tọa độ: 20°12′20″B 105°27′22″Đ
Bản đồ huyện Cẩm Thủy Cẩm Thủy Vị trí huyện Cẩm Thủy trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	424,50 km²[1]
Dân số (2022)
Tổng cộng	131.257 người[1]
Thành thị	22.018 người (16,77%)
Nông thôn	109.239 người (83,23%)
Mật độ	309 người/km²
Dân tộc	Mường, Kinh, Dao,...
Khác
Mã hành chính	390[2]
Mã bưu chính	413xx
Biển số xe	36-AL
Website	camthuy.thanhhoa.gov.vn
x t s

Địa lý

Địa giới hành chính huyện Cẩm Thủy:

• Phía đông giáp huyện Vĩnh Lộc
• Phía bắc giáp huyện Thạch Thành
• Phía tây giáp huyện Bá Thước
• Phía nam giáp các huyện Ngọc Lặc, Yên Định.

Huyện Cẩm Thủy có diện tích 424,50 km², dân số năm 2022 là 131.257 người, mật độ dân số đạt 309 người/km².^[1]

Địa hình

Địa hình thấp dần theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, độ cao trung bình 200 – 400 m, độ dốc trung bình 25-30°, có núi Đèn cao 953 m, núi Hạc cao 663 m, giữa có thung lũng sông Mã chảy dài hơn 40 km.

Khí hậu

Cẩm Thủy có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Tổng nhiệt độ trong năm 8.400 - 8.500 °C. Cẩm Thủy có địa hình dạng lòng chảo và thấp dần từ phía tây nam và đông bắc xuống thung lũng sông Mã, trong đó trên 80% diện tích là đồi núi.

Dân cư

Dân số 113.580 người (đến 01/4/2009), có 3 dân tộc anh em sinh sống: Mường (52,4%), Kinh (44,5%), Dao (2,9%), còn lại là các dân tộc khác.^[3]

Giao thông

Cẩm Thủy có đường liên vận quốc tế 217 dài 40 km nối vùng thượng Lào với Biển Đông. Đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 217, sông Mã giao nhau tại thị trấn Phong Sơn tạo điều kiện gắn Cẩm Thủy với các lãnh thổ kinh tế trong và ngoài tỉnh, nhất là với thủ đô Hà Nội.

Lịch sử

Sau năm 1954, huyện Cẩm Thủy có 12 xã: Cẩm Bình, Cẩm Giang, Cẩm Long, Cẩm Minh, Cẩm Phong, Cẩm Ngọc, Cẩm Sơn, Cẩm Tâm, Cẩm Tân, Cẩm Thạch, Cẩm Tú và Cẩm Vân.

Ngày 11 tháng 9 năm 1964, Bộ Nội vụ ban hành Quyết định số 237-NV.^[4] Theo đó:

• Điều chỉnh địa giới giữa hai xã Cẩm Thạch và Cẩm Giang, Cẩm Ngọc và Cẩm Vân
• Chia xã Cẩm Thạch thành 3 xã: Cẩm Thạch, Cẩm Liên và Cẩm Thành
• Chia xã Cẩm Giang thành 2 xã: Cẩm Giang và Cẩm Lương
• Chia xã Cẩm Vân thành 2 xã: Cẩm Vân và Cẩm Yên
• Sáp nhập xã Cẩm Minh vào huyện Vĩnh Lộc.

Ngày 8 tháng 3 năm 1967, thành lập thị trấn nông trường Phúc Do.^[5]

Ngày 14 tháng 9 năm 1989, thành lập thị trấn Cẩm Thủy (thị trấn huyện lỵ huyện Cẩm Thủy) trên cơ sở tách đất xã Cẩm Sơn.^[6]

Ngày 9 tháng 1 năm 2004, giải thể thị trấn Nông trường Phúc Do để thành lập xã Phúc Do.^[7]

Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 786/NQ-UBTVQH14 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Thanh Hóa (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2019).^[8] Theo đó:

• Sáp nhập các xã Cẩm Phong, Cẩm Sơn và thị trấn Cẩm Thủy để thành lập thị trấn Phong Sơn
• Sáp nhập xã Phúc Do và một phần xã Cẩm Vân vào xã Cẩm Tân.

Huyện Cẩm Thủy có 1 thị trấn và 16 xã như hiện nay.

Hành chính

Huyện Cẩm Thủy có 17 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Phong Sơn (huyện lỵ) và 16 xã: Cẩm Bình, Cẩm Châu, Cẩm Giang, Cẩm Liên, Cẩm Long, Cẩm Lương, Cẩm Ngọc, Cẩm Phú, Cẩm Quý, Cẩm Tâm, Cẩm Tân, Cẩm Thạch, Cẩm Thành, Cẩm Tú, Cẩm Vân, Cẩm Yên.

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc huyện Cẩm Thủy
Tên Diện tích (km²) Dân số (người) Thị trấn (01) Phong Sơn 34,42 22.018 Xã (16) Cẩm Bình 30,86 11.662 Cẩm Châu 37,84 5.802 Cẩm Giang 17,59 5.398 Cẩm Liên 23,06 4.736 Cẩm Long 30,63 6.821 Cẩm Lương 15,95 3.360 Cẩm Ngọc 30,00 8.156	Tên Diện tích (km²) Dân số (người) Cẩm Phú 21,41 6.748 Cẩm Quý 45,73 9.491 Cẩm Tâm 18,23 4.502 Cẩm Tân 14,59 7.253 Cẩm Thạch 21,82 7.269 Cẩm Thành 30,90 7.881 Cẩm Tú 18,82 7.657 Cẩm Vân 15,39 8.292 Cẩm Yên 17,25 4.211
Nguồn: Phương án tổng thể sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 của tỉnh Thanh Hóa[1]

Du lịch

Suối cá tại chân núi Trường Sinh thuộc bản Ngọc, xã Cẩm Lương, huyện miền núi Cẩm Thủy cách trung tâm TP Thanh Hóa gần 100 km về phía tây bắc

• Suối cá thần Cẩm Lương.
• Chùa Chặng (Ngọc Châu Tự): thị trấn Phong Sơn, lễ hội ngày 5, 6, 7 tháng Giêng (âm lịch) hàng năm.
• Chùa Rồng: Xã Cẩm Thạch, lễ hội ngày 12, 13, 14 tháng Giêng (âm lịch) hàng năm.
• Núi Cửa Hà: Nằm trên đường Hồ Chí Minh; thị trấn Phong Sơn, thuộc dãy núi đá vôi Pù Luông - Cúc Phương kéo dài về phía Nam, nơi đây có nhiều động thực vật quý hiếm được ghi trong Sách đỏ Việt Nam năm 2000. Đây là nơi đẹp nhất có thể ngắm nhìn sông Mã.

Giáo dục

Cẩm Thủy có 3 trường PTTH, 1 trung tâm giáo dục thường xuyên.

Người nổi tiếng

• Phạm Minh Chính (1958-) - quê ở thị trấn Phong Sơn
• Hoàng Bằng (1956-) - quê ở xã Cẩm Sơn (nay là thị trấn Phong Sơn).
• Quách Lê Thanh (1947-2010) - Người Mường ở xã Cẩm Thành.
• Trịnh Thị Thủy
• Đinh Tiên Phong
• Trương Công Man
• Cao Đình Độ

Địa phương kết nghĩa

Huyện Cao Phong (tỉnh Hòa Bình)

Sáng ngày 7 tháng 10 năm 2015, tại Trung tâm hội nghị huyện Cẩm Thủy đã diễn ra Lễ kết nghĩa giữa huyện Cẩm Thủy (tỉnh Thanh Hóa) và huyện Cao Phong (tỉnh Hòa Bình).^[9]