Quần tụ thiên hà Coma

Đừng nhầm lẫn với Cụm sao Coma.

Quần tụ thiên hà Coma (Abell 1656) là một quần tụ thiên hà lớn chứa hơn 1.000 thiên hà đã được xác định.^[2][3] Cùng với Quần tụ thiên hà Leo (Abell 1367), là hai cụm chính của Siêu đám Coma.^[8] Nó được định vị và đặt tên theo chòm sao Coma Berenices.

Quần tụ thiên hà Coma
Một bức tranh khảm Khảo sát Bầu trời Kỹ thuật số Sloan/Kính viễn vọng Không gian Spitzer về quần tụ Coma trong bước sóng hồng ngoại dài (đỏ), bước sóng hồng ngoại ngắn (màu xanh), và quang phổ. Nhiều chấm màu xanh lá cây mờ nhạt là các thiên hà lùn trong quần tụ này. Credit: NASA/JPL-Caltech/GSFC/SDSS
Dữ liệu quan sát (Kỷ nguyên J2000)
Chòm sao	Coma Berenices
Xích kinh	12h 59m 48.7s[1]
Xích vĩ	+27° 58′ 50″[1]
Thành viên sáng nhất	NGC 4874 và NGC 4889
Số lượng thiên hà	> 1000[2][3]
Danh mục Abell	2[4]
Phân loại Bautz–Morgan	II[4]
Sự phân tán vận tốc	1,000 km/s[5]
Dịch chuyển đỏ	0.0231 (6 925 km/s)[1]
Khoảng cách (đồng chuyển động)	102.975 Mpc (335.860 Mly) for h−1 0.705[1]
Nhiệt độ ICM	8-9 keV[6]
Khối lượng ràng buộc	~7×1014[7] M☉
Thông lượng tia X	(319.20 ± 2.6%)×10-12 erg s−1 cm−2[1] (0.1-2.4 keV)[1]
Tên gọi khác
Abell 1656[1]
Xem thêm: Nhóm thiên hà, Cụm thiên hà, Danh sách nhóm và quần tụ thiên hà

Khoảng cách trung bình của quần tụ này từ Trái đất là 99 Mpc (321 triệu năm ánh sáng).^[3][9][10] Mười thiên hà xoắn ốc sáng nhất của nó có cấp sao biểu kiến là 12–14 có thể quan sát được bằng kính thiên văn lớn hơn 20 cm.^[11] Khu vực trung tâm bị chi phối bởi hai thiên hà hình elip siêu lớn: NGC 4874 và NGC 4889.^[12] Quần tụ thiên hà này nằm ở vị trí cách khoảng vài độ so với cực bắc của chòm sao Hậu Phát. Hầu hết các thiên hà nằm ở phần trung tâm của Coma có hình elip. Cả thiên hà lùn và hình elip khổng lồ đều được tìm thấy rất nhiều trong Quần tụ thiên hà Coma.^[13]

Các thiên hà bên trong

Các đuôi của thiên hà xoắn ốc D100, được tìm thấy trong quần tụ Coma, được tạo ra bởi áp suất nén.^[14][15]

Thông thường đối với các quần tụ thiên hà phong phú này, các thiên hà có hình elip và thiên hà S0 chiếm số lượng áp đảo, chỉ có một số thiên hà có hình xoắn ốc và có tuổi đời trẻ hơn, và nhiều thiên hà trong số đó nằm ở gần vùng ngoại vi của quần tụ.

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu được toàn bộ phạm vi của quần tụ thiên hà này cho đến khi nó được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn vào những năm 1950 bởi các nhà thiên văn học tại Đài quan sát Mount Palomar, mặc dù nhiều thiên hà riêng lẻ trong quần tụ đã được xác định trước đó.^[16][17][18]

Vật chất tối

Coma là một trong những nơi đầu tiên quan sát thấy hấp dẫn dị thường, được coi là biểu hiện của khối lượng không quan sát được. Vào năm 1933, Fritz Zwicky đã chỉ ra rằng các thiên hà của Coma đang di chuyển quá nhanh để quần tụ này có thể liên kết với nhau bởi vật chất nhìn thấy được của chúng. Mặc dù ý tưởng về vật chất tối không được chấp nhận trong 50 năm tiếp theo nhưng Zwicky đã viết rằng các thiên hà phải được giữ lại với nhau bởi một số dunkle Materie.^[19]

Khoảng 90% khối lượng của Coma được cho là ở dạng vật chất tối. Tuy nhiên, sự phân bố của vật chất tối lại bị hạn chế.^[20]

Nguồn tia X-ray

Một nguồn tia X mở rộng có tâm nằm tại 1300 + 28 theo hướng của quần tụ thiên hà Coma đã được báo cáo trước tháng 8 năm 1966.^[21] Việc quan sát tia X này đã được thực hiện bằng khinh khí cầu, nhưng nguồn không được phát hiện trong chuyến bay của tên lửa âm thanh được phóng bởi nhóm thiên văn học tia X tại Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Hải quân Mỹ vào ngày 25 tháng 11 năm 1964.^[22] Một nguồn tia X mạnh đã được quan sát bởi vệ tinh quan sát tia X Uhuru gần trung tâm của Coma và nguồn này được đề nghị chỉ định là Coma X-1.^[23]

Coma chứa đựng khoảng 800 thiên hà trong một khu vực thiên cầu rộng 100 x 100 vòng cung-phút. Nguồn tia X-ray nằm gần trung tâm tại RA (1950) 12^h56^m ± 2^m Xích vĩ 28°6 '± 12' có độ sáng L_x = 2,6 x 10⁴⁴ ergs/s.^[23] Khi nguồn tia X-ray được mở rộng, với kích thước khoảng 45 ', nó đã chống lại lập luận cho rằng một thiên hà đơn lẻ chịu trách nhiệm cho sự phát xạ.^[23] Các quan sát của Uhuru cho thấy nguồn tia X-ray có cường độ không lớn hơn ~10⁻³ photons cm⁻²s⁻¹keV⁻¹ ở 25 keV,^[23] dẫn đến họ không đồng ý với các quan sát trước đó^[21] cho rằng cường độ nguồn là ~10⁻² photons cm⁻²s⁻¹keV⁻¹ ở 25 keV, và kích thước là 5°.

Thư viện ảnh

• 
  Hàng nghìn cụm sao hình cầu nằm ở lõi của một quần tụ thiên hà.^[24]
• 
  Một phần lớn của quần tụ Coma được Máy ảnh Khảo sát của Hubble chụp lại.
• 
  Ảnh cận cảnh chụp bởi kính viễn vọng Hubble về Coma.^[25]
• 
  Thiên hà xoắn ốc NGC 4911 nằm sâu trong quần tụ Coma.
• 
  Hình ảnh mở rộng của Coma được chụp tại Trung tâm Bầu trời Núi Lemmon bằng Kính viễn vọng Schulman 0,8m.
• 
  Coma chụp qua Celestron Edge HD 8" đặt ở San Diego, California.^[26]
• 
  Bản đồ phần trung tâm của Coma.

Xem thêm

• Danh sách Quần tụ thiên hà Abell
• Danh sách các nhóm và quần tụ thiên hà
• Quần tụ thiên hà Eridanus
• Quần tụ thiên hà Fornax – một cụm thiên hà lân cận khác
• Quần tụ thiên hà Norma
• Quần tụ thiên hà Virgo – một cụm thiên hà lân cận khác
• Scorpius X-1