Lactose

Lactose (còn được gọi là đường sữa) là một disaccharide gồm galactose và glucose với công thức hóa học C₁₂H₂₂O₁₁. Loại đường này được chủ yếu tìm thấy trong sữa, chiếm khoảng 2–8% về khối lượng. Cái tên có nguồn gốc từ tiếng Latinh lact (gen. lactis), có nghĩa là sữa, cộng thêm đuôi -ose dùng để đặt tên đường.^[4] Đây là một chất rắn màu trắng, tan trong nước, không hút ẩm với vị ngọt nhẹ. Nó được sử dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Lactose
Danh pháp IUPAC	β-D-Galactopyranosyl-(1→4)-D-glucose
Tên hệ thống	(2R,3R,4S,5R,6S)-2-(Hydroxymethyl)-6-{[(2R,3S,4R,5R,6R)-4,5,6-trihydroxy-2-(hydroxymethyl)oxan-3-yl]oxy}oxane-3,4,5-triol
Tên khác	Đường sữa Lactobiose 4-O-β-D-Galactopyranosyl-D-glucose
Nhận dạng
Số CAS	63-42-3
PubChem	6134
KEGG	C01970
ChEBI	36218
ChEMBL	417016
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ C([C@@H]1[C@@H]([C@@H]([C@H]([C@@H](O1)O[C@@H]2[C@H](O[C@H]([C@@H]([C@H]2O)O)O)CO)O)O)O)O
InChI	đầy đủ 1/C12H22O11/c13-1-3-5(15)6(16)9(19)12(22-3)23-10-4(2-14)21-11(20)8(18)7(10)17/h3-20H,1-2H2/t3-,4-,5+,6+,7-,8-,9-,10-,11-,12+/m1/s1
Tham chiếu Beilstein	90841
Tham chiếu Gmelin	342369
UNII	3SY5LH9PMK
Thuộc tính
Bề ngoài	Chất rắn màu trắng
Khối lượng riêng	1,525 g/cm3
Điểm nóng chảy	252 °C (khan)[1] 202 °C (monohydrate)[1]
Điểm sôi
Độ hòa tan trong nước	195 g/L[2][3]
SpecRotation	+55,4° (khan) +52,3° (monohydrate)
Nhiệt hóa học
DeltaHc	5652 kJ/mol, 1351 kcal/mol, 16,5 kJ/g, 3,94 kcal/g
Các nguy hiểm
NFPA 704	0 0 0
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). N kiểm chứng (cái gì YN ?) Tham khảo hộp thông tin

Cấu trúc và phản ứng

Lactose là một disaccharide gồm galactose và glucose được liên kết với nhau thông qua liên kết glycosidic β-1→4. Glucose có thể ở dạng α-pyranose hoặc dạng β-pyranose, trong khi galactose chỉ có thể ở dạng β-pyranose. Người ta có thể sử dụng thử nghiệm (test) Wöhlk^[5] và Fearon^[6] để phân tích hàm lượng lactose trong các sản phẩm khác nhau từ sữa như sữa nguyên chất, sữa không chứa lactose, sữa chua, buttermilk, kefir,...^[7]

Độ tan

Lactose có độ tan là 1/4,63, tức là 0,216 g lactose tan hoàn toàn trong 1 ml nước.

Độ tan của lactose trong nước là 18,9049 ở 25 °C, 25,1484 ở 40 °C và 37,2149 ở 60 °C trong 100 g dung dịch. Độ tan của lactose trong ethanol là 0,0111 g ở 40 °C và 0,0270 ở 60 °C trong 100 g dung dịch.^[8]

Sự trao đổi chất

Động vật có vú nuôi con bằng sữa. Để có thể tiêu hóa lactose, cần có một enzym gọi là lactase, và enzym này tách phân tử thành hai đơn vị monosaccharide của nó là glucose và galactose.