Miếu hiệu
tên dùng trong tông miếu của các vị quân chủ sau khi họ qua đời From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Miếu hiệu (chữ Hán: 廟號) là tên hiệu dùng trong tông miếu dành cho các vị quân chủ sau khi họ đã qua đời, đây là một dạng kính hiệu khá đặc trưng của nền quân chủ Đông Á đồng văn, gồm Trung Quốc, Triều Tiên, và Việt Nam. Riêng trường hợp Nhật Bản, các Thiên hoàng tại nước này không có truyền thống dùng miếu hiệu.
Bài này không có nguồn tham khảo nào. (tháng 11/2022) |
Còn một dạng tôn hiệu, có cùng một tính chất là chỉ dành cho quân vương đã mất mới có, chính là thụy hiệu.
Remove ads
Khái niệm
Miếu hiệu được cho là có nguồn gốc từ triều đại nhà Thương. Sau khi vị quân chủ qua đời, vị quân vương nối ngôi và đình thần cùng thảo luận để tôn viết trên bài vị, và trên các bài văn tế đọc trong các dịp giỗ chạp. Đặc điểm cơ bản của miếu hiệu là nó thường có một trong hai chữ: Tổ (祖) hoặc Tông (宗), đi trước thường là một tính từ mang tính miêu tả.
Miếu hiệu thường ngắn, chỉ có 1 tính từ đi với Tổ hoặc Tông, trong khi thụy hiệu có thể ngắn một vài chữ, song cũng có thể rất dài, có khi lên hàng chục chữ.
Remove ads
Các trường hợp
Người sáng lập triều đại thường có miếu hiệu bằng chữ Tổ như Cao Tổ (như Hán Cao Tổ) hoặc Thái Tổ (như Lý Thái Tổ , Lê Thái Tổ) hay Thế Tổ (như Nguyễn Thế Tổ) và Liệt Tổ (như Hán Chiêu Liệt Tổ). Cũng có trường hợp một số vua không phải là vua sáng lập triều đại, nhưng được coi là có công lớn ngang với vị sáng lập, cũng được đặt miếu hiệu bằng chữ Tổ như Minh Thành Tổ ở Trung Quốc; Nguyễn Thánh Tổ (Minh Mạng) và Nguyễn Hiến Tổ (Thiệu Trị) ở Việt Nam.
Riêng trường hợp nhà Trần ở Việt Nam, có vị hoàng đế đầu tiên là Trần Cảnh, nhưng khi đó cha là Thái thượng hoàng đế Trần Thừa vẫn còn sống, do đó miếu hiệu của Trần Thừa là Thái Tổ, còn Trần Cảnh là Thái Tông.
Các vị vua mất nước thường không được đặt miếu hiệu mà chỉ có thụy hiệu (như Lê Mẫn Đế, Liêu Thiên Tộ Đế) hoặc không có cả hai (như Nguyễn Quang Toản). Nhiều miếu hiệu được các hậu duệ đặt cho tổ tiên chỉ là dân thường khi họ đã làm vua, lại có những vị vua mất nước lúc đó không có miếu hiệu nhưng ngày nay được con cháu đời sau truy tôn.
Remove ads
Danh sách miếu hiệu
Danh sách miếu hiệu liệt kê theo thứ tự chữ cái. Kèm theo tên của các vị vua chúa Việt Nam mang Miếu hiệu đó:
theo Tổ (祖):
A:
C:
- Cao Tổ: Trịnh Cao Tổ (Trịnh Kỷ)
- Cảnh Tổ
- Chiêu Tổ: Trịnh Chiêu Tổ & Mạc Chiêu Tổ
D:
- Duệ Tổ: Trịnh Bính
- Dụ Tổ: Trịnh Dụ Tổ & Mạc Dụ Tổ
- Dực Tổ: Mạc Dực Tổ
- Độ Tổ
- Đức Tổ
H:
- Hi Tổ: Trịnh Hy Tổ
- Hiến Tổ: Nguyễn Hiến Tổ
- Hiển Tổ: Tiền Lê Hiển Tổ & Hậu Lê Hiển Tổ
- Hưng Tổ: Trịnh Lâu & Nguyễn Hưng Tổ
- Hoằng Tổ: Mạc Hoằng Tổ & Trịnh Hoằng Tổ
- Huyền Tổ
I/Y:
- Ý Tổ: Mạc Ý Tổ
K:
- Khai Tổ
L:
M:
- Mục Tổ: Trịnh Mục Tổ & Trần Mục Tổ
N:
Q:
T:
- Thái Tổ: Lý Thái Tổ, Trần Thái Tổ, Lê Thái Tổ, Mạc Thái Tổ, Tây Sơn Thái Tổ Nguyễn Thái Tổ.
- Thế Tổ: Trịnh Thế Tổ & Nguyễn Thế Tổ
- Thánh Tổ: Trịnh Thánh Tổ & Nguyễn Thánh Tổ
- Thành Tổ: Trịnh Thành Tổ & Nguyễn Thành Tổ (sau Kiến Phúc đổi về Dực Tông)
- Thủy Tổ: Mạc Thuỷ Tổ
- Triệu Tổ: Trịnh Triệu Tổ & Nguyễn Triệu Tổ
- Trang Tổ
- Tuyên Tổ: Nguyễn Tuyên Tổ
V:
theo Tông (宗):
A:
B:
C:
- Cao Tông: Lý Cao Tông
- Cung Tông: Nguyễn Cung Tông
- Cảnh Tông: Mạc Cảnh Tông, Nguyễn Cảnh Tông
- Chiêu Tông: Lê Chiêu Tông
- Chương Tông
- Chân Tông: Lê Chân Tông
- Chính Tông
D:
- Dụ Tông: Trần Dụ Tông, Lê Dụ Tông
- Duệ Tông: Trần Duệ Tông, Nguyễn Duệ Tông
- Dực Tông: Nguyễn Dực Tông
- Đại Tông: Mạc Đại Tông
- Đức Tông: Lê Đức Tông, Mạc Đức Tông
- Đoan Tông
- Định Tông
- Độ Tông
G:
- Gia Tông: Lê Gia Tông
- Giản Tông: Nguyễn Giản Tông
H:
- Huệ Tông: Lý Huệ Tông
- Huyền Tông: Lê Huyền Tông
- Hiếu Tông: Lê Hiếu Tông
- Hiến Tông: Trần Hiến Tông, Lê Hiến Tông, Mạc Hiến Tông
- Hiển Tông: Lê Hiển Tông, Nguyễn Hiển Tông
- Hy Tông: Lê Hy Tông, Nguyễn Hy Tông
- Huy Tông: Trần Huy Tông
- Hoài Tông
- Hoằng Tông: Nguyễn Hoằng Tổ
I/Y:
K:
L:
- Liệt Tông
- Lý Tông
M:
N:
- Nhân Tông: Lý Nhân Tông, Trần Nhân Tông, Lê Nhân Tông
- Nghệ Tông: Trần Nghệ Tông
- Nghĩa Tông
- Ninh Tông
Q:
T:
- Thái Tông: Lý Thái Tông, Trần Thái Tông, Lê Thái Tông, Mạc Thái Tông, Nguyễn Thái Tông
- Thánh Tông: Lý Thánh Tông, Trần Thánh Tông, Lê Thánh Tông
- Thần Tông: Lý Thần Tông, Lê Thần Tông, Nguyễn Thần Tông
- Thuận Tông: Trần Thuận Tông
- Thế Tông: Lê Thế Tông, Nguyễn Thế Tông
- Thống Tông
- Thuần Tông: Lê Thuần Tông
- Thành Tông
- Trang Tông: Lê Trang Tông
- Trung Tông: Lê Trung Tông & Lê Trung Tông
- Triết Tông
- Tuyên Tông: Mạc Tuyên Tông
- Túc Tông: Lê Túc Tông, Nguyễn Túc Tông
- Tương Tông
U:
V:
Remove ads
Xem thêm
Tham khảo
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads