Nguyễn Khắc Phê

Nguyễn Khắc Phê (sinh năm 1939, bút danh: Trung Sơn hay Nguyễn Hoàng) là nhà văn Việt Nam, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2012.

Nhà văn

Nguyễn Khắc Phê
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	26 tháng 4, 1939 (86 tuổi)
Nơi sinh	Hương Sơn, Hà Tĩnh
Nơi cư trú	Thành phố Huế
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Đảng chính trị	Đảng Cộng sản Việt Nam
Nghề nghiệp	nhà văn
Gia đình
Cha	Nguyễn Khắc Niêm
Anh chị em	Nguyễn Khắc Viện (anh trai)
Lĩnh vực	văn học
Sự nghiệp văn học
Bút danh	Trung Sơn, Nguyễn Hoàng
Thể loại	tiểu thuyết, ký, phê bình
Tác phẩm	Đường giáp mặt trận (tiểu thuyết) Những cánh cửa đã mở (tiểu thuyết)
Giải thưởng	Danh sách
Giải thưởng
Giải thưởng Nhà nước 2012 Văn học Nghệ thuật
x • t • s

Tiểu sử

Nguyễn Khắc Phê sinh ngày 26 tháng 4 năm 1939 tại xã Sơn Hoà, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Học hết cấp 2, Nguyễn Khắc Phê theo người anh ra Hà Nội kiếm sống, làm việc cho một tiệm ảnh bên hồ Hoàn Kiếm, đi bán sách dạo. Năm 1956, ông đăng ký vào học trường trung cấp giao thông - ngành cầu đường rồi làm cán bộ ngành giao thông vận tải trong 15 năm.^[1] Thời gian này ông tham dự khoá III trường Bồi dưỡng viết văn trẻ (1969-1970).

Từ năm 1974, Nguyễn Khắc Phê chuyển về Hội Văn nghệ Quảng Bình rồi Bình Trị Thiên. Ông từng đảm nhận các cương vị Phó tổng biên tập, Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, Phó chủ tịch Hội Văn nghệ Thừa Thiên – Huế. Chủ tịch Chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên – Huế.^[2]

Ông là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam; hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1977.

Hiện ông sống tại thành phố Huế.

Sự nghiệp

Năm 1955, Nguyễn Khắc Phê viết truyện ngắn đầu tiên; năm 1959, ông có bài ký đầu tiên "Những người đi tiên phong" đăng trên báo Văn học (nay là Báo Văn nghệ); Trong sự nghiệp sáng tác của mình, giao thông vận tải vẫn là mảng đề tài lớn của Nguyễn Khắc Phê đã làm nên một gia tài lớn của Nguyễn Khắc Phê.^[1]

Đến năm 2023, Nguyễn Khắc Phê đã có 25 cuốn sách được xuất bản, 1.000 bài báo được in trên các báo, giành nhiều giải thưởng báo chí, văn học. Mới đây nhất, ông còn có thêm các quyển: Chuyện cũ nghĩ thêm - trò cười nên bớt (tạp văn - 2021); Những trang sách thức tỉnh con người (tuyển, 2022); Đường đời muôn nẻo (tạp bút, phê bình, 2023).^[3]

Năm 2012, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với 2 tiểu thuyết Đường giáp mặt trận và Những cánh cửa đã mở.^[4]

Tác phẩm chính

Nguồn: ^[2]

Tiểu thuyết

• Đường qua làng Hạ (1976)
• Đường giáp mặt trận (1976)
• Chỗ đứng người kỹ sư (1980)
• Miền xa kêu gọi (1985)
• Những cánh cửa đã mở (1986)
• Nếu được chết thay em (1989)
• Thập giá giữa rừng sâu (2003)
• Những ngọn lửa xanh (2008)
• Biết đâu địa ngục thiên đường (2010)

Tạp bút, bút ký

• Vì sự sống con đường (tập ký sự, 1968)
• Những chặng đường từ Huế (tập phóng sự, bút ký, 1996)
• Nền móng của những tầng cao (tập ký sự, 1997)
• Tài danh & Số phận (ký chân dung – 2012)
• Những người mở đường ngày ấy (ký sự, 2016)
• Số phận không định trước (tự truyện, 2016)
• Đãi cát lấy vàng (ký-tản văn, 2018)
• Đường đời muôn nẻo (tạp bút, phê bình, 2023)

Lý luận, phê bình văn học

• Lê Văn Miến- người hoạ sĩ đầu tiên, người thầy đầu tiên (tập nghiên cứu, 1995)
• Hiện thực và sáng tạo tác phẩm văn nghệ (tập phê bình, lý luận, chân dung văn nghệ sĩ, 2006)
• Trang sách-Cuộc đời-Nhà văn (phê bình-tiểu luận, 2014)
• Những cột mốc trên đường vô tận (phê bình – 2018)
• Chuyện cũ nghĩ thêm - trò cười nên bớt (tạp văn - 2021)
• Những trang sách thức tỉnh con người (tuyển, 2022)

Tác phẩm khác

• Đời hoa (tập tản văn, 1999)
• Nhà văn & Thời cuộc (tuyển văn chính luận, 2013)
• Nguyễn Khắc Viện - Yêu & Mơ (biên soạn, 2015)

Vinh danh

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012.
• Cuốn sách về ông: Nguyễn Khắc Phê & Những chặng đường văn (phê bình văn học của nhiều tác giả: Hồ Xuân Sơn, Phong Vũ, Hà Vinh,... – 2019).

Giải thưởng văn học ^[2]

Năm	Giải thưởng	Đơn vị trao giải	Tác phẩm	Kết quả	Chú thích
1980	Giải thưởng Văn học đề tài công nhân 5 năm (1975-1980)	Tổng Công đoàn và Hội Nhà văn Việt Nam	Chỗ đứng người kỹ sư	Đoạt giải	[2]
1993	Giải thưởng Bông sen trắng	Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Trị Thiên	Những cánh cửa đã mở	Hạng A
1995		Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam	Lê Văn Miến- người hoạ sĩ đầu tiên, người thầy đầu tiên	Hạng B
2004	Giải thưởng Văn học Cố Đô	Uỷ ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế	Thập giá giữa rừng sâu	Hạng A
2010	Cuộc thi tiểu thuyết	Hội Nhà văn Việt Nam	Biết đâu địa ngục thiên đường	Đoạt giải
2013	Giải thưởng Văn học Cố Đô	Uỷ ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế		Hạng A
2019	Giải thưởng Văn học Cố Đô		Số phận không định trước	Hạng A

Gia đình

Cha ông là Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm (1889 - 1954), một quan Đại thần Triều Nguyễn, từng là Tham tri Bộ Hình, Phủ Doãn Thừa Thiên, Quyền Tổng đốc Thanh Hóa. Người anh đầu của ông là bác sĩ, nhà văn, nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện (1913 - 1997), người được Chủ tịch nước tặng Huân chương Độc lập hạng nhất và được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ vào năm 2000.^[5]