Scala (ngôn ngữ lập trình)

Scala (phát âm /ˈskɑːlə/ SKAH-lə) là một ngôn ngữ lập trình đa mẫu hình, được thiết kế để tích hợp các tính năng của lập trình hướng đối tượng với lập trình hàm^[1]. Tên Scala xuất phát từ chữ tiếng Anh scalable, có nghĩa là"ngôn ngữ có khả năng mở rộng", được phát triển dựa trên nhu cầu sử dụng các tính năng mở rộng của nó.

Scala

Mẫu hình	Đa mẫu hình: lập trình hàm, hướng đối tượng, mệnh lệnh
Thiết kế bởi	Martin Odersky
Nhà phát triển	Phòng thí nghiệm Phương pháp lập trình của EPFL
Xuất hiện lần đầu	2003
Phiên bản ổn định	2.11.7 / 23 tháng 6 năm 2015 (2015-06-23)
Phiên bản thử nghiệm	2.12.0-M3 / 6 tháng 10 năm 2015 (2015-10-06)
Kiểm tra kiểu	tĩnh, mạnh, suy diễn, cấu trúc
Nền tảng	JVM
Giấy phép	BSD
Trang mạng	www.scala-lang.org
Ảnh hưởng từ
Java, Pizza,[1] Haskell, Erlang, Standard ML, OCaml, Smalltalk, Scheme
Ảnh hưởng tới
Fantom
Scala tại Wikibooks

Nền tảng và giấy phép

Scala chạy trên nền máy ảo Java và tương thích với chương trình Java. Nó cũng có thể chạy trên Android.^[2] Nó cũng có thể chạy trên nền tảng.NET, nhưng chưa ổn định.^[3]

Scala có kiểu biên dịch giống như Java và C#, nên Scala code có thể đọc được thư viện Java (hoặc thư viện.NET).

Scala đặt dưới giấy phép BSD.^[4]

Lịch sử phát triển

Scala bắt đầu được thiết kế từ năm 2001 tại École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) bởi Martin Odersky, tiếp tục phát triển khi làm việc tại Funnel, một ngôn ngữ lập trình tích hợp các ý tưởng về lập trình hàm và mạng Petri.^[5] Sau đó, Odersky làm việc với Generic Java và javac, trình biên dịch Sun's Java.^[5] Scala được cho ra những phiên bản đầu vào cuối năm 2003 / đằu 2004 trên nền Java, và nền.NET vào tháng 6 năm 2004.^[1][5][6] Phiên bản 2.0 ra mắt tháng 3 năm 2006.^[1]

Tính năng của lập trình Hướng đối tượng

Scala là ngôn ngữ thuần lập trình hướng đối tượng trong cú pháp theo quy tắc tất cả giá trị biến đều là một đối tượng. Kiểu dữ liệu và hành vi của một đối tượng được mô tả bằng các lớp. Các lớp trừu tượng được mở rộng bằng các lớp con và hạn chế các khó khăn trong đa kế thừa.

Lập trình hàm

Scala hỗ trợ lập trình hàm. Nó hỗ trợ cú pháp ngắn gọn cho việc định nghĩa các hàm, cho phép hàm lồng vào nhau. Dùng từ khóa lazy để trì hoãn sử dụng một biến cho đến khi cần sử dụng nó. Scala hỗ trợ các kiểu dữ liệu đại số của lập trình hàm.

Thuật toán sắp xếp theo kiểu lập trình hàm:

def qsort: List[Int] => List[Int] = {
  case Nil => Nil
  case pivot:: tail =>
    val (smaller, rest) = tail.partition(_ < pivot)
    qsort(smaller)::: pivot:: qsort(rest)
}

Khả năng Mở rộng

Trong thực tế, các ứng dụng luôn phải thay đổi để đáp ứng các yêu cầu cụ thể, Scala được thiết kế để phục vụ mục đích đó. Scala cung cấp một dạng ngôn ngữ máy độc đáo giúp hỗ trợ lập trình dựa tên các thư viện hàm có sẵn:

• mọi phương thức (hàm) đều có thể dùng như là một toán tử
• đánh dấu kết thúc cú pháp tự động.

Phần mềm sử dụng Scala

Lift là một nền Web miễn phí dựa trên Scala, được xây dựng với mục đích cung cấp các tính năng mà Ruby on Rails có, đồng thời khắc phục các nhược điểm mà Ruby on Rails gặp phải. Tất cả thư viện hàm của Java và lập trình Web đầu có thể chạy trên nền Lift.

Tháng 4 năm 2009 Twitter thông báo đã chuyển đa số phần code bên trong từ Ruby sang Scala và sẽ chuyển đổi toàn bộ.^[7] Thêm vào đó Foursquare sử dụng Scala và Lift.^[8]

Ví dụ kinh điển"Hello world"

Đây là chương trình Hello world viết bằng Scala:

> object HelloWorld extends Application {
> println("Hello, world!")
> }

hoặc

> object HelloWorld {
> def main(args: Array[String]) {
> println("Hello, world!")
> }
> }

Chương trình lưu dưới dạng HelloWorld.scala, biên dịch bằng cú pháp:

> scalac HelloWorld.scala

Chạy chương trình:

> scala -classpath. HelloWorld

Hoặc chạy trực tiếp từ mã:

> scala HelloWorld.scala

Kiểm thử

Có nhiều cách kiểm tra chương trình viết bằng Scala:

• ScalaTest
• ScalaCheck, một thư viện tương tự như QuickCheck của Haskell
• specs, một thư viện phát triển theo định hướng hành vi cho Scala
• JUnit

Thư viện SUnit bị gở bỏ từ phiên bản 2.8.0.