Y học ở Thế giới Hồi giáo Trung đại

Trong lịch sử Y học, Y học Hồi giáo là khoa học về y khoa được phát triển trong Kỉ nguyên hoàng kim Hồi giáo và được trình bày bằng tiếng Ả Rập, ngôn ngữ chung (lingua franca) của văn minh Hồi giáo.^[1][2]

Trang sổ từ bản tiếng Ả Rập của sách De materia medica của Dioscorides, năm 1229

Y học Hồi giáo gìn giữ, hệ thống hoá và phát triển kiến thức y khoa của Cổ đại Hy - La, bao gồm phần lớn truyền thống của Hippocrates, Galen và Dioscorides.^[3] Trong thời Trung đại, Y học Hồi giáo giữ vị trí tiên tiến nhất thế giới, tổng hợp quan niệm của Hy Lạp cổ đại, La Mã, Lưỡng Hà, Ba Tư cũng như truyền thống Ayurveda của Ấn Độ, trong khi có rất nhiều sự tiến bộ và sáng tạo. Sau này, Y học phương Tây tiếp thu thành quả của y học Hồi giáo và y học cổ đại, khi nhiều bác sĩ Tây Âu trở nên quen thuộc với các tác giả y học Hồi giáo trong Thời kì Phục hưng trong thế kỉ 12.^[4]

Tổng quan

Nguồn gốc

Ṭibb an-Nabawī - Y học của nhà tiên tri

Bác sĩ thời kì đầu Hồi giáo

Trong phần lớn trường hợp, các bác sĩ Ả Rập làm quen với y học Hy - La cổ đại và hậu Hy Lạp hoá bằng cách liên hệ trực tiếp với các bác sĩ ở vùng mới chiếm được hơn là đọc văn bản gốc hay văn dịch. Sự dời đô của thế giới Hồi giáo đang lên về Damascus có thể thúc đẩy mối liên hệ này, khi y học Syria là một phần của truyền thống Hy - La. Hai cái tên của hai bác sĩ Kito giáo được biết đến: Ibn Aṯāl làm việc dưới triều Muawiyah I, vua sáng lập triều đại Umayyad. Vị caliph lạm dụng kiến thức của ông để đầu độc kẻ thù. Tương tự, Abu l-Ḥakam, người có trách nhiệm chuẩn bị thuốc, được thuê bởi Muawiah. Con, cháu trai và chắt trai ông cũng phục vụ dưới triều Umayyad và Abbasid.

Thế kỉ VII - IX: Tiếp thu truyền thống có trước

Văn bản y học Hy Lạp, La Mã và hậu Hy Lạp hoá

Văn bản Hy - La cổ đại

Văn bản hậu Hy Lạp hoá

Bản dịch sang tiếng Ả Rập của Hippocrates

Bản dịch sang tiếng Ả Rập của Galen

Văn bản y học Syria và Ba Tư

Văn bản Syria

Văn bản Ba Tư

Văn bản y học Ấn Độ

Bác sĩ và nhà khoa học

Ali ibn Mousa al-Ridha

Ali ibn Sahl Rabban al-Tabari

Muhammad bin Sa'id al-Tamimi

Ali ibn al-'Abbas al-Majusi

Muhammad ibn Zakariya al-Razi

Abu-Ali al-Husayn ibn Abdullah ibn-Sina

Đóng góp cho y học

Giải phẫu và sinh lí học cơ thể người

Thuốc

Phẫu thuật

Kĩ thuật

Sự điều trị

Gây mê và khử trùng

Đạo đức y khoa

Các bệnh viện

Ngành dược

Phụ nữ và y học

Niềm tin

Vai trò

Vai trò của Kito hữu